Temperówka

Temperówka – niewielki przyrząd służący do temperowania (ostrzenia) przyrządów kreślarskich, np. ołówków, kredek. Temperówki ręczne najczęściej mają niewielkie ostrze umieszczone w uchwycie ze stożkowym otworem. Włożenie ołówka do tego otworu i obracanie go w nim powoduje skrawanie cienkiego wióra z drewnianej oprawy ołówka z jednoczesnym kształtowaniem – ostrzeniem – jego grafitowego rdzenia. Istnieją także temperówki, w których ołówek obracany jest przy pomocy specjalnej przekładni napędzanej ręczną korbką lub niewielkim silniczkiem elektrycznym.

Temperówka

Temperówka na korbkę

Temperówka z żyletką

Niektóre ołówki, zwłaszcza te, które nie mają typowego przekroju okrągłego albo sześciokątnego, tylko - jak na przykład ołówki stolarskie o przekroju zbliżonym do prostokątnego - nie mogą być ostrzone przez obracanie ich w takim przyrządzie. Do ich ostrzenia trzeba używać noża, albo temperówek o innej konstrukcji, np. z żyletką.

Nazewnictwo

Temperówka, w zależności od regionu Polski i środowiska, ma wiele nazw potocznych, np.:

• naostrzyk (Górny Śląsk)^[1],
• ostrzałka (Śląsk i Kujawy)^[2][3],
• ostrzówka/ostrzółka (Śląsk i Kujawy)^[4][1],
• ostrzynka (Pomorze Gdańskie)^[5][3],
• ostrzyczka (Kociewie)^[6],
• ostrzytko/oszczytko (Wielkopolska)^[7],
• podstrugaczka/podstrugiwaczka (okolice Tarnowa)^[8][3],
• strugaczka (Małopolska)^[9][3],
• strugawka (gwary góralskie)^[8][1],
• temperka (gwara uczniowska)^[10],
• zacinaczka (okolice Krakowa)^[1],
• zastróżka (okolice Częstochowy)^[3],
• zastrugaczka/zastrugiwaczka (okolice Krakowa)^[3][1].

Zobacz multimedia związane z tematem: Temperówka

Zobacz hasło temperówka w Wikisłowniku