Ulica Kozia w Poznaniu

Ulica Kozia – ulica znajdująca się w Poznaniu na Starym Mieście, na osiedlu Stare Miasto.

ulica Kozia

Stare Miasto
Widok ze wschodu
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Długość	420 m
Przebieg
0 m Plac Kolegiacki 50 m ul. Klasztorna 100 m ul. Świętosławska 170 m ul. Wrocławska 250 m ul. Szkolna 280 m ul. Sieroca 300 m ul. Murna 420 m
Położenie na mapie Poznania ulica Kozia
Położenie na mapie Polski ulica Kozia
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego ulica Kozia
52°24′26,0″N 16°55′58,8″E

Przebieg, nazwa i historia

Ulica bieg zaczyna przy Placu Kolegiackim. Biegnąc ku zachodowi przecinka kolejno pod kątem prostym ulice: Klasztorną, Świętosławską, Wrocławską i Szkolną. Na dalszym odcinku, od północy dobiegają doń ulice Sieroca i Murna. Zakończenie traktu znajduje się pośród budynków dawnego szpitala im. Józefa Strusia (wcześniej klasztoru karmelitanek założonego przez Marię Ludwikę Gonzagę, żonę króla Jana Kazimierza, wzniesionego w 1667^[1]) i przyjmuje formą pasażu z tarasami i niewielkimi schodami. W tym rejonie znajdują się też zabytkowe schody Böhmera i Preula. Ulica swoją nazwę zawdzięcza szyldowi, wiszącemu niegdyś nad oberżą, która przy niej stała^[2][3]. W pierwszej połowie XVII wieku przy ulicy funkcjonowała jedna z łaźni miejskich^[4].

W okresie międzywojennym, poznański nauczyciel i działacz społeczny, Józef Szafarkiewicz projektował przedłużenie ulicy do Alei Marcinkowskiego, tak aby odciążyć równoległą, bardzo ruchliwą ulicę Paderewskiego. Pomysł ten nigdy nie doczekał się realizacji^[2][3].

20 listopada 1918, jeszcze przed wybuchem powstania wielkopolskiego, na terenie magazynu szkła i porcelany W. Zborowskiego (nr 6), przechowywano zdobyte tego samego dnia karabiny, bagnety i amunicję. Zdobył je oddział Stanisława Nogaja w magazynach wojskowych za Bramą Kaliską (Malta)^[4].

Obiekty

Od wschodu przy ulicy znajduje się Pałac Górków. W domu narożnym z ulicą Klasztorną mieścił się jeden z większych w Poznaniu w okresie międzywojennym, sklep z trumnami. Potem (pomiędzy ulicami Świętosławską i Szkolną) na trakt wychodzą tyły kamienic kupieckich stojących frontem do Starego Rynku. Pomiędzy ulicami Sierocą i Murną funkcjonowała przed II wojną światową Drukarnia Mieszczańska. Od strony ulicy Koziej, przed 1945, prowadził wjazd do kostnicy szpitala im. Józefa Strusia. W związku z tym wychodziły tędy, często bardzo uroczyste, kondukty pogrzebowe^[2].

Pod numerem 8 znajduje się prawdopodobnie najstarszy zachowany dom przy ulicy. Charakteryzuje się wyjątkowo szeroką, jak na ten trakt, fasadą. Przed II wojną światową Kozia byłą ulicą spichrzów, zwłaszcza na odcinku w rejonie ulicy Świętosławskiej. W tym miejscu stał też skromny hotel Poznański i restauracja^[2].

Na tej ulicy pod numerem 7, w lutym 1855, Hipolit Cegielski nabył za 2650 talarów^[4] posesję, na której utworzył "fabrykę machin i narzędzi rolniczych"^[5][6], zalążek początek późniejszych Zakładów Cegielskiego. Od strony ulicy prowadziło też wejście do willi z ogrodem, w której Cegielski mieszkał^[2]. Miała ona trzynaście pokoi, osiem gościnnych i biurowych, dwie kuchnie, oranżerię i przeszklony salon. W ogrodzie funkcjonowała fontanna i poustawiano posągi. Z czasem posesję tę wykupił szpital^[6].

Obecnie w kamienicy na rogu Koziej i Wrocławskiej jest siedziba gminy Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich.

Zabytki

• kamienica, nr 8 na narożniku z ulicą Szkolną, z XV w, przebudowana w 1800, nr rej.: A-54 z 11.04.1958^[7]
• kamienica, nr 15, z XV w., przebudowana w XIX w., nr rej.: A-55 z 23.04.1966^[7]
• kamienica, nr 21, z XV w., 1800, nr rej.: A-56 z 11.04.1958^[7]