Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Svenska marinen

szwedzka marynarka wojenna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Svenska marinen
Remove ads

Svenska marinen – marynarka wojenna Królestwa Szwecji, jedna z trzech największych na Bałtyku, jej główna baza znajduje się w Karlskronie. Port Marynarki Wojennej w Karlskronie znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Szybkie fakty Państwo, Siły zbrojne ...

Królewska Szwedzka Marynarka Wojenna powstała 7 czerwca 1522 po oddzieleniu się Szwecji od Unii kalmarskiej. W 1790 roku Szwedzi odnieśli swój największy triumf podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej, rozbijając flotę rosyjską w drugiej bitwie pod Svenskund.

Remove ads

Charakterystyka

Marynarka wojenna jest jednym z czterech rodzajów sił zbrojnych Szwecji, obok wojsk lądowych, Szwedzkich Sił Powietrznych i gwardii narodowej[1]. Szwecja przed 2024 rokiem nie była członkiem NATO, z tego powodu swój potencjał skupiała na ochronie swoich wód na Bałtyku, do tego celu wykorzystując małe korwety i okręty podwodne. Większość szwedzkich okrętów zaprojektowano i zbudowano lokalnie, głównie w stoczni w Malmö, obecnie należącej do niemieckiej Howaldtswerke-Deutsche Werft, spółki zależnej Blohm und Voss. Działania marynarki wspiera osiem śmigłowców morskich Agusta AW109LUH wykorzystywanych przez siły powietrzne, mogą one lądować na korwetach typu Visby[2]. Są to najnowsze szwedzkie okręty zbudowane w technologii stealth. Okrętem flagowym marynarki Szwecji jest stawiacz min HMS „Carlskrona”[3].

Remove ads

Historia najnowsza

Podsumowanie
Perspektywa

Od połowy XIX wieku

W epoce pary marynarka szwedzka miała za zadanie już tylko obronę własnego wybrzeża, przy czym głównym potencjalnym zagrożeniem była Rosja[4]. W połowie XIX wieku nadal składała się głównie z żaglowych drewnianych okrętów liniowych i jedynie dwóch o napędzie parowym[4]. W latach 60. i 70. zbudowano tylko cztery monitory, fregatę i korwetę oraz kilkanaście przybrzeżnych kanonierek, w tym część pancernych[4]. Od lat 80., wraz ze wzrostem potęgi Rosji, zintensyfikowano rozwój marynarki szwedzkiej w oparciu o okręty słabsze od pełnomorskich, lecz mogące stawiać skuteczny opór w oparciu o wysepki wybrzeża szkierowego[4]. Do początku XX wieku zbudowano aż 12 pancerników obrony wybrzeża, stopniowo coraz większych typów, o wyporności od 3 do 4,5 tysiąca ton i uzbrojeniu w dwa ciężkie działa i kilka średniego kalibru[4]. Marynarka wprowadziła ponadto w tym okresie do służby pojedynczy mały krążownik pancerny „Fylgia”, pięć kanonierek torpedowych i kilkadziesiąt torpedowców różnej wielkości[4]. Wszystkie większe okręty były budowane w Szwecji, a za granicą zamawiano czasem prototypy mniejszych okrętów nowych klas, jak torpedowce[5]. W szwedzkich zakładach Boforsa produkowano też większość ich artylerii[4]. Od początku XX wieku budowano również 400-tonowe niszczyciele – dwa pierwsze w Wielkiej Brytanii, a sześć dalszych w Szwecji (w tym trzy typu Ragnar)[6]. Nowym rodzajem broni stały się też okręty podwodne – do 1914 roku zbudowano dziewięć małych jednostek przybrzeżnych[5]. Z większych okrętów, wcielono też krążownik minowy „Clas Fleming”[5]. W 1902 roku Marynarka została podzielona organizacyjnie na Flotę i Artylerię Nadbrzeżną, której były podporządkowane także okręty minowe i piechota morska[5]. Marynarka liczyła ok. 4000 stałego personelu i 23 000 poborowych[5].

Okres wojen światowych

Szwecja była neutralna podczas I wojny światowej, natomiast pomimo trudności materiałowych, marynarka budowała w jej trakcie dalsze okręty[5]. Przede wszystkim były to trzy pancerniki obrony wybrzeża ostatniego najsilniejszego typu Sverige, o wyporności ponad 7 tys. ton i uzbrojeniu w cztery działa kalibru 283 mm, przy czym ostatnie dwa ukończono dopiero na początku lat 20[5]. Zbudowano też dwa niszczyciele typu Wrangel i sześć okrętów podwodnych, w tym trzy średniej wielkości, a jeszcze trzy okręty podwodne zbudowano w 1921 roku[5]. Marynarka służyła podczas wojny do ochrony neutralności kraju, a starsze torpedowce były przeklasyfikowane na okręty patrolowe[5].

Na skutek wojny, w latach 20. szwedzka marynarka stała się przejściowo najsilniejsza na Bałtyku[7]. W drugiej połowie tej dekady Szwecja rozpoczęła stopniową modernizację marynarki i do połowy lat 30. przyjęto do służby unikatowy krążownik lotniczy „Gotland”, cztery nowocześniejsze niszczyciele (dwa typu Ehrensköld i dwa typu Klas Horn) oraz cztery okręty podwodne[8]. W 1936 roku, w związku z napięciem międzynarodowym, rozpoczęto nowy program budowy okrętów, którą jeszcze zintensyfikowano podczas II wojny światowej[7]. Wraz z okrętami zaczętymi wcześniej, od 1936 do 1945 roku do służby weszło przede wszystkim 10 niszczycieli typów Göteborg i Visby, cztery niszczyciele przybrzeżne (torpedowce) typu Mode i 24 okręty podwodne[8]. Ponadto dwa niszczyciele i dwa torpedowce zakupiono we Włoszech w 1940 roku[8]. Kupowano za granicą, a następnie budowano też kutry torpedowe oraz budowano liczne patrolowce i trałowce[9]. Szwecja zdołała zachować neutralność podczas II wojny światowej, ale trzy niszczyciele zatonęły w niewyjaśnionym wybuchu w bazie 17 września 1941 roku (być może na skutek sabotażu) – z czego dwa później wyremontowano, natomiast okręt podwodny „Ulven” zatonął w 1943 roku na minie[8][10]. Pod koniec wojny rozpoczęto także budowę dwóch krążowników lekkich typu Tre Kronor i dwóch niszczycieli typu Öland, ukończonych po wojnie[8].

Po II wojnie światowej

Bezpośrednio po II wojnie światowej, marynarka szwedzka ponownie przez kilka lat była najsilniejsza na Bałtyku, do czasu rozbudowy marynarki ZSRR[7]. Wraz z nowo kończonymi okrętami, miała wówczas siedem starych pancerników przybrzeżnych, trzy krążowniki lekkie, stary krążownik pancerny, 29 niszczycieli i torpedowców, 26 okrętów podwodnych, dwa duże stawiacze min i 21 kutrów torpedowych, jednakże część przestarzałych pancerników przybrzeżnych i niszczycieli jeszcze w 1947 roku wycofano[7][11]. Pozostałe pancerniki przybrzeżne wycofano w latach 50., a krążowniki w kolejnej dekadzie do 1971 roku[11]. Cechą szczególną szwedzkiej marynarki stała się budowa schronów przeciwatomowych dla okrętów w skałach[11]. W 1958 roku opracowano założenia „lekkiej marynarki”, obejmującej niszczyciele jako największe okręty nawodne, a nadto liczne okręty podwodne i duże kutry torpedowe do obrony brzegów[11]. Mimo to, oprócz sześciu niszczycieli typów Halland i Östergötland, z lat 50., nie budowano już więcej okrętów tej klasy ani innych tak dużych jednostek[12]. Do końca lat 60. zbudowano za to 17 nowych okrętów podwodnych typów Hajen, Draken i Sjoormen i liczne kutry torpedowe kilku typów[12]

Szwecja stała się jednym z pionierów zastosowania przeciwokrętowych pocisków rakietowych, własnej konstrukcji, w które uzbrojono dwa niszczyciele typu Halland w 1967 roku[12]. Następnie w latach 70. marynarka szwedzka przyjęła do służby kutry rakietowe typu Hugin z pociskami Penguin (zbudowane wyjątkowo w Norwegii), a na początku lat 80. przezbroiła kutry torpedowe typu Spica II w pociski RBS15[12]. Od połowy lat 80. głównymi nawodnymi okrętami bojowymi Szwecji stały się korwety rakietowe: najpierw dwie typu Stockholm, a następnie cztery typu Göteborg[12]. Od lat 80. do 90. do służby weszło też 10 nowoczesnych okrętów podwodnych typów: Näcken, Västergötland i Gotland[12]. Mimo stosunkowo niewielkiej marynarki, Szwecja rozwijała nowoczesne technologie, jak napęd okrętów podwodnych niezależny od powietrza i eksperymentalny okręt o obniżonej wykrywalności Smyge[13]. Ostatnim typem korwet rakietowych stało się pięć trudnowykrywalnych okrętów typu Visby[3]. W budowie znajdują się dwa najnowsze okręty podwodne typu A26 (przewidywane ukończenie w 2027 roku)[3].

Szwecja od 1815 roku była krajem neutralnym i także w okresie zimnej wojny polegała na własnych siłach zbrojnych[3]. Po jej zakończeniu jednak angażowała się we współpracę międzynarodową w ramach programu Partnerstwo dla Pokoju, a marynarka szwedzka podjęła współpracę z państwami NATO i od 1993 roku brała udział w międzynarodowych manewrach BALTOPS na Bałtyku[3]. Szwecja również od tej pory angażowała się w operacje zagraniczne, np. w 2009 roku dwie korwety typu Stockholm, a w 2010 roku HMS „Carlskrona” (okręt flagowy operacji) brały udział w operacji EUNAVFOR (Atalanta) przeciwdziałania piractwu wokół Rogu Afryki[14][15].

Remove ads

Organizacja

  • 1 Flotylla Okrętów Podwodnych (1. ubflj), Karlskrona
    • 3 OP Gotland, 2 OP Södermanland, HMS Belos
  • 3 Flotylla Obrony Wybrzeża (3. sjöstridsflj), Karlskrona
    • 2 korwety Stockholm, 2 korwety Visby, 3 patrolowce Tapper, 2 Koster, HMS Trossö
  • 4 Flotylla Obrony Wybrzeża (4. sjöstridsflj), Berga
    • 2 korwety Göteborg
  • 1 Regiment Piechoty Morskiej (Amf 1), Berga

Okręty

Więcej informacji Typ, Zdjęcie ...

Na stanie są też okręty szkolne i stawiacze min.

Remove ads

Insygnia

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads