Zobaczyć Morze (rejs)

Zobaczyć Morze – projekt mający na celu spopularyzowanie żeglarstwa wśród osób niewidomych. Pomysłodawcą projektu jest Roman Roczeń. Ten niewidomy artysta popłynął w rejs, aby „zobaczyć” morze, o którym ciągle śpiewa. Po tym przeżyciu postanowił zorganizować rejs dla osób niewidomych. Pierwszy rejs „Zobaczyć Morze” miał miejsce w 2006. Roman zorganizował go wspólnie z Fundacją Gniazdo Piratów, a poprowadził kpt. Janusz Zbierajewski.

Do roku 2016 fundacja Gniazdo Piratów była oficjalnym organizatorem rejsów w ramach projektu "Zobaczyć Morze".

Podstawowymi celami rejsu są^[1]:

• rehabilitacja niewidomych przez konieczność zmagania się z trudami dotąd nie poznanymi,
• rozpowszechnianie informacji o niewidomych w społeczeństwie i prezentowanie ich prawdziwych możliwości.

Założenia projektu:

• połowę załogi stanowią osoby niewidome lub słabo widzące,
• osoby niewidome są samodzielne (wyklucza się osobistych przewodników lub osoby towarzyszące).

Ułatwienia dla niewidomych

Mówiący kompas i ster

Zaprzyjaźnieni z organizatorem rejsu elektronicy (wolontariusze) zmodyfikowali część wyposażenia jachtu (GPS pełniący funkcję kompasu, wskaźnik wychylenia steru) tak aby były użyteczne dla osób niewidomych. Niewidoma osoba stojąca za sterem miała przekazywane wskazania wszystkich tych urządzeń głosowo poprzez słuchawkę. Po pierwszym rejsie urządzenia te udoskonalono (w pierwszej wersji GPS podawał każdą, nawet najmniejszą zmianę pozycji statku, więc w słuchawce nieustannie było słychać zbędne komunikaty). Obecnie po kilku modyfikacjach system podaje cyklicznie tylko niezbędne do sterowania komunikaty – kurs i wychylenie steru – np. „kurs 258, ster lewo 3”. Niewidomi niejednokrotnie szybciej opanowują sterowanie jachtem niż osoby widzące i prowadzą jacht precyzyjniej.

Seing Assistant Zobaczyć Morze

W 2016 roku wspólnie z firmą Transition Technologies stworzono aplikację na smartfony (seing assistant Zobaczyć Morze), realizującą te same założenia (z wyjątkiem informacji o płetwie sterowej). Wykorzystano ją z powodzeniem w sterowaniu mniejszymi jachtami.

Książka o Zawiszy

Przed rejsem niewidomi uczestnicy mogą otrzymać książkę o Zawiszy w alfabecie Braille’a. Jest to szczegółowy opis całego jachtu (wraz z parametrami technicznymi) z rysunkami wypukłymi pokładów, żagli, nagielbanków. Książka umożliwia wstępną orientację o poruszaniu się na Zawiszy oraz zapoznanie się ze specyficznym dla żeglarstwa słownictwem.

Tyflomapa

Do dyspozycji załogi jest mapa akwenu, na którym aktualnie odbywa się rejs, przygotowana w technice wypukłej. Umożliwia ona osobom niewidomym uzyskanie informacji o aktualnej pozycji statku, przebytej trasie itp. Mapa posiada kontrastowe kolory, które ułatwiają jej oglądanie osobom słabowidzącym.

Rok 2016 – zmiana koncepcji żeglowania

Żaglowiec "Zawisza Czarny" zamieniono na kilka 45/50 stopowych jachtów. Pierwszy taki rejs odbył się w dniach 29 IX – 08 X 2017 roku wzdłuż wybrzeży Chorwacji. Wydarzenie zostało gorąco przyjęte, w konsekwencji zaplanowano kontynuację tego kierunku na przyszłe lata.

Fundacja

10.11.2016 roku Robert Krzemiński i Roman Roczeń wspólnie powołali fundację Zobaczyć Morze imienia Tomka Opoki, której celem jest rozwijanie dorobku projektu. W skład pierwszego zarządu weszli:

• Robert Krzemiński – prezes,
• Roman Roczeń – wiceprezes,
• Katarzyna Loeve-Kiedrowska i Tomasz Honkisz – członkowie zarządu.

Nagrody i wyróżnienia

Grudzień 2006 – Nagroda Specjalna Telewizji Polskiej S.A. „Rejs Roku 2006” dla kpt. Janusza Zbierajewskiego za prowadzenie na „Zawiszy Czarnym” integracyjnego rejsu bałtyckiego „Zobaczyć Morze” z udziałem niewidomych żeglarzy.

Luty 2012 – Kapitan Janusz Zbierajewski został laureatem pierwszej edycji Nagrody im. kapitana Leszka Wiktorowicza – wybitnego człowieka morza, budowniczego i wieloletniego komendanta „Daru Młodzieży”, wychowawcy wielu pokoleń polskich marynarzy. Uznanie kapituły nagrody zdobył tym, że jako jedyny zgodził się prowadzić rejsy w projekcie „Zobaczyć Morze” – na “Zawiszy Czarnym" połowę załogi stanowią wówczas osoby niewidome lub słabo widzące.

Maj 2013 – Roman Roczeń i Robert Krzemiński otrzymują z rąk Prezydenta RP Polską Banderę jako znak obecności Rzeczypospolitej na morzach i oceanach, dowód osobistej odwagi oraz symbol najwyższych wartości.

Grudzień 2013 – Robert Krzemiński zostaje nagrodzony w plebiscycie organizowanym przez Fundację Szansa dla Niewidomych jako „Idol Środowiska Osób Niewidzących”. Nagrodę przyznano za otwarcie możliwości żeglowania osobą z dysfunkcją wzroku.

Listopad 2016 – Nagroda w konkursie Aplikacja bez barier 2016 jako Najlepsza Aplikacja Mobilna dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. – Aplikacja umożliwiająca osobom z dysfunkcją wzroku pełnić funkcje sternika na jachcie.

Dotychczasowe rejsy

Rok	Etap (rejs)	Termin	Trasa	Jednostka	Kapitan
2006	1 (1)	26.05 – 05.06	Gdynia – Kopenhaga – Göteborg – Oslo	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
2007	1 (2)	12.06 – 22.06	Gdynia – Kilonia – Cuxhaven – Amsterdam	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (3)	23.06 – 02.07	Amsterdam – Helgoland – Kilonia – Kopenhaga – Gdynia
2008	1 (4)	01.08 – 10.08	Gdynia – Skagen – Bergen	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (5)	11.08 – 20.08	Bergen – Den Helder (regaty Tall Ships' Races)
	3 (6)	21.08 – 01.09	Den Helder – Kopenhaga – Rønne – Gdynia
2009	1 (7)	13.09 – 23.09	Gdynia – Kłajpeda – Helsinki – Tallinn	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (8)	23.09 – 04.10	Tallinn – Hanko – Visby – Kalmar – Gdynia (w tym rejsie brała udział też jedna osoba na wózku)
2010	1 (9)	27.06 – 06.07	Gdynia – Rønne – Kopenhaga – Christiansø – Karlskrona	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (10)	06.07 – 15.07	Karlskrona – Kalmar – Visby – Kłajpeda – Gdynia (w tym rejsie brała udział też jedna osoba na wózku)
	3 (11)	15.07 – 24.07	Gdynia – Kalmar – Ventspils – Liepaja – Hel – Gdynia („Rejs recydywistów” – osób biorących udział w rejsach w latach poprzednich)
2011	1 (12)	03.07 – 12.07	Szczecin – Christiansø – Kalmar – Oskarshamn – Sztokholm	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (13)	12.07 – 20.07	Sztokholm – Visby – Oskarshamn – Karlskrona – Rønne – Świnoujście
2012	1 (14)	24.08 – 01.09	A Coruña – z przyczyn technicznych nie nastąpiło wyjście z portu	s/y Zawisza Czarny	Sławomir Rudnicki
		01.09 – 09.09	rejs odwołany z przyczyn technicznych
2013	1 (15)	05.08 – 15.08	Szczecin – Stavanger	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (16)	15.08 – 25.08	Stavanger – Amsterdam – Antwerpia		Krzysztof Januszewski
	3 (17)	25.08 – 04.09	Antwerpia – Skagen – Rønne – Gdynia		Maciej Sodkiewicz
2014	1 (18)	05.07 – 15.07	Gdynia – Gdynia	s/y Zawisza Czarny	Janusz Zbierajewski
	2 (19)	15.07 – 25.07	Gdynia – Visby – Sztokholm – Maarianhamina – Hel – Gdynia	s/y Zawisza Czarny	Aleksandra B. Emche
	3 (20)	25.07 – 05.08	Gdynia – Karlskrona – Kopenhaga – Lubeka	s/y Zawisza Czarny	Andrzej Kałamaja
2015	1 (21)	27.06 – 06.07	Gdynia – Oslo	s/y Zawisza Czarny	Aleksandra B. Emche
	2 (22)	06.07 – 15.07	Oslo – Bergen		Aleksandra B. Emche
2016	1 (23)	01.10 – 08.10	Sukošan – Muline – Hramina – Tribuni – Skradin – Biograd na Moru – Sukošan	s/y Ida	Robert Krzemiński
				s/y Gea I	Katarzyna Hachulska-Olszewska
				s/y Leda	Marek Mińkowski
				s/y Sasen	Jerzy Henke
				s/y Carriacou	Paweł Goclon
2017	1 (24)	07.10 – 14.10	Sukošan - Skradin – Hramina – Muline - Sukošan	s/y Anastasia	Robert Krzemiński
				s/y Flora	Jerzy Henke
				s/y Leda	Andrzej Cylwik
				s/y Gea I	Andrzej Szafranek
				s/y Carriacou	Paweł Goclon
				s/y Nika I	Marek Mińkowski
				s/y Mia II	Józef Feliga
2018	1 (25)	17.09 – 23.09	Szczecin – Kopenhaga – Sasnitz – Świnoujście	STS Kapitan Borchardt	Janusz Zbierajewski
	2 (26)	23.09 – 30.09	Świnoujście – Sasnitz – Rønne – Świnoujście	STS Kapitan Borchardt	Janusz Zbierajewski
2019	1 (27)	26.08 – 01.09.	Gdańsk – Visby – Gdańsk	STS Kapitan Borchardt	Janusz Zbierajewski
	2 (28)	01.09 – 08.09.	Gdańsk – Liepaja – Gdańsk	STS Kapitan Borchardt	Janusz Zbierajewski
2022	1 (29)	27.08 – 03.09.	Gdynia – Karlskrona – Gdynia	s/y Zawisza Czarny	Aleksandra B. Emche
	2 (30)	03.09 – 10.09.	Gdynia - Kalmar -	s/y Zawisza Czarny	Aleksandra B. Emche

Zobaczyć Bieszczadzkie Morze

W roku 2018 grupa rzeszowskich wolontariuszy zorganizowała rejs na mniejszych (20-22 stopowych) jachtach śródlądowych rejs po Jeziorze Solińskim. Zachowana została zasada że połowę załogi stanowią osoby niewidome lub słabo widzące. Po pierwszym pilotażowym rejsie, w 2019 roku wyprawa na Bieszczadzkie Morze cieszyła się wielką popularnością.

Za ten rejs organizatorzy otrzymali nagrodę Podkarpackiego Rejsu Roku 2019.

Publikacje

• E.Skrzecz (2008). Żeglarstwo morskie osób niewidomych na przykładzie projektu „Zobaczyć Morze” (praca magisterska). Warszawa: Akademia Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego. 
• A.Suszek (2015) System usprawniający pracę osób niewidomych na jachcie żaglowym. (praca magisterska) Wydział architektury i wzornictwa kierunek wzornictwo architektura statków wodnych- Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku