Šejh Bahai

Šejh Bahai (perzijski: شیخ بهایی) je rođen 18. februara 1547. godine u selu Džaba u području Džebel Amil u današnjem Libanu, a umro je 1. septembra 1621. godine u Isfahanu a tijelo mu je sahranjeno u Mešhedu. Njegovo puno ime je Bahaʾ al‐Din Muḥamed ibn Ḥusein al‐ʿAmili (perzijski: بهاءالدین محمد بن حسین عاملی ). On je bio poznati matematičar, pravnik, arhitekta, filozof, pjesnik, vrstan poznavalac islamskih racionalnih i teoloških nauka. Otac mu je umro 1576. godine u Bahreinu i tada je mladi Muhamed na zahtjev kralja Tahmaspa I otišao u Herat kako bi obavljao funkciju vrhovnog vjerskog poglavara i predstavnika religijskih tradicionalnih nauka (šejhul-islam).

Šejh Bahai
Biografske informacije
Rođenje	18. 2. 1547. Džaba, Liban
Smrt	1.9.1621. Isfahan, Iran
Obrazovanje
Zanimanje	matematičar, astronom, arhitekta, filozof, teolog, pravnik
Filozofija
Glavni interesi	matematika, astronomija, arhitektura, filozofija, teologija, logika, pravo
Znamenite ideje
Isfahanska škola islamske filozofije
Inspiracija
Na Mula Sadra

On se smatra jednim od osnivača Isfahanske škole islamske filozofije. U kasnijim godinama postao je jedan od nastavnika Mula Sadre.

Djela

Šejh Bahai je napisao preko 100 rasprava i djela o različitim temama na arapskom i perzijskom jeziku.

U svom čuvenom naučnom djelu o matematici Hulasa al-hisab [Sažeti prikaz aritmetike] prezentovao je osnovna i opšta usmjerenja aritmetičkih i matematičkih pitanja. U mnogim filozofskim pitanjima je potpuno inovativno upotrebljavao matematičke principe. Uz pomoć matematičkih i geometrijskih demonstracija i argumenata, racionalno je opovrgavao neka učenja iz ranijih perioda, poput učenja o beskrajnosti dimenzija, o postojanju nedjeljivog djela u materiji, o individualnim atomima i o beskrajnosti lanca uzroka i posljedica. Ovaj slavni muslimanski mislilac mnogo je koristio matematičke osnove i u juridičkim sudovima, poput mjerenja zapremine i težine vode „kur」 (tj. određene količine vode potrebne za to da se potpuno očisti nečistoća u islamskom juridičkom smislu) ili sabiranja fiskalne količine vjerskih priloga.

U enciklopedijskom djelu Kaškul safavidski šejhul-islam uz pomoć matematičkih i geometrijskih principa izračunao je kvadratni korijen određenih brojeva, kao i visinu različitih objekata koje je gradio a pritom nije koristio uobičajeni pribor za mjerenje.

Literatura

• Velajati, Ali Akbar (2016), Istorija kulture i civilizacije islama i Irana, preveo Muamer Halilović, Beograd, Centar za religijske nauke „Kom」, str. 249–251.