Storegga

Storegga – grupa trzech podwodnych osuwisk na krawędzi szelfu kontynentalnego na Morzu Norweskim, około 100 km od wybrzeża Møre. Nazwa Storegga oznacza w języku norweskim „wielką krawędź”.

Położenie osuwiska (pomiędzy Islandią a Norwegią) z zaznaczeniem wysokości fal tsunami^[1]

Odkrycie

Osuwiska Storegga zostały dokładnie zbadane podczas prac przygotowawczych do wydobywania gazu ziemnego ze złoża Ormen Lange^[2]. Badania geologiczne wykazały, że materiał, który się osunął, nagromadzony tu został podczas ostatniej epoki lodowej. Prawdopodobieństwo powstania nowego osuwiska jest niskie.

Przyczyna powstania osuwiska

Morze Północne z osuwiskiem Storegga zaznaczonym na żółto

Storegga to największe dotychczas odkryte osuwiska na Ziemi, obszarem dorównujące Islandii. Do przesunięcia się do Morza Norweskiego masy skał ze stoku kontynentalnego o objętości ocenianej na 3500 km³ o 800 km doprowadzić mogło trzęsienie ziemi^[3] w połączeniu z rozpadem złóż klatratów metanu, co wywołało potężną falę^[4]. Inne prawdopodobne przyczyny to sam rozpad złóż lub działanie prądów morskich^[3].

Skutki osunięcia

Osunięcie się takiej masy ziemi wywołało na północnym Atlantyku wyjątkowo silne tsunami, którego ślady odnaleziono m.in. w Norwegii, Wyspach Owczych^[3]. W Szkocji w zatokach Montrose Basin i Firth of Forth na wysokości do 4 metrów nad aktualnym zwykłym poziomem pływów odkryto osady w odległości do 80 km od wybrzeża. Ostatnie z osuwisk w tym rejonie powstało około 6100 p.n.e. Jedna z teorii mówi, że osuwisko Storegga było przyczyną tsunami, które zalało dzisiejszą ławicę Dogger Bank, teren Doggerlandu pozostały po ociepleniu klimatu. Sam Doggerland łączył Wielką Brytanię z kontynentem europejskim (obecnymi wybrzeżami Danii, Niemiec i Holandii)^[5][6]. Uważa się, że był on bogaty w laguny, plaże, mielizny u ujścia rzek, bagna, zamieszkany przez ludzi w okresie kultury mezolitycznej (środkowa epoka kamienia), polujących m.in. na ptaki^[7][8].

Przeprowadzona w 2017 roku symulacja tsunami powstałego w wyniku osuwiska wykluczyła jednak możliwość zatopienia całego Doggerlandu^[9].