Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Tarnowskich Górach

Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Tarnowskich Górach – jedna z głównych ulic Tarnowskich Gór, ważna arteria komunikacyjna dzielnicy Śródmieście-Centrum.

ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego

Śródmieście-Centrum
ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego – widok w kierunku południowym
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Tarnowskie Góry
Długość	450 m
Przebieg
ul. Częstochowska 125 m ul. Pokoju 255 m rondo ppłk. pil. inż. Karola Gustawa Ranoszka: ↑ ul. marsz. Józefa Piłsudskiego ↓ ↖ ul. Henryka Sienkiewicza ← ul. Jana III Sobieskiego → ul. Nakielska(inne języki) 450 m ul. marsz. Józefa Piłsudskiego ul. Krakowska ↓ ul. Bytomska
Położenie na mapie Tarnowskich Gór ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego
Położenie na mapie Polski ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego
50,446366°N 18,862110°E

Przebieg

Ulica rozpoczyna się obok dworca autobusowego Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach. Dalej biegnie w kierunku południowym przez rondo ppłk. pilota inż. Karola Gustawa Ranoszka. Swój bieg kończy u wylotu ulicy Krakowskiej, a jej kontynuacją jest ulica Bytomska.

Nazwa

Pomnik upamiętniający dawny cmentarz ewangelicki

Do 1925 oraz w latach 1939–1945 ulica nazywała się Bahnhofstraße i Georgenbergerstraße^[a], w latach 1925–1935 ulica Kolejowa i ulica Lasowicka^[b][1], w latach 1935–1939 ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego^[2], zaś między 1945 a 1990 ulica Armii Czerwonej^[3].

Historia

Do ok. 1832 obecny początkowy odcinek ulicy Piłsudskiego był położony za tzw. Bramą Krakowską – miejscem poboru myta – a więc poza obszarem miasta i miał postać obszernego placu (obecnie Plac Wolności) zwanego Krakowskim Przedmieściem (niem. Krakauer Vorstadt). W XVI wieku znajdowały się na nim domy biedoty, zaś w 1. połowie XIX wieku – stodoły należące do mieszczan^[4]. Ulica Piłsudskiego (wtedy jeszcze jako Bahnhofstraße) powstała po 1857 roku jako droga prowadząca do nowo powstałej stacji kolejowej^[5].

Budynki

Budynek poczty (ul. Piłsudskiego 12)

Przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego znajdują się:

• zabytkowy budynek poczty (ul. marsz. J. Piłsudskiego 12); wpisany do rejestru zabytków 30 kwietnia 1996 (nr rej.: A/1296/23^[6]); wzniesiony w 1907 w stylu neobarokowym, według projektu berlińskiego architekta Hane^[7][8];
• zabytkowe kamienice staromiejskie, będące częścią układu urbanistycznego miasta; wpisane do rejestru zabytków 27 kwietnia 1966 (nr rej.: A/610/66)^[7];
• zabytkowy budynek II LO im. S. Staszica; wpisany do rejestru zabytków 7 grudnia 2011 (nr rej.: A/358/11)^[7]; we wnętrzu znajduje się tablica, upamiętniająca nauczycieli i wychowanków szkoły, poległych w czasie II wojny światowej^[9];
• zabytkowy dworzec kolejowy (odnowiony w 2007);
• Centrum Handlowo-Usługowe „HALA” – w miejscu którego oraz sąsiadującego z nim skweru niegdyś znajdował się cmentarz ewangelicki;
• budynek Przychodni Specjalistycznej nr 1 i nr 2 z 1931, zaprojektowany w stylu funkcjonalizmu – na jego północnej ścianie aż do 2015 roku widniały ślady po ostrzeliwaniu bronią małokalibrową z czasu II wojny światowej^[10]
• secesyjna kamienica przy ul. Piłsudskiego 10 – mieszcząca niegdyś kawiarnię Café Kaiserkrone^[11].

Komunikacja

Początek ul. Piłsudskiego w rejonie skrzyżowania z ul. Krakowską i Bytomską

Ruch na ul. Piłsudskiego w godzinach szczytu

Ulica Piłsudskiego jest jedną z najważniejszych i najbardziej ruchliwych ulic Tarnowskich Gór. Jest częścią dróg powiatowych numer 3276S i 3278S powiatu tarnogórskiego. Są to drogi klasy G^[12]. Na odcinku od ronda Ranoszka do skrzyżowania z ulicą Krakowską ma cztery pasy ruchu: dwa w stronę północną i dwa w południową.

Według stanu z sierpnia 2024 roku ulicą Piłsudskiego kursują autobusy organizowane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego^[13] , obsługujące następujące linie^[14]:

• M3 (Tarnowskie Góry Dworzec – Katowice Piotra Skargi),
• M14 (Gliwice Centrum Przesiadkowe – Tarnowskie Góry Dworzec – Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport) – Siedliska Cargo),
• M102 (Tarnowskie Góry Dworzec – Bytom Dworzec),
• M107 (Tarnowskie Góry Dworzec – Pyskowice Szpitalna),
• 3 (Osada Jana Pawilon – Stare Tarnowice GCR),
• 5 (Tarnowskie Góry Dworzec – Katowice Plac Wolności),
• 19 (Tarnowskie Góry Dworzec – Bytom Plac Sikorskiego),
• 64 (Stare Tarnowice Pętla – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 80 (Tarnowskie Góry Dworzec – Gliwice Centrum Przesiadkowe),
• 83 (Tarnowskie Góry Dworzec – Zabrze Goethego),
• 87 (Tarnowskie Góry Dworzec – Żyglin Kościół),
• 134 (Tarnowskie Góry Dworzec – Wieszowa Stacja Paliw),
• 142 (Tarnowskie Góry Dworzec – Strzybnica Kościelna),
• 151 (Miasteczko Śląskie Huta – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 158 (Tarnowskie Góry Dworzec – Rokitnica Pętla),
• 173 (Tarnowskie Góry Dworzec – Stroszek Kopalnia),
• 174 (Sowice Czarna Huta – Bobrowniki Śląskie),
• 179 (Tarnowskie Góry Dworzec – Siedliska),
• 191 (Tarnowskie Góry Dworzec – Boniowice Szkoła),
• 192 (Tarnowskie Góry Dworzec – Chorzów Stary Szyb Prezydent),
• 246 (Tarnowskie Góry Dworzec – Ożarowice Urząd Gminy),
• 289 (Tarnowskie Góry Dworzec – Repty Śląskie Witosa),
• 614 i 615 (Rybna Lotników – Miasteczko Śląskie Osiedle),
• 646 (Tarnowskie Góry Dworzec – Orzech Kolejowa),
• 671 (Pniowiec Pętla – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 735 (Bytom Dworzec – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 738 (Tarnowskie Góry Dworzec – Siewierz Dom Kultury),
• 745 (Tarnowskie Góry Dworzec – Lasowice Andersa – Tarnowskie Góry Dworzec),
• 749 (Tarnowskie Góry Plac Zembali – Stare Tarnowice GCR),
• 780 (Szarlej Kaufland – Stare Tarnowice GCR).

Nie zatrzymują się one jednak przy tej ulicy, a najbliższe obsługiwane przystanki znajdują się przy ul. Pokoju (dworzec autobusowy), ul. Bytomskiej i ul. Nakielskiej^[14].

Mieszkalnictwo

Według danych Urzędu Stanu Cywilnego na dzień 31 grudnia 2022 roku przy ulicy Piłsudskiego zameldowanych na pobyt stały było 116 osób^[15].

Uwagi

1. Po polsku odpowiednio: „ulica Dworcowa” i „ulica Miasteczkowska”.
2. Drugie nazwy dotyczą północnej części ulicy (za obecnym rondem Ranoszka, które zostało oddane do użytku w marcu 1972).