Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Tarnogóra (województwo lubelskie)
wieś w województwie lubelskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Tarnogóra – wieś w gminie Izbica, w powiecie krasnostawskim, województwie lubelskim, nad rzeką Wieprz[4][6].
Dawniej miasto królewskie, lokowane w 1540 roku, w XVI wieku położone było w województwie ruskim[7], zdegradowane w 1869 roku[8]. w 1570 roku należało do starostwa krasnostawskiego[9]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa zamojskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Izbica[10]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 901 mieszkańców[11].
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Zofii[12].
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Początkowo Tarnogóra stanowiła część starostwa krasnostawskiego. Została lokowana na gruntach wsi Ostrzyca w roku 1548 na prawie magdeburskim przez hetmana wielkiego koronnego Jana Tarnowskiego. Prawdopodobnie wkrótce został wzniesiony zamek obronny[13]. Hetman erygował także parafię oraz ufundował budynek kościoła. W 1552 roku Tarnogórę nabył kasztelan biecki i kanclerz wielki koronny Jan Osiecki, a w 1690 Nikodem Żaboklicki[13]. W 1771 roku majątek należała do Antoniego Granowskiego i jego żony Antoniny de domo Wolstein[13]. Po ostatnim rozbiorze Tarnogóra stała się własnością rządową. W 1807 r. Adam Czartoryski otrzymał od rządu austriackiego Tarnogórę w zamian za Siedlce. W 1808 roku sprzedał dobra Ignacemu Horodyskiemu[13]. W 1823 roku majątek nabył od niego Józef Czyżewski. Po nim dobra odziedziczył syn Franciszek, a dalej wnuk Władysław ożeniony z Marią Wisłocką primo voto Walicką. Ich syn Stanisław zmarł bezpotomnie zapisując dobra siostrzeńcom – dwie trzecie Władysławowi Smorczewskiemu i jedną trzecią Stanisławowi Skarbkowi. Smorczewski odkupił część dóbr od Skarbka. Od 1919 r. do 1944 r. majątek był własnością Smorczewskich[13].
W 1750 r. Żydzi zostali usunięci z miasta przez mieszczan na podstawie specjalnego przywileju. Przenieśli się oni na drugą stronę rzeki Wieprz, do znajdującej się tam osady – Izbicy, która stała się miastem na podstawie przywileju wyjednanego u króla przez starostę tarnogórskiego – Antoniego Granowskiego (herbu Leliwa)[14].
W latach 1830–1831 gen. Józef Czyżewski rozbudował pałac z parkiem z XIX-wiecznego dworu Tarnowskich. Od 1945 r. do 2012 r. pałac służył jako budynek tutejszego liceum ogólnokształcącego.
Prawa miejskie Tarnogóra utraciła decyzją władz carskich z roku 1869 w ramach represji po powstaniu styczniowym[15]. Od 13 stycznia 1870 Izbica i Tarnogóra straciły status miast[15], i zostały osadami, które włączono do gminy Tarnogóra (uprzednio te miasta nie należały do gminy Tarnogóra). W 1870 r. siedzibę gminy przeniesiono do Izbicy[16].
W latach 1929–1954 samodzielna gmina, w której granicach znajdowała się także miejscowość gminna Izbica.
Remove ads
Wspólnoty wyznaniowe
Zabytki
- Ratusz z 2 poł. XVIII wieku
- Neogotycko-klasycystyczny pałac z parkiem z XIX wieku
- Kościół rzymskokatolicki pw. św. Zofii – murowany z cegły i kamienia, jednonawowy, wybudowany w 1544 r. z fundacji Jana Tarnowskiego. Wewnątrz zabytkowe rzeźby, obrazy oraz epitafia, związane z rodziną Czyżewskich, jednych z ostatnich właścicieli majątku Tarnogóra. Dzwonnica bramowa z 3 dzwonami.
- Cmentarz rzymskokatolicki z nagrobkami z XIX wieku
- Młyn wodny wzniesiony w latach 1881–1883
- W XIX wieku funkcjonował w Tarnogórze duży browar.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads