Twardzioszek czosnkowy

Twardzioszek czosnkowy (Mycetinis alliaceus (Jacq.) Earle ex A.W. Wilson & Desjardin) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae^[1].

Twardzioszek czosnkowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Omphalotaceae
Rodzaj	Mycetinis
Gatunek	twardzioszek czosnkowy
Nazwa systematyczna
Mycetinis alliaceus (Jacq.) Earle ex A.W. Wilson & Desjardin Mycologia 97(3): 677 (2005)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycetinis, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Gatunek ten po raz pierwszy opisał Nicolaus Joseph von Jacquin jako Agaricus alliaceus. W 1838 r. Elias Fries przeniósł go do rodzaju Marasmius (twardzioszek). W 2005 r. na podstawie ustaleń taksonomicznych przeniesiony został do rodzaju Mycetinis^[2].

Synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus alliaceus Jacq. 1773
• Marasmius alliaceus (Jacq.) Fr. 1838
• Marasmius alliaceus (Jacq.) Fr. 1838 f. alliaceus
• Marasmius alliaceus f. major Hruby 1930
• Marasmius alliaceus (Jacq.) Fr. 1838 subsp. alliaceus
• Marasmius alliaceus subsp. schaenopus Kalchbr.
• Marasmius alliaceus (Jacq.) Fr. 1838 var. alliaceus
• Marasmius alliaceus var. subtilis J.E. Lange 1921
• Mycena alliacea (Jacq.) P. Kumm. 1871

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1889 r.^[3], obecnie jest ona niespójna z nazwą naukową.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–4 cm, kształt początkowo dzwonkowaty, później wypukły, w końcu rozpostarty. Barwa dość zmienna; od jasnoochrowej do ciemnobrunatnej. Powierzchnia matowa, sucha, czasami pomarszczona, brzeg gładki lub rowkowany^[4][5].

Blaszki

Brudnobiaławe lub szarawe, o regularnej tramie^[6].

Trzon

Cienki i długi. Ma wysokość do 10 cm i grubość 1–2 mm. Powierzchnia matowa, czarnobrunatna lub czarna i biało oszroniona (filcowata). Nasada korzeniasta^[4]. Jest twardy, włóknisty, o chrząstkowatej konsystencji i tak elastyczny, że nie daje się złamać^[5].

Miąższ

Cienki, białawy. Ma łagodny smak i silną woń czosnku^[4].

Wysyp zarodników

Biały lub kremowy. Zarodniki o kształcie od szeroko elipsoidalnego do niemal kulistego, gładkie, o rozmiarach 7–11 × 6–8 µm^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie^[7]. W Polsce jest niezbyt częsty^[3].

Spotykany jest w lasach liściastych i w parkach, zawsze w obecności buków. Rośnie na ziemi, na szczątkach drewna, zwłaszcza znajdującego się pod ziemią. Owocniki wytwarza od maja do listopada^[3].

Znaczenie

Saprotrof. Nie jest trujący, ale z powodu nieprzyjemnego zapachu uważany jest za grzyb niejadalny^[5]. Dawniej jednak dzięki czosnkowemu zapachowi był używany do przyprawiania niektórych potraw^[4].

Gatunki podobne

• twardzioszek czosnaczek (Mycetinis scorodonius). Również ma zapach czosnku, ale jest mniejszy i rośnie w lasach iglastych. Jego trzon nie jest czarny, lecz purpurowobrązowy^[7].