Walther Nernst

Walter Hermann Nernst (ur. 25 czerwca 1864 w Wąbrzeźnie d. Briesen^[1][2]; zm. 18 listopada 1941 w Zibelle^[3]) – fizyk i chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1920 roku. W 1917 odznaczony został Pour le Mérite za Naukę i Sztukę^[4].

Walther Nernst

Państwo działania	Niemcy
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1864 Wąbrzeźno
Data i miejsce śmierci	18 listopada 1941 Zibelle
profesor
Specjalność: chemia, fizyka
Uczelnia	Uniwersytet w Getyndze, Uniwersytet Humboldtów w Berlinie
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii

Życiorys

Syn Ottilie z d. Nerger^[a][6] i sędziego Gustava Nernsta^[6][7]. Uczęszczał do pruskiego Gimnazjum Królewskiego w Grudziądzu. Był profesorem uniwersytetów w Getyndze i Berlinie oraz dyrektorem Instytutu Fizyki w Berlinie. Zajmował się w pracy naukowej termodynamiką ciała stałego, elektrochemią i teorią roztworów.

W roku 1886 wraz z Albertem von Ettingshausenem (1850–1932) odkrył zjawisko termomagnetyczne, znane też jako zjawisko Nernsta lub zjawisko Nernsta-Ettingshausena^[8][9]. Skonstruował tzw. lampę Nernsta (1889), emitującą światło zbliżone do dziennego i stanowiące pośrednie ogniwo między żarówką z żarnikiem węglowym a żarówką z żarnikiem metalowym. W 1906 sformułował tzw. trzecią zasadę termodynamiki (nazywaną też zasadą Nernsta^[10]), określającą charakter zmian wielkości termodynamicznych w temperaturach bliskich zera bezwzględnego. Podał też prawo podziału, określane często współcześnie jako prawo podziału Nernsta^[11]. Efektem jego prac nad elektrochemią są równania znane jako równanie Nernsta i równanie Nernsta-Einsteina.

Za udział w pracach nad syntezą gazów bojowych podczas I wojny światowej był oskarżany przez aliantów o zbrodnie wojenne. Wydaniu go alianckim sądom zapobiegło wręczenie mu Nagrody Nobla. Autor m.in.:

• Experimental and Theoretical Applications of Thermodynamics to Chemistry (1913)
• Die Theoretischen und experimentallen Grundlagen des neuen Waermesatzes (1918)

W 1892 roku poślubił Emme Lohmeyer. Mieli dwóch synów, poległych podczas I wojny światowej i trzy córki. Dwie spośród nich poślubiły Niemców pochodzenia żydowskiego, czemu Nernst się nie sprzeciwiał, a nawet pomógł im opuścić Niemcy po dojściu do władzy NSDAP. Z tego powodu odsunięto go od eksponowanych stanowisk. Osiadł w zakupionym przez siebie majątku w Niwicy, gdzie spędził resztę życia, pod czujną „opieką” Gestapo. Formalnie był wolny i mógł się poruszać po terenie III Rzeszy, ale jego korespondencja i kontakty były kontrolowane. Miał też zakaz wyjazdów za granicę.

W roku 1991 mieszkańcy Wąbrzeźna ufundowali pamiątkową tablicę poświęconą pamięci noblisty. Tablica znajduje się na murze domu, w którym urodził się Nernst.

W 1992 roku jego imię otrzymała jedna z planetoid (24748) Nernst.

Uwagi

1. Zbigniew Wojtasiński, szef działu „Nauka i Zdrowie” czasopisma „Wprost”, podał, że Ottilie Nernst była Polką^[5]. Nie potwierdzają tego biografie uczonego, np. portal Deutsche Biographie podaje, że rodzicami Ottilie Nernst byli Auguste Sperling i Karl August Nerger^[6].