Zygmunt Peszkowski (cukiernik)

Zygmunt Peszkowski herbu Jastrzębiec (ur. 15 maja 1875 w Limanowej, zm. 24 sierpnia 1946 w Sanoku) – polski mistrz cukiernictwa.

Zygmunt Peszkowski

Data i miejsce urodzenia	15 maja 1875 Limanowa
Data i miejsce śmierci	24 sierpnia 1946 Sanok
Zawód, zajęcie	cukiernik
Narodowość	polska
Małżeństwo	Maria
Dzieci	Helena, Zdzisław, Wiesław, Bolesław
Krewni i powinowaci	Ludwik, Edward

Życiorys

Reklama prasowa cukierni Zygmunta Peszkowskich („Tygodnik Ziemi Sanockiej” nr 2/1910)

Grobowiec rodziny Peszkowskich w Sanoku

Tablica upamiętniająca cukiernię Peszkowskich przy ulicy Jagiellońskiej 10 w Sanoku

Urodził się 15 maja 1875 w Limanowej jako syn Apolinarego i Karoliny z domu Hołopup^{[a][1][2][3][4][5][6]}. Był bratem stryjecznym Ludwika Peszkowskiego, dyrektora szkoły wydziałowej w Krakowie^[5].

Został mistrzem cukiernictwa^[7][5]. Od 1906 prowadził w Sanoku lokal gastronomiczny (cukiernio-kawiarnia) zwany „cukiernią Peszkowskich”^[6][8][5], który mieścił się w secesyjnej^[9] kamienicy przy ówczesnej ulicy Liskiej^[7][10] – a po przemianowaniu – przy ulicy Jagiellońskiej^[11] pod numerem 53^[12], zaś w obecnie pod numerem 10^[6][7]. Kamienica należała pierwotnie do Jana Słuszkiewicza (stąd płaskorzeźbione inicjały „JS” na fasadzie budynku), następnie do Jana Terleckiego^[6]. We frontowym lokalu kamienicy działała cukiernia, zaś wytwórnia jej wyrobów mieściła się w podwórzu zabudowań^[6]. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 18 kwietnia 1907 otrzymał koncesję na cukiernię, wyszynk wina, sprzedaż kawy i herbaty pod lokalem nr 29 w mieście^[13].

Na 17. Międzynarodowej Wystawie Spożywczej i Higienicznej w Paryżu zorganizowanej przez francuskie ministerstwo rolnictwa w maju 1910 Zygmunt Peszkowski otrzymał dyplom i złoty medal^[14] za nadesłane do konkursu cukry i ciasta z wizerunkiem Grzegorza z Sanoka^{[15][16][17][18][5]}. Później otrzymane wyróżnienie zostało umieszczone na wystawie wejściowej jego cukierni^[6], a właściciel z okazji swojego wyróżnienia wydał pamiątkową pocztówkę^[19]. Po zniesieniu propinacji w Galicji i w związku z planowanym na 1911 wejściem w życie ustawy o koncesjach szynkarskich otrzymał w Sanoku jesienią 1910 obietnicę nadania koncesji na wyszynk uboczny tj. cukiernię^[20]. Gośćmi jego lokalu bywali przedstawiciele sanockiej elity^[6][21]. Podczas II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej w 1941 obchodzono jubileusz 35-lecia istnienia cukierni^[6]. Wówczas firma działała jako Konditorei – Cukiernia Zygmunt Peszkowski^[22].

12 lutego 1916 w Sanoku Zygmunt Peszkowski poślubił Marię Kudelską herbu Ślepowron^{[23][24][25][3][26]} (1896–1970^{[27][1][28][5]}, jej dziadek Władysław Kudelski był mężem Marii Babskiej, krewnej Marii Babskiej – żony Henryka Sienkiewicza^[29]). Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z około 1931/1932 został uznany przynależnym do gminy Sanok^[2]. Wraz z rodziną zamieszkiwał w Sanoku w domu przy ulicy Jagiellońskiej (po przemianowaniu w PRL ul. Karola Świerczewskiego 28^[4][3], później 26^[27]), położonym poniżej kamienicy mieszczącej jego cukiernię^[b]. W trakcie wojny rodzina Peszkowskich ukrywała w swoim domu kurierów Polskiego Państwa Podziemnego oraz Żydów^[5]. Dziećmi Zygmunta i Marii byli: Helena (1916–1918, zmarła podczas epidemii hiszpanki^[30]), Zdzisław (1918-2007, harcerz, żołnierz, ksiądz katolicki), Wiesław Zygmunt Marian (1920-1976, przed 1939 pomocnik cukierniczy^[31], podczas II wojny światowej żołnierz gen. Stanisława Maczka, później emigrant w USA, kierownik fabryki), Bolesław (1922-1977, m.in. tenisista stołowy w klubie Sanoczanka Sanok^[32][33])^[28].

Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1912, 1921, 1924, 1939) i w 1946 zaangażował się w jego próbę reaktywacji^[34][35].

Zmarł 24 sierpnia 1946 w Sanoku^{[3][6][4][5][14]}. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 26 sierpnia 1946^[3].

Cukiernię prowadził krótkotrwale syn Bolesław^[36]. W 1951 została przejęta przez Spółdzielnię Spożywców „Społem”, upaństwowiona, po czym funkcjonowała pod nazwą kawiarni „Ewa”^[6][37].

11 listopada 2013 na fasadzie kamienicy przy ul. Jagiellońskiej 10 sanoccy harcerze z Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego umieścili tablicę informacyjną upamiętniającą istnienie cukierni^[10].

Uwagi

1. W księdze małżeństw zapisano formę nazwiska „Hołupup”.
2. Dom rodziny Peszkowskich nie istnieje. Znajdował się pomiędzy budynkiem przy ulicy Jagiellońskiej 22 a nieistniejącą zajezdnią autobusową „Okęcie”. Krystyna Chowaniec. Patron sanockiego harcerstwa – ksiądz harcmistrz Zdzisław Peszkowski. „Rocznik Sanocki”. Tom X, s. 175, 2011.