Tomasz Raczek

Tomasz Raczek (ur. 15 czerwca 1957 w Warszawie) – polski teatrolog, krytyk filmowy i publicysta, autor programów telewizyjnych i radiowych, wydawca Instytutu Wydawniczego Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego.

Tomasz Raczek

Tomasz Raczek, 2013
Data i miejsce urodzenia	15 czerwca 1957 Warszawa
Zawód, zajęcie	krytyk filmowy, publicysta, wydawca, autor programów telewizyjnych i radiowych
Alma Mater	PWST w Warszawie (teatrologia, 1981)
Uczelnia	Wyższa Szkoła Dziennikarska im. Melchiora Wańkowicza w Warszawie
Stanowisko	wykładowca
Pracodawca	Instytut Wydawniczy Latarnik (od 2002)
Partner	Marcin Szczygielski (od 1994)
Strona internetowa

W latach 2012–2013 redaktor naczelny miesięcznika „Film”. Od 2017 redaktor naczelny miesięcznika „Magazyn Filmowy” wydawanego przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich. Jako krytyk współpracował ze stacjami telewizyjnymi: TVP1, TVP2, Canal+, Kino Polska, nFilm HD, nFilm HD 2; a także stacjami radiowymi: Polskie Radio, Tok FM, RMF FM. Prowadzi autorski kanał Tomasz Raczek na portalu YouTube i cotygodniową audycję Raczek Movie w internetowym Radiu Nowy Świat.

Laureat Wiktora (1986) i nagród za osiągnięcia w dziedzinie krytyki artystycznej.

Życiorys

Jest absolwentem XLI Liceum Ogólnokształcącego im. Joachima Lelewela w Warszawie^[1]. W 1981 ukończył studia na Wydziale Wiedzy o Teatrze Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, broniąc pracę magisterską na temat mówienia w telewizji.

W 1977 zadebiutował jako publicysta artykułem o Violetcie Villas opublikowanym w tygodniku „Literatura”^[2]. Wystąpił także w programie telewizyjnym z udziałem Zygmunta Kałużyńskiego, który był pod wrażeniem elokwencji wówczas 20-letniego Raczka i zasugerował mu podjęcie pracy w telewizji^[3]. W latach 1978–1979 pełnił funkcję sekretarza literackiego Teatru Komedia w Warszawie^[4] i był asystentem Olgi Lipińskiej, reżyserki spektaklu Gwałtu, co się dzieje! wystawianego w tym teatrze^[5]. Pracował w wytwórni muzycznej Virgin Records^[6].

Publikował teksty w czasopismach: „Polityka” (do 1986), „Przegląd Tygodniowy”, „Rzeczpospolita”^[7], „Teatr”, „Kino”, „Cinema”, „The European”, „Wprost” i „Kino Domowe”. W 1985 został laureatem Nagrody Klubu Krytyki Teatralnej Stowarzyszenia Dziennikarzy PRL za publicystykę teatralną^[4][8].

Szerzej rozpoznawalny stał się dzięki cyklowi telewizyjnemu Perły z lamusa emitowanemu w latach 1990–2000, w którym wraz z Zygmuntem Kałużyńskim recenzował najbardziej znane dzieła kinematografii.

W 1991 redagował ukazujące się w Sopocie czasopismo „Pawie Oko: satellite TV Europe”. W 1992 stworzył od podstaw polską edycję „Playboya” i został jego pierwszym redaktorem naczelnym. W 1998 wystąpił w roli dziennikarza w jednym z odcinków serialu Matki, żony i kochanki^[9]. W 1999 jako redaktor naczelny miesięcznika „Voyage” stworzył jego nową formułę, a w 2001 jako dyrektor programowy wydawnictwa Gruner+Jahr Polska wprowadził na polski rynek prasowy tygodnik „Gala”.

Był recenzentem teatralnym i filmowym, kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Gdyni, Teatru Rozrywki w Chorzowie i Zespołu Filmowego „Oko” (od 1986^[10]), wicedyrektorem TVP2^[11], wykładowcą w Wyższej Szkole Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza i zawodowym oficerem rozrywkowym na TS/S „Stefan Batory”^[12]. W 2002 założył Instytut Wydawniczy Latarnik, który od 2005 nosi imię Zygmunta Kałużyńskiego.

W 2008 został laureatem Elle Style Award w kategorii „Postać Roku”^[4]. W 2009 stworzył dwa telewizyjne kanały filmowe premium nFilm HD i nFilm HD2 oraz radio cyfrowe z muzyką filmową na platformie n, których był dyrektorem do stycznia 2011. Prowadził tam programy Perły i wieprze, Hot Spot, Bilet do kina, Idę do kina z...

Jest współtwórcą (wraz z Maciejem Ejsmondem-Mechowskim) Stowarzyszenia Przyjaciół Mireille Mathieu – Loża MM. Od września 2011 do czerwca 2015 prowadził nadawany w soboty w TVP1 Weekendowy Magazyn Filmowy. Nagroda Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Od września 2012 do czerwca 2013 roku był redaktorem naczelnym miesięcznika „Film”. Od października 2012 prowadzi w Tok FM audycję Szczerotok. Od września 2013 do grudnia 2016 prowadził w TVP3 Kultowe rozmowy.

Od 1 marca 2017 jest redaktorem naczelnym miesięcznika „Magazyn Filmowy” wydawanego przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich. Prowadzi także swój autorski kanał Wideorecenzje Tomasza Raczka na portalu YouTube^[13]. Od 12 lipca 2020 na antenie Radia Nowy Świat prowadzi audycję Raczek Movie, w której recenzuje wybrane filmy oraz przedstawia muzykę z bardziej lub mniej znanych produkcji kinowych^[14]. Od lutego do października 2024 prowadził dla Kanału Zero swój cotygodniowy program Zero Ekranowe^[15][16].

Życie prywatne

Urodzony w Warszawie, syn Krystyny Lipińskiej-Raczek (1927–2020^[17]) – lekarza pediatry – i Ryszarda Raczka, który wraz ze swoim ojcem prowadził zakład produkujący buty^[18][19].

W październiku 2007 w wywiadzie ujawnił, iż jest gejem. Jego życiowym partnerem jest pisarz Marcin Szczygielski, z którym związany jest od 1 stycznia 1994^[20]. W listopadzie 2008 Raczek i Szczygielski zostali wybrani najpiękniejszą parą roku w plebiscycie czytelników tygodnika „Gala”^[21].

Publikacje

• Perły z lamusa? Rozmowy o filmach lat dziewięćdziesiątych (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Opus 1992, ISBN 83-7089-006-7)
• Poławiacze pereł (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Twój Styl 1998, ISBN 83-7163-063-8)
• Pies na telewizję (W.A.B. 1999, ISBN 83-87021-88-1)
• Perłowa ruletka. Leksykon filmowy (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Twój Styl 2000, ISBN 83-7163-256-8)
• Karuzela z Madonnami: 57 bardzo zakręconych kobiet (ilustr. Marcin Szczygielski; Instytut Wydawniczy „Latarnik” 2003, ISBN 83-917891-2-8)
• Karuzela z herosami: męski świat w 57 odsłonach (Instytut Wydawniczy „Latarnik” 2004, ISBN 83-917891-8-7)
• Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek. Tom 1: Sensacje i science fiction (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Instytut Wydawniczy „Latarnik” 2005, ISBN 83-60000-01-8)
• Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek. Tom 2: Ekranizacje literatury (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2005, ISBN 83-60000-05-0)
• Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek. Tom 3: Komedie, przygody i animacje (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2005, ISBN 83-60000-08-5)
• Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek. Tom 4: Miłość i seks (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2005, ISBN 83-60000-10-7)
• Perły kina: leksykon filmowy na XXI wiek. Tom 5: Rarytasy, niewypały i kurioza (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2006, ISBN 83-60000-13-1 [10 cyfr], ISBN 978-83-60000-13-7 [13 cyfr])
• Karuzela z idolami. Gwiazdozbiór osobisty (Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2006, ISBN 83-60000-15-8 [10 cyfr], ISBN 978-83-60000-15-1 [13 cyfr])
• Alfabet na cztery ręce (wespół z Zygmuntem Kałużyńskim; Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2009, ISBN 978-83-60000-31-1 [13 cyfr])
• Kinopassana. Sztuka oglądania filmów (Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2014, ISBN 978-83-63841-19-5 [13 cyfr])
• Kultowe rozmowy. Kobiety znane i niespodziewane (wespół z Katarzyną Marcysiak; Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2016, ISBN 978-83-63841-35-5)
• Perła z lamusem (Instytut Wydawniczy „Latarnik” im. Zygmunta Kałużyńskiego 2023, ISBN 978-83-63841-54-6)

Filmografia

Scenariusz

• 2003: Pół życia w ciemnościach (film dokumentalny)

Obsada gościnna

• 1989–1990: W labiryncie – jako szef Joanny Racewiczowej w tv (odc. 26, 42, 44, 56, 67, 81, 83)
• 1994: Szczur – jako juror konkursu „Najpiękniejsza”
• 1998: Matki, żony i kochanki – jako on sam na spotkaniu promocyjnym Liperta
• 2008–2011: Barwy szczęścia – jako Tomasz Barczak, wydawca „Damy” i „Kobiety” (łącznie 29 odcinków)^[22]