Strażnica WOP Hrubieszów

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Hrubieszów – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.

Strażnica WOP Hrubieszów

Strażnica SG w Hrubieszowie

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1961[a]
Rozformowanie	2 stycznia 2003
Tradycje
Rodowód	Placówka WOP Strzyżłów
Organizacja
Dyslokacja	Hrubieszów
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	23 Chełmski Oddział WOP Nadbużańska Brygada WOP Nadbużański Batalion WOP Nadbużański Oddział SG

Strażnica Straży Granicznej w Hrubieszowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Ukrainą.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1961 roku Placówkę Wojsk Ochrony Pogranicza Strzyżów przeniesiono do Hrubieszowa i na jej bazie utworzona została Placówka WOP Hrubieszów^[1]. W 1964 roku w Hrubieszowie stacjonowała Placówka WOP nr 3 w strukturach 23 Chełmskiego Oddziału WOP^[2], który funkcjonował do 30 maja 1976 roku.

W 1976 roku odtwarzano brygady na granicy ze Związkiem Radzieckim. Na bazie 23 Chełmskiego Oddziału WOP sformowano Nadbużańską Brygadę WOP. W jej strukturach 1 czerwca 1976 roku^[3], na bazie Placówki WOP Hrubieszów zorganizowano Strażnicę WOP Hrubieszów^[4].

1 października 1989 roku rozformowana została Nadbużańska Brygada WOP, na jej bazie powstał Nadbużański Batalion WOP^[1], a Strażnica WOP Hrubieszów wraz z batalionem została włączona w struktury Bieszczadzkiej Brygady WOP w Przemyślu^[5] i tak funkcjonowała do 15 maja 1991 roku^[6].

Straż Graniczna:

16 maja 1991 roku ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Strażnica w Hrubieszowie została włączona w struktury Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie^[7] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Hrubieszowie (Strażnica SG w Hrubieszowie)^[b].

W 2000 roku rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 roku, nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Hrubieszowie^[c]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, wraz z obsadą etatową przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Hrubieszowie^[8] GPK SG w Hrubieszowie)^[9].

Ochrona granicy

Strażnica WOP Hrubieszów ochraniała wyłącznie odcinek granicy rzecznej ze Związkiem Radzieckim przebiegającą środkiem koryta rzeki granicznej Bug.

1 stycznia 1964 roku na ochranianym odcinku funkcjonowało przejście graniczne uproszczonego ruchu granicznego (urg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała 4 placówka WOP Hrubieszów^[10]:

• Zosin.

Od 1 grudnia 1978 na odcinku strażnicy funkcjonowało przejścia graniczne, w którym kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu wykonywała Graniczna Placówka Kontrolna Hrubieszów:

• Hrubieszów-Włodzimierz Wołyński (kolejowe).

Straż Graniczna:

Strażnica SG w Hrubieszowie ochraniała wyłącznie odcinek granicy rzecznej z Ukrainą przebiegającą środkiem koryta rzeki granicznej Bug4^[11].

Na odcinku strażnicy funkcjonowały przejścia graniczne, w których kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu wykonywała Graniczna Placówka Kontrolna SG w Hrubieszowie:

• Hrubieszów-Włodzimierz Wołyński (kolejowe)
• Zosin-Uściług (drogowe) – od 10.10.1995.

Strażnice sąsiednie

• 4 placówka WOP Dorohusk ⇔ 2 placówka WOP Dołhobyczów – 01.01.1964
• Strażnica WOP Dorohusk ⇔ Strażnica WOP Dołhobyczów – 01.06.1976^[4]

Straż Graniczna:

• Strażnica SG w Dorohusku ⇔ Strażnica SG w Dołhobyczowie – 16.05.1991^[12].

Dowódcy strażnicy

• Wiesław Kowaluk (06.07.1971–02.10.1973)^[13]
• kpt. Kazimierz Rogalski (28.10.1975–04.03.1980)^[3]
• Wiaczesław Dudzicz (01.11.1984–30.06.1985)^[14]
• ppłk Wiaczesław Dudzicz (01.10.1989–był 31.07.1990)^[14].

Uwagi

1. Od 1991 roku strażnica Straży Granicznej.
2. Zarządzenie nr 019/Org. Komendanta Głównego Straży Granicznej z 30 kwietnia 1991 roku : Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, sygn. KGSG 666/2, s. 104–105 (Nowosad 2013 ↓, s. 301.)
3. Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 roku zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk (w tym 5 w Nadbużańskim Oddziale SG (Dubaj 2013 ↓, s. 316).