Wezuwian

Wezuwian (idokraz) – minerał z gromady krzemianów wyspowych^[3], należy do minerałów szeroko rozpowszechnionych, występuje w bardzo wielu regionach Ziemi.

Wezuwian

Krzyształki wezuwianu
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	idokraz
Skład chemiczny	krzemian wapnia, magnezu, żelaza i glinu (Ca10(Mg,Fe) 2Al4[(OH) 4/(SiO4)5/(Si2O7)2])
Twardość w skali Mohsa	6,5[1]
Przełam	muszlowy, grudkowaty[2], nierówny, zadziorowaty[1]
Łupliwość	niewyraźna[1], brak
Pokrój kryształu	słupowy, pręcikowy, igiełkowy[1]
Układ krystalograficzny	tetragonalny[3]
Właściwości mechaniczne	kruchy[1]
Gęstość	3,27 – 3,45 g/cm³[1]
Właściwości optyczne
Barwa	ciemnozielona, oliwkowa, żółtobrązowa, niekiedy niebieska, czerwona, różowa, bywa też bezbarwny
Rysa	biała[1]
Połysk	szklisty, tłusty[1], żywiczny, woskowy
Współczynnik załamania	1.698 - 1.742 (jednoosiowy)[4]
Inne	dyspersja: 0,019 - 0,025 (silna)[4] dwójłomność: 0.0040 - 0.0060[4] pleochroizm: słaby[4]

Powiększone zdjęcie kryształku wezuwianu

Wezuwian (Vesuvianite) - Alchuri, Shigar Valley, Gilgit-Baltistan, Pakistan.

Nazwa pochodzi od Wezuwiusza, minerał odkryto bowiem w produktach erupcyjnych tego włoskiego wulkanu (A.G. Werner, 1795 r.)^[1].

Właściwości

Często tworzy dobrze wykształcone kryształy słupkowe, tabliczkowe, wrosłe i narosłe^[5]. Ściany słupów wykazują niekiedy prążkowanie. Występuje w formie skupień ziarnistych, zbitych, promienistych, igiełkowych^[1][2]. Jest przeświecający, przezroczysty do nieprzezroczystego^[5]. Nierozpuszczalny w kwasach^[3].

Niektóre barwne odmiany mają swoje odrębne nazwy (mineralogiczne, gemmologiczne)^[5]:

• wiluit – ciemnozielony, czarnozielony
• egeran – brązowy, często tworzy promieniste skupienia
• cypryn – jasnoniebieski
• ksantyt – żółty, żółtozielony, żółtobrązowy
• kalifornit – jasnozielony, tworzący zbite skupienia^[5]

Występowanie

Występuje głównie w skałach metamorficznych, najczęściej w marmurach i skarnach, żyłach typu alpejskiego, porwakach wulkanicznych, skałach zmienionych metasomatycznie (rodingity)^[1] a także w obrębie masywów serpentynowych^[2], również skały wezuwianowo-grossularowe^[5]. Znaczne rzadziej w syenitach nefelinowych. Towarzyszą mu grossular, andradyt, epidot, zoisyt, klinochlor, kalcyt wollastonit, diopsyd i forsteryt^[1][6].

Miejsca występowania na świecie: USA – Kalifornia, Oregon, Arkansas, Montana, Pensylwania; Meksyk, Brazylia, Kenia, Pakistan, Rosja, Norwegia, Szwajcaria, Rumunia, Czechy, Austria, Niemcy, Australia, Chiny, Włochy^[6][3][5].

W Polsce stwierdzony w okolicach Strzegomia i Strzelina, na Pogórzu Kaczawskim, w Górach Izerskich i Rudawach Janowickich^[1].

Zastosowanie

• ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie^[1].
• niektóre odmiany (kalifornit) bywają stosowane w jubilerstwie (kamień półszlachetny) do wyrobu biżuterii (kaboszony, paciorki). Kryształy jubilerskie pochodzą z Brazylii, Kanady, Meksyku.
• kamień szlachetny^[1].

Bibliografia

• G.G. Gormaz, J.J. Casanovas: Atlas mineralogii, „Wiedza i życie” 1992 r.
• O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” – 1996 r.
• W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski, Wyd. „Antykwa” – 1998 r.
• J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów, Videograf II Sp. z o. o – 2003 r.
• W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. „Alma- Press” 2003 r.

Linki zewnętrzne

• Artykuł o minerale na stronie Webmineral (ang.)