Wiesław Gruszkowski

Wiesław Gruszkowski (ur. 15 lutego 1920 we Lwowie^[1], zm. 7 września 2018^[2]) – polski architekt i urbanista, profesor Politechniki Gdańskiej.

Wiesław Gruszkowski

Data i miejsce urodzenia	15 lutego 1920 Lwów
Data śmierci	7 września 2018
Miejsce spoczynku	Cmentarz komunalny w Sopocie
Zawód, zajęcie	architekt, urbanista, nauczyciel akademicki
Odznaczenia

Życiorys

Syn Jana. Ukończył w 1938 X Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza we Lwowie i do 1941 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej^[1][3]. W okresie od lipca 1944 do maja 1945 pracował jako kierownik oddziału budowlanego w Energokombinacie Lwów^[4].

Po przyjeździe do Gdańska w czerwcu 1945 brał czynny udział w odbudowie zrujnowanego miasta i odtworzeniu jego historycznego kształtu^[5]. W 1947 ukończył studia architektoniczne na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Specjalności: odbudowa miast i rewaloryzacja miast. Potem wieloletni wykładowca Politechniki Gdańskiej. Doktorat w 1976, od 1989 profesor tytularny. Autor wielu publikacji naukowych dotyczących ładu przestrzennego oraz wydawnictw popularnonaukowych^[4]. W latach 1985–1989 dziekan Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Członek honorowy Towarzystwa Urbanistów Polskich^[6].

W latach 1949–1955 projektant i główny urbanista Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa „Miastoprojekt” w Gdańsku, w latach 1955–1958 główny architekt województwa gdańskiego^[7], w latach 1958–1973 kierownik Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej w Gdańsku, w latach 1973–1978 generalny projektant planu aglomeracji gdańskiej^[1]. W 1980 od Ministerstwa Kultury i Sztuki otrzymał status twórcy^[4].

W 2012 roku ukazał się album „Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego”^[8], za który został nominowany do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis”^[9].

Grób prof. Wiesława Gruszkowskiego i jego żony Marianny na cmentarzu komunalnym w Sopocie

W 2015 roku przekazał do Muzeum II Wojny Światowej polską flagę, pamiątkę rodzinną ze Lwowa^[10].

Mieszkał w Sopocie. Był mężem Marianny Anny z domu Przygodzkiej (1924–2014), ojciec Jana (ur. 1955), Tadeusza (ur. 1957) i Tomasza (ur. 1961)^[1].

13 września 2018 został pochowany na cmentarzu komunalnym w Sopocie^[11] (kwatera E4-6-6)^[12].

Wybrane opracowania książkowe

• Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta (1978, wraz z Izabellą Trojanowską, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk)
• Planowanie przestrzenne miast portowych (1992, wspólnie z Bohdanem Szermerem, Stanisławem Tomaszkiem, Ośrodek Informacji Technicznej i Ekonomicznej w Budownictwie, 1964)
• Historia sztuki (2005, Wydawnictwa Wszechnicy Warmińskiej)
• Zarys historii urbanistyki (1989, Wydawnictwo UG, ISBN 83-7017-376-4, 9788370173760)
• Gdańsk townhouse of the 21th century (2006, Urząd Miejski w Gdańsku)
• Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego (2012, Wydawnictwo VIA Toruń)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1984)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969)
• Złoty Krzyż Zasługi (1956)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1989)
• Medal Księcia Mściwoja II (1997)^[13]
• Medal „Za Zasługi dla Politechniki Gdańskiej” (2014)
• Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1966)
• Złota Odznaka SARP (1963)^[14]

Źródło:^[4][15].

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury I stopnia (zespołowa) za plan ogólny zagospodarowania przestrzennego zespołu miast Gdynia-Gdańsk (1962)
• Nagroda Komitetu Nauki i Techniki (1966)
• Nagroda Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych III stopnia (zespołowa) za plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Tolkmicko (1969)
• Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2000)^[16]
• Nagroda im. prof. Jerzego Stankiewicza (2002)
• Nagroda „Splendor Splendorów” przyznana w związku z 40. rocznicą istnienia nagrody (15 marca 2013)
• tytuł honorowy Profesor Emeritus Politechniki Gdańskiej (2015)

Źródło:^[1][4][15].

Upamiętnienie

W 2024 z inicjatywy gdańskiego oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich oraz Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej ustanowiono Nagrodę imienia Profesora Wiesława Gruszkowskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie urbanistyki. Pierwszymi laureatami nagrody zostali: mgr inż. arch. Anna Łoziak, prof. Mieczysław Kochanowski, dr inż. arch. Danuta Kochanowska, prof. Piotr Lorens oraz dr inż. arch. Gabriela Rembarz^[17].