Transport

Transport (łac. transportare – przenieść, przewieźć) – przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu).

Środki transportu zawarte w nowym słowniku encyklopedycznym opublikowanym pod kierunkiem Claude'a Augé

Barka przewożąca samochody – przykład transportu wodnego

Transport świeżej paszy w Tanzanii

Potrzeby transportowe należą do grupy potrzeb wtórnych człowieka i są związane z faktem różnego rozmieszczenia przestrzennego zasobów, skupisk ludzkich i miejsc pracy. Transport towarzyszył ludzkości od samych początków rozwoju cywilizacji. Jest to, obok łączności, dział gospodarki, które zwiększają użyteczność dóbr poprzez ich przemieszczanie w przestrzeni. Transport jest ściśle powiązany z pozostałymi działami gospodarki. Jego rozwój warunkuje ich rozwój i odwrotnie – gorszy rozwój gospodarki lub transportu wiąże się z pogorszeniem sytuacji odpowiednio w transporcie i gospodarce^[1][2]. W połączeniu z logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład branży TSL (transport-spedycja-logistyka).

Klasyfikacje transportu

Z punktu widzenia ekonomii transport polega na odpłatnym świadczeniu usług, których rezultatem jest najczęściej przemieszczenie osób i ładunków. Stąd też bierze się podstawowy podział transportu na transport pasażerski (komunikację) i transport towarowy (ładunków)^[1].

Często stosowana klasyfikacja transportu obejmuje podział ze względu na środowisko, w którym dany rodzaj transportu się odbywa^[3]:

• transport powietrzny
  • transport lotniczy
• transport powierzchniowy
  • transport lądowy
    • transport drogowy
    • transport kolejowy
    • transport rurociągowy
  • transport wodny
    • transport śródlądowy
    • transport morski (bliski oraz daleki).

Inny sposób podziału transportu lądowego obejmuje:

• transport podziemny (np. metro)
• transport naziemny
• transport nadziemny

Dodatkowo wyróżnić można transport mieszany, czyli odbywający się więcej, niż jedną gałęzią transportu. W transporcie mieszanym wyróżnić można:

• transport kombinowany
• transport bimodalny
• transport intermodalny
• transport multimodalny

Z kolei pojęcie transport współmodalny oznacza transport realizowany w zgodzie z europejską polityką współmodalności.

Określenie transport używane jest również odnośnie do przesyłu informacji i energii, choć nie jest w pełnym znaczeniu transportem.

Funkcje transportu

Rozróżnia się podział funkcji transportu na pierwotne i wtórne. Do funkcji pierwotnych należą funkcje przewozowe i związane z tym funkcje przeładunkowe. Do funkcji wtórnych zalicza się przede wszystkim funkcję zabezpieczania dróg (czyli budowy i utrzymania dróg), jak również funkcję odpowiedzialności.

Wpływ na środowisko

Transport należy do sektorów gospodarki o najbardziej szkodliwym wpływie na środowisko naturalne i zdrowie. Przykładowo w 2005 roku w UE-27 sektor ten był odpowiedzialny za wygenerowanie 19% dwutlenku węgla (około 984 megaton)^[4]. Dlatego też Unia Europejska w ramach polityki zrównoważonego rozwoju transportu podejmuje skoordynowane działania na rzecz ograniczenia tego szkodliwego wpływu poprzez integrację polityki transportowej z polityką ekologiczną. Efektami tych działań są m.in.: zaostrzanie norm dotyczących emisji spalin, promocja alternatywnych źródeł energii (biopaliwa, CNG, LPG), oraz promocja środków transportu o mniejszym stopniu zużycia paliwa na tonę przewożonego ładunku (np. transport multimodalny, transport współmodalny, transport wodny śródlądowy).

Żegluga jest najbardziej ekologiczną i energooszczędną formą transportu. Dla przykładu średni ładunek węgla przewożony na jednej barce to tyle, ile drogą lądową musiałoby wieźć co najmniej 20 ciężarówek, produkując pięć razy więcej spalin. Natomiast 1 litr paliwa pozwala przemieścić statkiem na odległość 1 km aż 127 ton ładunku, podczas gdy koleją 97 ton, a samochodem jedynie 50 ton.

Zobacz też

Zobacz portal z wiadomościami w serwisie Wikinews na temat Transport

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• Historia: Transport i podróże w czasach I Rzeczypospolitej, Muzeum Transportu w Bratysławie
• Organizacja i ekonomika transportu: ekonomika transportu, koszty transportu, giełda transportowa
• Optymalizacja w transporcie: problem najkrótszej ścieżki, problem komiwojażera, problem chińskiego listonosza, problem marszrutyzacji, problem transportowy
• Terminologia: system transportowy, środek transportu, infrastruktura
• Inne: inżynieria transportowa, zarządzanie taborem