Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tamilskie Tygrysy (Tygrysy Wyzwolenia Tamilskiego Ilamu, LTTE, tamil. தமிழீழ விடுதலைப் புலிகள், syng. දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි) − organizacja tamilska żądająca utworzenia w północnej części Sri Lanki niepodległego państwa tamilskiego Ilamu[1]. Powstała w 1976 roku i prowadziła działalność do końca wojny domowej na Sri Lance w 2009 roku. Jej przywódcą był Velupillai Prabhakaran.
Flaga używana przez Tamilskie Tygrysy | |
Data założenia |
1976 |
---|---|
Miejsce założenia |
Kilinochchi, Tharmapuram, Sri Lanka |
Lata aktywności |
5 maja 1976 – 18 maja 2009 |
Terytorium | |
Pochodzenie etniczne | |
Liczba członków |
8-15 tys. |
Działalność przestępcza | |
Wrogowie | |
Ważne osoby |
Po uzyskaniu niepodległości przez Cejlon w 1948 syngaleska większość, dominująca w rządzie, stopniowo ograniczała prawa i dyskryminowała mniejszość tamilską np. w 1956 uchwalono ustawę ustanawiającą język syngaleski jedynym językiem urzędowym Sri Lanki (tzw. Sinhala Only Act)[2][3]. Wskutek napięć między obiema grupami etnicznymi dochodziło wielokrotnie do krwawych pogromów Tamilów inspirowanych przez władze[4]. Do największych masakr doszło w 1956, 1958, 1961, 1974, 1977 i w 1983. 31 maja 1981 podpalono bibliotekę w Dżafnie przechowującą bezcenne zbiory kultury Tamilów[5]. W 1983 miały miejsce wydarzenia zwane „Czarnym Lipcem” podczas których w stolicy Sri Lanki – Kolombo syngaleskie tłumy kierowane przez urzędników, polityków, żołnierzy, policjantów i mnichów buddyjskich zamordowały 1–3 tys. Tamilów[6][7]. Organizacja Tamilskich Tygrysów podjęła próbę realizacji postulatów niepodległościowych w drodze przemocy i mimo znacznej przewagi wojsk rządowych przejęła kontrolę nad częścią terytorium objętego roszczeniami. W 1987 w wojnie domowej doszło do interwencji zbrojnej wojsk Indii, które wycofały się w 1990[8]. W 1992 i 1993 walki między partyzantami tamilskimi a armią rządową nasiliły się. W konflikcie zginęło już ok. 64 tys. osób. W maju 1993 w zamachu bombowym zginął prezydent Sri Lanki Ranasinghe Premadasa[9]. Dokładna siła organizacji nie była znana. Szacuje się, że Tamilskie Tygrysy liczyły około 8–15 tys. dobrze uzbrojonych bojowników[10][11]. Kontrolowały północne i wschodnie wybrzeża Sri Lanki, a swoje akcje przeprowadzały na całej wyspie. Organizacja miała rozległe kontakty na całym świecie. Uzyskiwała fundusze od dużej tamilskiej diaspory w Ameryce Północnej, Azji i Europie[12]. Od połowy lat 80. służby bezpieczeństwa państw europejskich otrzymywały sygnały, że mieszkający na ich terenie Tamilowie zamieszani są w przemyt narkotyków. Pod koniec lat 80., po masowych aresztowaniach mężczyzn przez wojska rządowe, tamilscy partyzanci zaczęli wysyłać na front także dziewczęta – początkowo jako sanitariuszki lub pracownice biurowe, potem jako uzbrojone bojowniczki[13]. Pod koniec wojny domowej stanowiły one połowę Tamilskich Tygrysów. Były zgrupowane w dwóch pułkach piechoty, pułku przeciwlotniczym, medycznym, mechanicznym, politycznym i Czarnych Tygrysów – samobójców[14][15]. Organizacja wykorzystywała również dzieci do prowadzenia walki zbrojnej, często zmuszając je do tego przy użyciu siły[16][17]. 17 maja 2009 Tamilskie Tygrysy, pobite i zdziesiątkowane w wyniku ofensywy armii rządowej, ogłosiły złożenie broni[18].
Struktura organizacyjna LTTE składała się z wojsk lądowych oraz trzech innych rodzajów sił zbrojnych[19]:
Szacuje się, że organizacja w czasie wojny domowej przeprowadziła około 200 ataków terrorystycznych na cele cywilne, w których zginęło pomiędzy 3700 a 4100 osób[20].
Lp. | Wydarzenie | Data | Miejsce | Ofiary śmiertelne | Źródła |
---|---|---|---|---|---|
1. | Masakra na farmach Kent i Dollar | 30 listopada 1984(dts) | Dystrykt Mullajttiwu | 62 | [22] |
2. | Masakra w Kokkilai | 1 grudnia 1984(dts) | Kokkilai, Dystrykt Mullajttiwu | 11 | [23] |
3. | Masakra w Anuradhapurze | 14 maja 1985(dts) | Anuradhapura | 146 | [24] |
4. | Katastrofa lotu Air Lanka 512 | 3 maja 1986(dts) | Port lotniczy Kolombo | 21 | [25][26] |
5. | Masakra Kanthan Karunai[uwaga 2] | 30 marca 1987(dts) | Dżafna | 63 | [27] |
6. | Atak na autobus w Aluth Oya | 17 kwietnia 1987(dts) | Aluth Oya, Prowincja Północno-Środkowa | 127 | [28] |
7. | Atak na dworzec autobusowy w Kolombo | 21 kwietnia 1987(dts) | Kolombo | 113 | [29] |
8. | Masakra mnichów w Aranthalawie | 2 lipca 1987(dts) | Aranthalawa, Dystrykt Ampara | 35 | [30][31] |
9. | Pogrom Syngalezów w Prowincji Wschodniej | 29 września 1987(dts) – 8 października 1987(dts) | Prowincja Wschodnia | 200+ | [32] |
10. | Masakra w Mahakongaskada | 10 października 1988(dts) | Mahakongaskada, niedaleko Medawachchiya, Dystrykt Anuradhapura | 44 | [33] |
11. | Masakra policjantów na Sri Lance w 1990 | 11 czerwca 1990(dts) | Prowincja Wschodnia | 600–774 | [34] |
12. | Masakra w Kurukkalmadam | 13 lipca 1990(dts) | Kurukkalmadam, Prowincja Wschodnia | 68–168 | [35][36] |
13. | Masakra w meczecie w Kattankudach | 3 sierpnia 1990(dts) | Kattankudy | 147 | [37][38] |
14. | Masakra w Eravurze | 11 listopada 1990(dts)–12 listopada 1990(dts) | Eravur | 116–173 | [39][40] |
15. | Masakra w Bogamuyaya | 23 stycznia 1991(dts) | Bogamuyaya, Dystrykt Ampara | 29 | [41] |
16. | Zabójstwo Ranjana Wijeratne[uwaga 3] | 2 marca 1991(dts) | droga Havelock, Kolombo | 19 | [42][43] |
17. | Zabójstwo Rajiva Gandhiego | 21 maja 1991(dts) | Sriperumbudur, Dystrykt Kanchipuram, Indie | 15 | [44][45] |
18. | Zamach bombowy na Połączone Dowództwo Operacyjne | 11 czerwca 1991(dts) | Kolombo | 60 | [46] |
19. | Masakra w Palliyagodelli | 15 października 1991(dts) | Palliyagodella, Dystrykt Polonnaruwa | 109 | [47] |
20. | Masakra w Alanchipothanie | 29 kwietnia 1992(dts) | Alanchipothana, Dystrykt Polonnaruwa | 69 | [48] |
21. | Zabójstwo Ranasinghe Premadasa | 1 maja 1993(dts) | Kolombo | 11 | [9][49] |
22. | Zabójstwo Gaminiego Dissanayake[uwaga 4] i Ossiego Abeygunasekery | 24 października 1994(dts) | Kolombo | 52 | [50][51] |
23. | Masakra w Kallarawie | 25 maja 1995(dts) | Kallarawa, Dystrykt Trikunamalaja | 42 | [52] |
24. | Ataki w Prowincji Wschodniej w 1995r | 16 października 1995(dts) | Prowincja Wschodnia | 120 | [53] |
25. | Zamach bombowy na Bank Centralny Sri Lanki | 31 stycznia 1996(dts) | Kolombo | 91 | [54][55] |
26. | Bitwa o Mullajttiwu[uwaga 5] | 18 lipca 1996(dts) | Dystrykt Mullajttiwu | 207 | [56] |
27. | Atak na pociąg w Dehiwali | 24 lipca 1996(dts) | Dehiwala – dzielnica Kolombo | 64 | [57] |
28. | Masakra w Erakkandy | 2 lipca 1997(dts) | Erakkandy, Dystrykt Trikunamalaja | 34 | [58] |
29. | Zamach bombowy na World Trade Center w Kolombo | 15 października 1997(dts) | Kolombo | 15 | [59] |
30. | Atak na Świątynię Zęba Buddy | 25 stycznia 1998(dts) | Kandy | 17 | [60][61] |
31. | Katastrofa lotu Lionair 602 | 28 września 1998(dts) | wybrzeże Dystryktu Mannar, niedaleko Dżafny | 55 | [62] |
32. | Masakra w Gonagali | 18 września 1999(dts) | Gonagala, Dystrykt Ampara | 54 | [63][64] |
33. | Zabójstwo Clementa Gunaratne[uwaga 6] | 8 czerwca 2000(dts) | Ratmalana, Dystrykt Kolombo | 22 | [65][66] |
34. | Masakra w Gomarankadawali | 23 kwietnia 2006(dts) | Gomarankadawala, Dystrykt Trikunamalaja | 6 | [67] |
35. | Wybuch miny w Kebithigollewa[uwaga 7] | 15 czerwca 2006(dts) | Kebithigollewa, niedaleko Anuradhapury | 66 | [68][69] |
36. | Zamach w Digampathaha | 16 października 2006(dts) | Digampathaha, niedaleko Dambuli | 92–112 | [70] |
37. | Ataki na autobusy w 2007[uwaga 8] | 6 stycznia 2007(dts) | Hikkaduwa, Dystrykt Galle | 15 | [71] |
38. | Atak na autobus w Buttali | 16 stycznia 2008(dts) | Buttala, Dystrykt Monaragala | 28 | [72] |
39. | Zamach bombowy na stację kolejową Fort railway | 3 lutego 2008(dts) | stacja kolejowa Fort railway, Kolombo | 11 | [73] |
40. | Atak na autobus w Piliyandali | 25 kwietnia 2008(dts) | Piliyandala – dzielnica Kolombo | 26 | [74] |
41. | Atak na autobus w Moratuwie | 6 czerwca 2008(dts) | Moratuwa | 22 | [75] |
42. | Zamach samobójczy w Kolombo w 2009[uwaga 9] | 20 lutego 2009(dts) | Port lotniczy Kolombo | 2 | [76] |
43. | Atak na meczet w Akuressie | 10 marca 2009(dts) | Dystrykt Matara | 14 | [77][78] |
Tamilskie Tygrysy zostały uznane przez USA w 1997[79] oraz UE w 2006[80][81] i Wielką Brytanię w 2001[82], jak również rządy Indii oraz Kanady za organizację terrorystyczną.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.