Vukovar

Vukovar – miasto we wschodniej Chorwacji, w Slawonii, stolica żupanii vukowarsko-srijemskiej, siedziba miasta Vukovar. Miasto leży u ujściu Vuki do Dunaju, w pobliżu granicy z Serbią. Miasto jest znane z przemysłu włókienniczego (produkcja pończoch) i spożywczego. Ponadto w Vukovarze mieści się port rzeczny^[2].

Vukovar

Herb Flaga
Państwo	Chorwacja
Żupania	vukowarsko-srijemska
Miasto	Vukovar
Wysokość	108 m n.p.m.
Populacja (2011) • liczba ludności	26 468[1]
Nr kierunkowy	032
Kod pocztowy	32 000
Położenie na mapie żupanii vukowarsko-srijemskiej Vukovar
Położenie na mapie Chorwacji Vukovar
45°21′N 19°00′E
Strona internetowa

W 2011 roku liczyło 26 468 mieszkańców^[1].

Historia

Vukovar powstał na miejscu osady iliryjskiej. Pierwsze wzmianki historyczne pochodzą z początku XIII w^[2].

W 1736 r. miasto i 30 pobliskich osad kupił Filip Karol Eltz, arcybiskup Moguncji. W XIX w. nastąpił szybki rozwój miasta. Powstała tu stacja kolejowa oraz port na Dunaju, będący ważnym punktem przeładunkowym pomiędzy Wiedniem i Budapesztem, a ujściem rzeki do Morza Czarnego. Po rozpadzie Austro-Węgier miasto znalazło się w granicach Jugosławii^[3].

W 1991 roku, przed bitwą o Vukovar, 43,7% mieszkańców miasta stanowili Chorwaci, 37,4% Serbowie, a 7,3% Jugosłowianie. Zdaniem źródeł serbskich, przed oblężeniem miasta dochodziło do dyskryminacji i zabijania Serbów przez ludność chorwacką^[4].

Podczas wojny w Chorwacji dnia 27 sierpnia 1991 roku 36 tys. żołnierzy Jugosłowiańskiej Armii Ludowej (JNA) i serbskie siły paramilitarne zaatakowały Vukovar^[5]. Miasta broniło 1800 członków Gwardii Narodowej. Obroną dowodził Mile Dedaković, ps. „Jastreb”. Symbolem oblężonego miasta stała się wieża ciśnień, wzniesiona na pobliskim wzgórzu, broniona przez młodych Chorwatów i podziurawiona 600. pociskami. Obrońców na duchu podtrzymywały audycje lokalnego radia^[6]. Wojska JNA zdobyły miasto 18 listopada. Według szacunków podczas oblężenia zginęło ok. 3,5 tys. obrońców miasta (członków Gwardii Narodowej i uzbrojonych cywili) oraz 4 tys. żołnierzy JNA i serbskich sił paramilitarnych^[7].

Ruiny wieży ciśnień w Vukovarze bronionej przez Chorwatów w 1991 r.

Następnie około dwustu pacjentów szpitala zamordowano w pobliskiej wsi Ovčara, a pięćdziesiąt zaginęło po przewiezieniu ich w nieznane miejsce. Kilka tysięcy mieszkańców Vukovaru przewieziono do obozów, gdzie Serbowie poddali ich torturom podczas przesłuchań^[8]. Ludność chorwacką wysiedlono^[9]. Mordami w Ovčarze kierował burmistrz Vukovaru Slavko Dokmanović^[10] oraz Željko Ražnatović, dowódca ochotniczej jednostki paramilitarnej „Tygrysy Arkana”.

W październiku 1996 roku Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii (ICTY) potwierdził, że pacjenci vukovarskiego szpitala zostali pochowani w Ovčarze^[11]. ICTY ekshumowała ponad 250 ciał. Dzięki badaniom antropologicznym oraz analizie znalezionych przedmiotów i ubrań udało się zidentyfikować prawie wszystkie ciała^[12]. Do 2007 roku ekshumowano 1982 ciała ofiar oblężenia miasta (z czego 200 w Ovčarze). Los 486 zaginionych podczas ofensywy JNA i serbskich bojówek jest nieznany^[10].

Pomnik upamiętniający rannych Chorwatów, zamordowanych w 1991 r. przez Serbów w szpitalu w Vukovarze

W listopadzie 2010 prezydent Serbii Boris Tadić przybył do miasta i przeprosił w imieniu swego państwa za dokonane w 1991 zbrodnie. Tadić złożył także kwiaty w miejscu masakry pacjentów szpitala^[13].

Na początku XXI miasto zostało odbudowane ze zniszczeń wojennych, choć gdzieniegdzie pozostały jeszcze ruiny, w tym górująca nad miastem wieża ciśnień^[3].

Zabytki

Miasto posiada zabytki z XVIII wieku:

• zamek hrabiów Eltzów, wzniesiony na ruinach zamku węgierskiego, zniszczonego w czasie wojen austriacko-tureckich^[14]
• klasztor franciszkanów z kościołem św. Filipa i Jakuba,
• cerkiew św. Mikołaja,
• kaplica św. Roka^[2].

Urodzeni w Vukovarze

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Vukovarze.

• Leopold Ružička – szwajcarski chemik pochodzenia chorwackiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii.