Wałczyk jarzębowiec

Wałczyk jarzębowiec^[1], wałczyk czereśniowy^[2] (Magdalis cerasi) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje Palearktykę, od Półwyspu Iberyjskiego po Rosyjski Daleki Wschód i Półwysep Koreański.

Wałczyk jarzębowiec

Magdalis cerasi
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Nadrodzina	ryjkowce
Rodzina	ryjkowcowate
Podrodzina	Mesoptilinae
Plemię	Magdalidini
Rodzaj	Magdalis
Podrodzaj	Magdalis (Porrothus)
Gatunek	wałczyk jarzębowiec
Synonimy
Curculio cerasi Linnaeus, 1758 Porrothus meridionalis Desbrochers, 1897 Porrothus stricta Desbrochers, 1905 Porrothus villicrus Desbrochers, 1905 Magdalis (Porrothus) meridionalis Desbrochers, 1897 Magdalis (Porrothus) stricta Desbrochers, 1905 Magdalis (Porrothus) villicrus Desbrochers, 1905 Magdalis (Neopanus) cerasi Linnaeus, 1758

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Curculio cerasi^[3].

Morfologia

Chrząszcz o ciele długości od 2,5 do 3,9 mm. Ubarwiony jest matowo czarno, czasem z czerwonobrunatnymi stopami. Ryjek samicy jest wyraźnie dłuższy niż głowa, stosunkowo silnie zakrzywiony, o przerzedzonym punktowaniu i lekko rozszerzonej części wierzchołkowej. U samca ryjek jest niewiele dłuższy niż głowa, w części szczytowej o bokach równoległych, a w części nasadowej począwszy od początku rowka na czułki wyraźnie zwężony. Czułki również wykazują dymorfizm płciowy, mając u samca silnie wydłużone człony wierzchołkowe. Przedplecze jest wyraźnie szersze niż długie, o słabo zaokrąglonych bokach i silnie odgiętych na zewnątrz kątach tylnych. Rzeźba boków przedplecza na całej długości jest taka sama, brak w ich przedniej części ząbków czy listewek. Tarczka jest dość duża, w przedniej części pochylona w dół, w tylnej leżąca na poziomie pokryw. Powierzchnia przedplecza jest nieco nierównomiernie punktowana, a między punktami matowa, po bokach ziarenkowana; środkiem przedplecza biegnie niepunktowana linia podłużna. Pokrywy są trochę szersze od przedplecza, trochę ku tyłowi rozszerzone. Mają wąskie rzędy i znacznie szersze międzyrzędy o powierzchni gęsto i drobno ziarenkowanej, niepunktowanej. Odnóża przednie pary stykają się biodrami. Uda wszystkich par mają bardzo drobny ząbek^[4].

Biologia i ekologia

Owad ten zasiedla pobrzeża lasów, polany leśne, zarośla, parki, sady i ogrody^[1]. Postacie dorosłe aktywne są od maja do sierpnia^[1]. Są foliofagami żerującymi na liściach i pąkach drzew i krzewów liściastych, zwłaszcza z rodziny różowatych. Żerują głównie nocą, za dnia kryjąc się w przyziemnych częściach roślin^[1][5]. Samice składają jaja pod korę^[4]. Larwy są ksylofagiczne. Rozwijają się w cienkich gałązkach, w których drążą chodniki pod korą wyjadając łyko i biel. Do ich roślin pokarmowych należą m.in.: grusza pospolita, jabłonie, jarząb pospolity i róże^[4][5][2].

Parazytoidami wałczyka jarzębowca są Spathius rubidus i Ecphylus silesiacus, błonkówki z rodziny męczelkowatych^[6].

Rozprzestrzenienie

Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji^[7][8]. W Afryce Północnej podawany jest z Algierii^[1][5][8]. W Azji znany jest z azjatyckiej części Turcji^[9][8], Gruzji, Azerbejdżanu, Armenii, Turkmenistanu, Tadżykistanu, Iranu, Chin, Syberii, Rosyjskiego Dalekiego Wschodu i Korei Północnej^[8]. W Polsce jest owadem pospolitym^[1], podawanym z całego kraju^[4].