Władysław Kopyciński

Władysław Kopyciński (ur. 6 lutego 1893 w Nowym Żmigrodzie, zm. 23 sierpnia 1920 w Chorzelach) – członek organizacji Eleusis, skaut, społecznik, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej.

Władysław Kopyciński (szósty od lewej) podczas werbunku kandydatów do legionów. Izbica, wiosna 1917.

Życiorys

Był jednym z czterech synów Ignacego (zm. w 1900 r.) i Aleksandry z Dudzińskich (zm. w 1915 r.). Ukończył Szkołę Powszechną w Nowym Żmigrodzie, po czym w 1906 r. został uczniem gimnazjum w Tarnowie (zaliczył 3 klasy), a następnie w Jaśle (zaliczył 1,5 roku). W 1911 r., będąc uczniem jasielskiego gimnazjum, dołączył do drużyny skautów. W 1912 r. przerwał naukę i zamieszkał z matką w Nowym Żmigrodzie. Powodem jego przeprowadzki i częstych przerw w nauce była choroba płuc.

Angażował się społecznie, pracując w bibliotece żmigrodzkiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej, pomagając organizować Drużyny Bartoszowe w Zarzeczu oraz prowadząc w Nowym Żmigrodzie drużynę skautów, która działała przy żmigrodzkim gnieździe "Sokoła".

Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 r. jako ochotnik dołączył do Legionu Wschodniego we Lwowie. Po jego likwidacji wrócił do Nowego Żmigrodu i między wrześniem 1914 r. a majem 1915 r. był świadkiem rosyjskiej okupacji miasteczka, oswobodzonego w trakcie tzw. operacji gorlickiej.

29 maja 1915 r. został wcielony do wojska austriackiego. 18 kwietnia 1916 r. na własną prośbę został przeniesiony do Legionów Polskich, służył w 4 Pułku Piechoty. W czasie pobytu w legionach prowadził bibliotekę, wygłaszał pogadanki dla polskiego społeczeństwa i werbował przyszłych legionistów. Po tzw. kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r. odszedł do armii austriackiej.

W sierpniu 1918 r. nie wrócił z przepustki do swojej jednostki i przez kilka tygodni przedostawał się na wschód do tworzonych tam pod auspicjami Francuzów, oddziałów piechoty polskiej. Jako żołnierz 4 Dywizji Strzelców Polskich pod dowództwem gen. Lucjana Żeligowskiego przeszedł szlak bojowy i wrócił do niepodległej ojczyzny.

Kopyciński wrócił do Nowego Żmigrodu w połowie sierpnia 1919 r. z zamiarem zdania matury i zostania nauczycielem. Plany te pokrzyżowała wojna polsko-bolszewicka. Powołany 28 czerwca 1920 roku na front, 23 sierpnia 1920 r. po bitwie pod Chorzelami, został uznany za zaginionego.

Władysław Kopyciński pozostawił po sobie pamiętnik^[1]. Zaczął go prowadzić 25 grudnia 1911 r. i pisał do końca życia. Kolejne notesy wysyłał do narzeczonej - Marii Nowosielskiej - na przechowanie^[2]. Po jej śmierci opiekę nad zapisami Kopycińskiego roztoczyła jej córka prof. dr hab. Maria Bubicz wraz z mężem Wiesławem Bubiczem. Dzięki ich staraniom w 2016 r. Fundacja Kościuszkowska wydała pamiętnik Władysława Kopycńskiego pod tytułem "Czyny i marzenia. Zapiski legionisty 1911−1920" w opracowaniu Teresy Kołakowskiej^[3]. Publikacja ta była recenzowana w czasopiśmie Muzeum Niepodległości^[4].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości – 21 kwietnia 1937 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[5]