Vicenza - Wikiwand

Vicenza^ⓘ ([v i ˈ ʧ ɛ n ʦ a ], pol. uproszczona: wiczenca) – miasto i gmina w północno-wschodnich Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska, w prowincji Vicenza. Leży u podnóży Alp Weneckich, nad rzeką Bacchiglione w dorzeczu Brenty, w odległości ok. 60 km na zachód od Wenecji i ok. 200 km na wschód od Mediolanu.

Szybkie fakty Państwo, Region ...

W grudniu 2008 Vicenza liczyła 115 000 mieszkańców, a jej obszar metropolitalny 270 000 osób.

Vicenzę rozsławił przede wszystkim XVI-wieczny renesansowy architekt Andrea Palladio. Do jego tradycji nawiązują dzieła Vincenza Scamozzi. Poza ich budowlami istnieje tu wiele innych zabytków sztuki z różnych epok, co czyni miasto celem turystyki kulturalnej.

W Vicenzy znajduje się amerykańska baza wojskowa Ederle.

Remove ads

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

Dzieje miasta sięgają starożytności. Pierwsza osada powstała między 11 a 7 wiekiem p.n.e. Obszar ten zamieszkiwali Euganejczycy, później (w III – II w. p.n.e.) Wenetowie. Kultura Wenetów wykazywała wpływy Etrusków i Greków. Byli oni sprzymierzeńcami Rzymu w walce przeciwko Galom. W późniejszym okresie ulegli romanizacji (latynizacji). W 49 p.n.e. mieszkańcy Vicetii lub Vincentii (nazwa miasta oznacza „zwycięstwo”) otrzymali obywatelstwo rzymskie. Miasto leżało przy ważnej drodze z Mediolanu do Akwilei, jednak pozostawało w cieniu Patavium (Padwy). Był tu teatr i akwedukt. Z tamtych czasów pozostały trzy mosty przez rzeki Bacchiglione i Retrone oraz pojedyncze łuki akweduktu obok Porta Santa Croce.

U schyłku cesarstwa zachodniorzymskiego miasto przeżywało najazdy Herulów, Wandalów, Wizygotów i Hunów. Ostrogoci zdobyli Vicenzę w 489. Później przeszła pod panowanie Bizancjum i wcielone do egzarchatu Rawenny. W VI w. (prawdopodobnie w 569) zdobyli je Longobardowie i włączyli do swego królestwa, w którym pozostawało aż do jego podboju przez Karola Wielkiego.

W 899 Vicenza została zniszczona przez Madziarów.

W 1001 cesarz Otton III przekazał władzę nad miastem biskupowi, ale wkrótce Vicenza osiągnęła niezależność. W 1167 przystąpiła do Ligi Lombardzkiej, walczącej z cesarzem Fryderykiem I. Po zawarciu pokoju Liga rozpadła się na zwalczające się frakcje.

W czasie walk reaktywowanej Ligi Lombardzkiej z cesarzem Fryderykiem II podesta Alberico da Romano (wybrany w 1230) raz był po stronie gwelfów a raz gibelinów, podobnie jak jego brat Ezzelino III da Romano z Treviso.

W latach 1311–1387 Vicenzą rządził ród Della Scala (Scaligeri) z Werony. Po przejściowych rządach Viscontich z Mediolanu, miasto w 1404 przeszło pod panowanie Wenecji (1404–1797).

W połowie XVI wieku Vicenza była kandydatką na siedzibę soboru, który ostatecznie odbył się w Trydencie.

Również w XVI w. tworzył w mieście i okolicy renesansowy architekt Andrea Palladio.

Po wojnach napoleońskich Vicenza wraz z Wenecją przypadła Austrii. W 1866 weszła w skład Królestwa Włoch.

W czasie I i II wojny światowej w rejonie Vicenzy toczyły się ciężkie walki. W latach 1944–1945 miasto było bombardowane. Zniszczone zostały m.in. dwa teatry. Zginęło 2000 osób.

Po wojnie, w czasie włoskiego „cudu gospodarczego” Vicenza stała się jednym z najbogatszych miast włoskich.

Od 1990 znajduje się tu filia Uniwersytetu Padewskiego – Instytut Inżynierii Zarządzania w Vicenza.

Remove ads

Ludzie związani z Vicenzą

Aulus Caecina Alienus (I w.) – generał rzymski, kwestor Hispania Baetica w 68
Augustyn Luciani (zm. 1493) – biskup czeskich utrakwistów
Niccolò Leoniceno (Nicolo Leoniceno, Nicolaus Leoninus, Nicolaus Leonicenus Vicentinus, Nicolo Lonigo, Nicolò da Lonigo da Vincenza) (1428–1524) – włoski przyrodnik i humanista
Valerio Belli (Valerio Vicentino) (1468–1546) – medalierz, miedziorytnik i twórca intaglio
Gian Giorgio Trissino (1478–1550) – poeta i językoznawca
Francesco Chieregati (1479–1539) – nuncjusz apostolski w Anglii, Hiszpanii, Portugalii, biskup Teramo-Atri
św. Kajetan (1480-1547) prezbiter i założyciel zakonu Teatynów.
Luigi Da Porto (1485–1529) – pisarz i historyk, znany jako autor Romea i Julii, będącej inspiracją dla Szekspira
Antonio Pigafetta (1491–1534) – włoski podróżnik i kronikarz, uczestnik wyprawy Magellana
Andrea Palladio (1508–1580) – architekt
Nicola Vicentino (1511–1575 lub 1576) – kompozytor i teoretyk muzyki
Vincenzo Scamozzi (1548–1616) – architekt
Giacomo Zanella (1820–1888) – poeta
Adolfo Farsari (1841–1898) – włoski fotograf, pracujący w Japonii
Antonio Fogazzaro (1842–1911) – pisarz i poeta
Maria Bertilla Boscardin (1888–1922) – zakonnica i pielęgniarka, kanonizowana w 1961
Tullio Campagnolo (1901–1983) – włoski kolarz, wynalazca i producent rowerów
Roberto Busa (1913–2011) – jezuita, ksiądz, pionier użycia komputerów do analizy lingwistycznej tekstu, autor Index Thomisticus
Mariano Rumor (1915–1990) – włoski polityk
Luigi Meneghello (1922–2007) – pisarz i nauczyciel akademicki
Flo Sandon’s (Mammola Sandon) (1924–2006) – włoska piosenkarka
Goffredo Parise (1929–1986) – pisarz i dziennikarz
Federico Faggin (ur. 1941) – fizyk i przedsiębiorca
Sonia Gandhi (ur. 1946) – indyjska działaczka polityczna
Paolo Rossi (ur. 1956) – włoski piłkarz
Massimo Biasion (ur. 1958) – kierowca wyścigowy
Gelindo Bordin (ur. 1959) – włoski lekkoatleta, maratończyk
Roberto Baggio (ur. 1967) – włoski piłkarz
Amy Adams (ur. 1974) – amerykańska aktorka

Remove ads

Zabytki

Historyczne centrum miasta zostało wpisane w 1994 r. na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zabytki sakralne

Katedra (XIII – XVI w.)
Kościół Santi Felice e Fortunato(X, XII w.)
Sanktuarium Matki Bożej z Monte Berico
Kościół Santa Maria in Araceli (projekt wykonał prawdopodobnie Guarino Guarini)
Kościół San Vincenzo

Budowle świeckie

Budowle A. Palladia:
- Basilica Palladiana
- Palazzo del Capitaniato
- Palazzo Chiericati
- Palazzo Barbaran da Porto
- Casa Cogollo
- Palazzo Porto
- Palazzo Porto in piazza Castello
- Palazzo Thiene Bonin Longare
- Palazzo Valmarana
- Arco delle Scalette
- Teatro Olimpico
- Wille: La Rotonda, Villa Gazzotti, Villa Trissino a Cricoli