Slang

Slang – zespół słownictwa i połączeń wyrazowych używanych nieoficjalnie w pewnym kręgu ludzi lub w ograniczonym kontekście społecznym^[1][2]. Slangiem posługują się grupy ludzi, których łączy wspólny typ działalności lub wspólna sfera zainteresowań^[2]. Czasem pojęcie slangu jest kojarzone ze środowiskami młodzieżowymi^[3]. W szerokim ujęciu slang nie musi być związany z konkretną grupą użytkowników języka; wyróżnia się tzw. slang ogólny, który ma stosunkowo rozległy zasięg społeczny^[4].

Slang to słownictwo wysoce nieformalne^[5][6]. Środki slangu są podporządkowane ekspresywności i stanowią wynik spontanicznej twórczości językowej^[3]. Slang stanowi elastyczną odmianę języka, która przekształca tradycyjne wyrażenia lub modyfikuje ich pierwotne znaczenie, a czasami wprowadza zupełnie nowe elementy językowe. Za powstawanie slangu odpowiadają takie grupy społeczne, zawodowe czy etniczne, które są odrębne od reszty społeczeństwa; często jednak slang przenika do szerszego obiegu językowego. Slang przekazuje dodatkowe informacje o charakterze psychologicznym, społecznym czy retorycznym. Nierzadko wprowadza neologizmy, które nazywają pojęcia dotąd nienazwane; czasami wykształca nieformalne synonimy dla już istniejących wyrazów^[6].

Według klasyfikacji Stanisława Grabiasa slang ma charakter jawny, czym odróżnia się od żargonu, eksponującego cechę intencjonalnej tajności^[7]. Bliskoznaczny charakter ma termin „gwara (środowiskowa)”, przejęty z terminologii dialektologicznej i ogólnie odnoszony do socjolektów (społecznych odmian języka)^[8]. Czasami terminy „slang” i „żargon” są traktowane jako synonimiczne^[2][9]. W innym ściślejszym znaczeniu żargon to słownictwo specjalistyczne^[10]; niekiedy mianem żargonu określa się nazewnictwo nieformalne, typowe dla języka mówionego i odróżniane od terminologii^[11].

Slangi różnicuje się ze względu na środowisko, w którym są używane – można wyróżnić m.in.: slang przestępczy, więzienny, młodzieżowy, internetowy, żeglarski, wspinaczkowy i naukowy^[12]. Niekiedy słownictwo slangowe pojawia się doraźnie w języku powszechnym, jednak wtedy przeważnie służy celom humorystycznym, ekspresyjnym i stylizacyjnym. Slang nie jest słownictwem „niepoprawnym”, lecz słownictwem właściwym dla swobodnego stylu operowania językiem^[13]. Slang różni się od leksyki kolokwialnej (potocznej) tym, że jest bardziej ograniczony sytuacyjnie^[14][15]. Slang często jest zabarwiony emocjonalnie lub wręcz wulgarny^[16].

Historia pojęcia

Termin „slang” pojawił się po raz pierwszy w XVIII wieku na gruncie angielskim, gdzie oznaczał pierwotnie język wulgarny^[2][17]. Z czasem terminem tym zaczęto określać inne sposoby posługiwania się językiem. Na przestrzeni historii wyróżniano trzy typy slangu^[18]:

• słownictwo właściwe dla środowisk przestępczych/dewiacyjnych (np. złodziei, handlarzy narkotyków^[18]) lub mowa wulgarna^[19];
• inwentarz leksykalno-frazeologiczny właściwy dla przedstawicieli pewnego zawodu (np. drukarzy, lekarzy, prawników)^[18];
• mowa o charakterze krańcowo potocznym i efemerycznym, występująca poza ramy kulturalnego języka ogólnego, wprowadzająca nowe słownictwo lub zmieniająca znaczenie istniejących wyrazów^[18]. Nie jest własnością żadnej warstwy społecznej, może pochodzić z rozmaitych środowisk^[19][17].

Na gruncie językoznawstwa i literaturoznawstwa nie wypracowano jednolitego rozumienia terminu „slang”; kategoria ta uchodzi za trudną do uchwycenia w ramy terminologiczne^[2].

Środki slangu

Środki językowe slangu mogą powstawać w wyniku następujących procesów^[2]:

• przypisywanie nowych znaczeń słowom powszechnym;
• deformacja (zwykle skracanie) istniejących słów;
• tworzenie ekspresywnych słów i połączeń wyrazowych lub zapożyczanie ich z języków obcych.

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych

Cytaty w Wikicytatach

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• argot
• socjolekt
• wiech