1525.

Godina 1525 (MDXXV) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Ovo je članak o godini 1525.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1490-e 1500-e 1510-e – 1520-e – 1530-e 1540-e 1550-e
Godine:	1522 1523 1524 – 1525 – 1526 1527 1528

Kratke činjenice

1525.. po kalendarima
Gregorijanski	1525.. (MDXXV)
Ab urbe condita	2278.
Islamski	931–932.
Iranski	903–904.
Hebrejski	5285–5286.
Bizantski	7033–7034.
Koptski	1241–1242.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1580–1581.
• Shaka Samvat	1447–1448.
• Kali Yuga	4626–4627.
Kineski
• Kontinualno	4161–4162.
• 60 godina	Yin Drvo P(ij)etao (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11525.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

januar - Bitka kod Punta Quemade - Francisco Pizarro doduše porazio domoroce u Kolumbiji, ali se morao povući - neuspešna prva ekspedicija na Inke.
21. 1. - Najčešće navođeni datum za nastanak anabaptističkog pokreta u Švajcarskoj.
24. 2. - Bitka kod Pavije je odlučujuća špansko-nemačka pobeda nad francuskim kraljem François I koji je i zarobljen.
27. 2. - Turci Skradinjani uništili (Karlo)Bag, odvedeno roblje, među kojima braća Perušići, knez Ivan Posedarski i knez Gregorije Banić.
28. 2. - Astečki vladar Cuauhtémoc ubijen po Cortésovom naređenju, Tlacotzin postavljen za novog vladara.
12. 3. - Ferenc Batthyány je novi hrvatski ban (utjecaj samo u Slavoniji), uz njega je i Ivan Tahi kojeg plemstvo ne priznaje.
ožujak - travanj? - Turci se zaleću do Vinodola i Modruša, narod bježi na Krk ili Italiju^[1]; u ovo vrijeme Petar Kružić odbio Turke od Senja.
10. 4. - Dva dana nakon Krakovskog ugovora, Albert von Brandenburg-Ansbach se odriče položaja Velikog majstora Tevtonskih vitezova i postaje vladar sekularizovanog Pruskog Vojvodstva, kao vazal poljskog kralja Zigmunta (to je prva protestantska država)
16. 4. (Uskrs) - Kardinal Lorenzo Campeggi zaredio za svećenika ostrogonskog nadbiskupa László Szalkay-a.
april, krajem - Afrički brodovi plove ispred Boke ka gornjem Jadranu; Novljanin Mistan-rajs ovih godina gusari oko južne Italije^[2].
13. 5. - Deputacija ugarskog nižeg plemstva zahtjeva od kralja Ludviga da se s dvora, kao luterani, uklone svi Nijemci, kao i njemački i mletački poslanik, da niže plemstvo učestvuje u Državnom vijeću, da se smijeni kancelar Salkaj i, kao prikriveni Židov, spali podblagajnik Emerik Szerencses - kralj uglavnom odbija ovo.
15. 5. - Bitka kod Frankenhausena je odlučujući poraz nemačkih seljaka u Seljačkom ratu.
18. 5. - Kralj Ludvig došao sam na Rakoško polje među niže plemstvo, gdje su izloženi novi zahtjevi^[3].
22. 5. - Deset prelata i 14 ugarskih magnata sklopilo savez za međusobnu obranu.
24. 5. - Nemiri u Budimu i Pešti povodom puštanja iz pritvora podblagajnika Serenčeša, napadnut i židovski kotar^[3].
11. 6. - Krsto I. Frankapan Brinjski uspio, poslije 18 mjeseci, doturiti hranu i pomoć u opkoljeno Jajce (kasnije izloženo jakim napadima).
3. 7. - Ugarski sabor u Hatvanu počinje dolaskom kralja (koji mu se prvobitno protivio); dva dana kasnije za palatina izabran István Werbőczy umjesto pobjeglog Ištvana Batorija - pobjeda patriotske stranke.
11. 7. - Sukob između novog i starog palatina Batorija i Verbeca (magnati se opiru nižem plemstvu, formirali su konfederaciju "kolednika")^[4].
19. 7. - U severnoj Nemačkoj osnovana kratkotrajna antiluteranska Liga iz Dessaua.
29. 7. - Rodrigo de Bastidas osniva Santa Martu, najstariji postojeći grad u Kolumbiji.
30. 8. - Sukob Krste Frankopana (koji traži stari obiteljski grad Senj) i ugarskog primasa Lasla Salkaja; Krsto ošamario nadbiskupa, zbog čega je bačen u tamnicu na neko vrijeme.
listopad - Pál Tomori provalio preko Save i spalio "neki grad"^[5].
1. 12. - Sultan Sulejman I poziva podanike na oružje i da se u Beograd dovozi građa za mostove - sprema se pohod na Budim^[6].
decembar - Šumadijski vlastelin Pavle Bakić prešao na mađarsku stranu, u dogovoru sa Tomorijem.

+ Turska četa spalila Titel^[5].

+ Poslanici hrvatskog plemstva izjavljuju kralju da će se nagoditi sa Turcima ako ne dobiju pomoć; istovremeno i kod nadvojvode Ferdinanda koji im daje nešto novca^[7].

+ Lujza Savojska, majka zarobljenog francuskog kralja, šalje preko Jeana Frangipanija pismo sultanu Sulejmanu (prethodna misija izgubljena u Bosni?).

Tokom/tijekom godine

Iloku potvrđen status grada; prvi spomen Kraljevice (Portus Reginus).
Kosinj opustio u ovo vrijeme.
Obitelj Keglević dobija grad Lobor.
Govor O poreklu i zgodama Slovena Vinka Pribojevića.
Petar Kopić napravio kartu Istre i Balkanskog poluotoka.
Pedro de Alvarado osvaja Mixco Viejo u Gvatemali.
1524-25 - Aleixo Garcia istražuje dan. Paragvaj, dolazi do periferije Carstva Inka.
1525-27 - Epidemija boginja u Peruu, bolest se proširila iz centralne Amerike - umro i car Inka Huayna Cápac^[8].
Kinesko ministarstvo rata naređuje presretanje i uništavanje brodova sa više od jednog jarbola na jugoistočnoj obali, kako bi se sprečilo gusarenje i ograničila spoljna privatna trgovina.

Događaji

Tokom/tijekom godine

Rođenja

Smrti

Reference

Wikiwand - on