Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Zawójka płaska
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Zawójka płaska (Valvata cristata) – gatunek palearktycznego, słodkowodnego, niewielkiego ślimaka z rodziny zawójkowatych (Valvatidae). W Polsce pospolita w różnych typach wód śródlądowych.
Remove ads
Etymologia nazwy
Nazwa rodzaju jest pochodną łacińskiego słowa określającego muszlę (valva, -ae, łac.), epitet gatunkowy odnosi się zaś do tego, że pierzaste, „czubate” skrzele często wystaje poza jamę płaszcza[1] (cristata łac. – czubata[3]).
Cechy morfologiczne
Podsumowanie
Perspektywa
Muszla prawoskrętna, o wypukłych, szybko narastających skrętach, zwiniętych w jednej płaszczyźnie. Liczba skrętów: 3–3 ½. Szew mocno wcięty, skręty stykają się ze sobą na bardzo małej powierzchni – często spotykane są anomalie w budowie muszli, polegające na „odklejeniu” ostatniego skrętu od przedostatniego. Otwór muszli regularnie kolisty, o połączonych brzegach. Szczyt muszli płaski lub lekko wklęsły, pępek bardzo szeroki – zajmuje więcej niż 1/3 średnicy muszli. Powierzchnia skrętów delikatnie poprzecznie prążkowana, niekiedy występuje także prążkowanie spiralne. Wieczko rogowe, cienkie, o spiralnej budowie z 6–7 kolistymi skrętami. Muszla przezroczysta, o żółtawej lub żółtawo-szarej barwie, z lekkim połyskiem. Szerokość muszli: 2–3,5 mm; wysokość: 0,6–1,5 mm[4][5][6]. Grzbiet ciała ślimaka, ryjek, nasad czułków szaro ubarwione, stopa, skrzele i szczyt czułków cielisto-beżowe. Oczy położone u podstawy czułków. Czułki długie, cienkie[4].
Zmienność
Zawójka płaska jest gatunkiem o małej zmienności fenotypowej. Oprócz okazjonalnie występujących osobników z „odklejonym” ostatnim skrętem muszli, wskutek zarażenia pasożytniczymi przywrami może dochodzić do deformacji rozwojowych w budowie muszli (przewężenia na skrętach muszli, wzniesiona skrętka)[4][7].
Remove ads
Występowanie
Gatunek palearktyczny, nie występuje w północnej Skandynawii[8][9][6]. W Polsce pospolita i rozprzestrzeniona na terenie całego kraju, z wyjątkiem obszarów górskich i podgórskich, gdzie występuje tylko na nielicznych stanowiskach w Beskidach Wschodnich i Beskidach Zachodnich[4].
Biologia i ekologia
Podsumowanie
Perspektywa
Zajmowane siedliska
Występuje w wolno płynących rzekach, starorzeczach, stawach, strefie przybrzeżnej jezior, rowach melioracyjnych, trwałych i okresowych drobnych zbiornikach wodnych. Szczególnie częsta w płytkich, mocno zarośniętych zbiornikach wodnych o mulistym dnie. Preferuje wody eutroficzne, dobrze natlenione. Występuje też licznie w źródliskach. Dobrze znosi okresowe wysychanie zbiorników, toleruje zasolenie do 5 promili[4][6].
Odżywianie
Filtrator i zdrapywacz. Odżywia się detrytusem, peryfitonem, zeskrobywuje radulą fragmenty tkanek roślin wodnych[4].
Rozmnażanie
Obojnaki. W trakcie zapłodnienia jeden osobnik pełni rolę samca, a drugi samicy. Sezon rozrodczy w warunkach klimatycznych Polski rozpoczyna się wiosną. Kopulacja trwa 1–2 godziny, jest wielokrotnie powtarzana. Jaja (średnica: 0,2–0,3 mm) składane w kokonach jajowych, mających wydłużony kształt[4]. Kokony przyczepiane są pionowo na roślinach wodnych. Liczba jaj w kokonie wynosi średnio od 1 do 4. Jaja w kokonie zatopione są w galaretowatej, białkowej substancji, i zawieszone na charakterystycznych sznureczkach[4]. Rozwój prosty. Rozwój embrionalny trwa od 8 do 30–40 dni, zależnie od temperatury otoczenia. Osiągają dojrzałość (jako samice) przy wymiarach muszli powyżej 2 mm. Czas życia osobnika: 1–3 lata, w warunkach laboratoryjnych. W trakcie życia osobnik składa ok. 50 kokonów jajowych[10][6].
Remove ads
Interakcje międzygatunkowe
Zawójka płaska jest chętnie zjadana przez ryby i pijawki[11]. Jest też żywicielem pośrednim pasożytniczych przywr (m.in. Asymphylodora, Trichobilharzia)[12]. Na jajach oraz osobnikach młodocianych rozwijają się pasożytnicze grzyby (Saprolegniales). Jaja są też zjadane przez żerujące na peryfitonie duże ślimaki zatoczkowate oraz larwy muchówek[13].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads