Вылтава

Вы́лтава вадь Влтава (чеськ. Vltava [ˈvl̩tava] ^{высловность}; нїм. Moldau [ˈmɔldaʊ] ^{высловность}) є майдовга ріка у Чеськуй републіці, ліва приток Лабы (Елбы). Она тече попри Шумаву тай пак на сівер через Богемію, через Чеськый Крумлов, Чеські Будейовіці тай Прагу. Вылтаву знавут кликати „націоналнов чеськов ріков“.^[1]

Етимолоґія

И чеська назывка Vltava, и німецька Moldau, держит ся, походят уд староґерманського словоспоєня wilt ahwa „дика вода“ (пор. из лат. aqua).^[2] У Annales Fuldenses (872 н. е.) ріку называвут Fuldaha; уд 1113 н. е. ся фіксує форма Wultha. У Chronica Boemorum (1125 н. е.) першый раз ся трафлят чеська форма Wlitaua.^[3]

Тук

Vltava from Bohnice viewing point

Вылтава ся зачинат излитьом двох рік, май довгої Теплої Вылтавы (чеськ. Teplá Vltava) тай Студеної Вылтавы (чеськ. Studená Vltava), котре тече из Баварії. Из перспективы управліня водныма ресурсами, Вылтава тай Тепла Вылтава тото єдна ріка из єдным нарахованьом річных кіломийтрув. Тепла Вылтава зачинат ся у муніціпалітеті Квілда, у Шумаві, на схылі Чорної горы 1174 м над морьом. Уєдно из Теплов Вылтавов Вылтава ся тягне 431.3 км; без Теплої Вылтавы — 377.0 км. Ріка тече на сівер через Богемію, через Чеськый Крумлов, Чеські Будейовіці тай Прагу. Она ся зливат из Лабов (Елбов) у Мнєлнікови на высоті 156 м. Розлука у высоті межи жерелом и устьом 1018 м.^[4][5]

Басен Вылтавы має 28,089.9 км², т. є. булше половины Богемії тай дас третину вшыткої території Чеської републікы.^[6]

Идучи через Прагу, Вылтава ся переходит 18 мостами (у тому числі Карловым мостом).^[7] Вода из рікы ся хосновала на питя до 1912. рока, коли Віноградська водна турня перестала помповати воду. Айбо ріка є жерелом питьової воды, кідь жерела Желівка тай Каране переставут робити авадь идут на ремонт. Водообробна штація Подоля готова на такі трафункы; про вто ся хоснувут май строгі реґулації против засміченя довгої части рікы над штаційов.

Майдовгыма притоками Вылтавы сут:^[8]

Притока	Довгота (км)	Річні км	Бук
Беровнка	244.6	63.4	лівый
Сазава	225.9	78.3	правый
Лужніця	197.9	202.2	правый
Отава	134.8	169.1	лівый
Малше	96.0	240.0	правый
Мастнік	49.5	104.6	правый
Коцаба	47.7	82.8	лівый
Баковськый потук	44.6	13.7	лівый
Бездревськый потук	43.1	231.0	лівый
Рокытка	37.2	47.4	правый
Ботіч	33.8	55.2	правый
Полечніця	32.8	281.3	лівый
Кржемжськый потук	31.8	258.5	лівый

Из строго гідролоґічного позора, тото Лаба над Мнєлніком є притоков Вылтавы, а не навборот — позад того, ож Вылтава май довга (434 км против 294 км Лабы), має май читавый розлив тай май великый басен; айбо позад того, ож у точці злитя Лаба тече крузі головну долину прямов линійов, удносно котрої Вылтава затікат пуд прямым кутом, тук рікы долув ся вызначат ги Лаба.