Wręczyca Wielka (gmina)

Wręczyca Wielka – gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim. W latach 1975–1998 położona była w województwie częstochowskim. Południowe obrzeża gminy leżą na terenie Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą wchodzącego w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Gmina należy do Lokalnej Grupy Działania realizującej projekt „Zielony Wierzchołek Śląska”^[2].

Wręczyca Wielka

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	kłobucki
TERC	2406092
Wójt	Anna Syguda
Powierzchnia	148,07 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	17 671[1]
• gęstość	119,2 os./km²
Nr kierunkowy	34
Tablice rejestracyjne	SKL
Adres urzędu: ul. Sienkiewicza 1 42-130 Wręczyca Wielka
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 28 Liczba miejscowości 26
Położenie na mapie województwa śląskiego Wręczyca Wielka
Położenie na mapie Polski Wręczyca Wielka
50°51′N 18°55′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Gminę Wręczyca Wielka utworzono z dniem 1 stycznia 1973 na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. Nr XX/99/72^[3]. Siedzibą gminy jest Wręczyca Wielka.

Historia

Na terenie gminy zarejestrowano 38 stanowisk archeologicznych. Najdawniejsze ślady działalności człowieka pochodzą z epoki kamienia. Dobrze udokumentowane są wykopaliska z okolic Truskolasów, gdzie odkryto cmentarzyska kultury łużyckiej pochodzące z V okresu epoki brązu.

O kształtowaniu się osadnictwa na terenie gminy świadczą pozostałości po wczesnośredniowiecznym grodzie na terenie wsi Grodzisko. Miejsce to, obecnie teren rezerwatu Zamczysko^[4], świadczy o istnieniu na tym terenie osady z czasów wczesnopiastowskich (XI wiek). Gród miał budowę pierścieniową, otoczony był wałami obronnymi i fosą, których ślady zachowały się do dziś. Nieliczne przekazy i legendy dotyczące grodziska mówią, iż spłonęło ono od uderzenia pioruna w XII wieku.

Teren dzisiejszej gminy był niegdyś ośrodkiem przemysłowym związanym z wydobyciem rudy i kuźnicami. Pozostałościami po tym wydobyciu są hałdy zlokalizowane w pobliżu miejscowości Truskolasy, Golce, Wręczyca Wielka i Kalej.

Gminę Wręczyca Wielka utworzono z dniem 1 stycznia 1973, a w obecnym kształcie istnieje ona od roku 1977^[5]. W 1999 roku w wyniku reformy administracyjnej teren gminy znalazł się w powiecie kłobuckim.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[6] gmina Wręczyca Wielka ma obszar 148,07 km², w tym:

• użytki rolne: 57%
• użytki leśne: 36%

Gmina stanowi 16,65% powierzchni powiatu.

Demografia

Według danych z 30 VI 2010 r.^[7] gminę zamieszkiwało 17 258 osób.

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	17 258	100	8725	50,7	8533	49,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	115,6		58,6		57

Piramida wieku mieszkańców gminy Wręczyca Wielka w 2014 roku^[1]

Instytucje użyteczności publicznej

Jednostki oświatowe znajdujące się w gminie Wręczyca Wielka

• Zespół Szkół we Wręczycy Wielkiej
• Zespół Szkół w Truskolasach
• Zespół Szkół w Węglowicach
• Zespół Szkolno-Przedszkolny w Kalei
• Szkoła Podstawowa w Kulejach
• Szkoła Podstawowa w Borowem
• Szkoły stowarzyszeniowe:
  • Szkoła Podstawowa w Bieżeniu
  • Szkoła Podstawowa w Grodzisku
• Przedszkole z oddziałem integracyjnym we Wręczycy Wielkiej
• Oddział Przedszkola we Wręczycy Wielkiej w Grodzisku
• Przedszkole w Truskolasach
• Oddział Przedszkola w Truskolasach w Pile I
• Oddział Przedszkola w Truskolasach w Hutce
• Przedszkole w Węglowicach

Placówki medyczne na terenie gminy

• Ośrodek Zdrowia we Wręczycy Wielkiej
• Ośrodek Zdrowia w Węglowicach
• Ośrodek Zdrowia w Truskolasach
• Ośrodek Zdrowia w Kalei
• Gabinet Fizjoterapii w Golcach

Placówki związane z działalnością kulturalną

Na terenie gminy działa Gminny Ośrodek Kultury we Wręczycy Wielkiej istniejący od roku 1974^[8]. Przez 26 lat mieścił się on w budynku starej szkoły podstawowej, obecnie rozebranej. W 2000 GOK przeniósł się do nowego budynku. Mieszczą się w nim sale pozwalające na prowadzenie zajęć w różnych kołach i klubach zainteresowań. Są to m.in. „Studio Piosenki”, klub tańca towarzyskiego „Zorba”, Dziecięco - Młodzieżowa Orkiestra Dęta, zajęcia indywidualne z gry na instrumentach muzycznych, zajęcia choreografii scenicznej „Mażoretki”, taniec nowoczesny i ludowy oraz pracownia plastyczna. Budynek GOK-u służy także jako miejsce spotkań Gminnej Komisji do spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Związku Emerytów i Rencistów oraz Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych.

W ośrodku działa także świetlica profilaktyczno-wychowawcza dla dzieci szkolnych. Dwa razy w tygodniu dyżuruje psycholog dla dzieci i dorosłych.

Pierwszym dyrektorem placówki był Eugeniusz Parkitny, kolejnymi Andrzej Lisiecki i Zbigniew Sabat. Od 1976 r. dyrektorem jest Andrzej Kała.

W skład GOK-u wchodzi także Gminna Biblioteka Publiczna we Wręczycy Wielkiej z filiami w:

1. Borowem
2. Szarlejce
3. Truskolasach
4. Węglowicach

Inne

• Bank Spółdzielczy we Wręczycy Wielkiej
• Filia Banku Spółdzielczego w Truskolasach
• Agencja PKO BP we Wręczycy Wielkiej
• Trzy urzędy pocztowe:

1. Wręczyca Wielka
2. Węglowice
3. Truskolasy

• Warsztaty Terapii Zajęciowej w Hutce^[9]

Pomniki przyrody

Pomniki przyrody Gminy Wręczyca Wielka

Lp.	Nr	Data ustanowienia	Nazwa obiektu	Lokalizacja
1.	57/229	1994	Wiąz górski	Wręczyca Wielka
2.	57/228	1994	Grupa 2 lip	Bór Zapilski
3.	57/227	1994	Grupa 3 drzew (Wiąz górski i 2 okazy olszy czarnej)	Grodzisko, ul. Floriańska 3
4.	57/223	1956	Lipa drobnolistna	Pierzchno 37
5.	57/224	1956	Lipa drobnolistna	Pierzchno 37
6.	57/225	1963	Grupa 30 lip	Truskolasy (obok kościoła)
7.	57/226	1989	Aleja 14 lip	Truskolasy (cmentarz)
8.	57/230	1994	Orzech czarny	Leśnictwo Połamaniec
9.	57/223	1956	Buk pospolity	Leśnictwo Rybno
10.	57/312	1996	Dąb szypułkowy	Leśnictwo Rybno
11.	57/313	1996	Dąb szypułkowy	Leśnictwo Rybno
12.	57/314	1996	Buk pospolity	Leśnictwo Rybno
13.	57/315	1996	Buk pospolity	Leśnictwo Rybno
14.	57/316	1996	Grupa 12 dębów szypułkowych	Leśnictwo Rybno
15.	57/316	1993	Dąb szypułkowy	Leśnictwo Rybno

Sąsiednie gminy

Blachownia, Częstochowa, Herby, Kłobuck, Opatów, Panki, Przystajń