Chełmno

Chełmno (njemački: Culm ili Kulm) je grad od 19,510 stanovnika^[2] u sredini Poljske u Kujavsko-pomeranskom vojvodstvu.

Chełmno
Centar grada Centar grada
Koordinate: 53°20′N 18°25′E
Država	Poljska
Vojvodstvo	Kujavsko-pomeransko
Grad sa pravom povjata
Gradska prava	1233.[1]
Vlast
- gradonačelnik	Artur Mikiewicz
Površina
- Ukupna	13.56 km²[2]
Visina	75[2]
Stanovništvo (2019.)
- Grad	19,510[2]
- Gustoća	1,439 stan. / km²[2]
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	86-200[2]
Pozivni broj	+48 22
Karta
Chełmno Pozicija Chełmna u Poljskoj

Geografija

Chełmno se nalazi na ušću riječice Frybe u Vislu^[1], udaljen 40 km sjeverno od Toruńa i 30 km zapadno od Grudziądza. Historijski centar grada leži na brdašcu, udaljenom 1,5 km od Visle. Chełmno je uz Toruń najstariji grad u tom dijelu zemlje.

Historija

Srednjovjekovni bedemi

Chełmno je prvi put dokumentiran 1065. kao naselje na brdu Culmen. Prusi su 1216. razorili taj Chełmno.^[3]

Negdje između 1228. - 1230. poljski vojvoda Konrad Mazovski pozvao je u taj kraj Teutonske viteze da mu brane granice od paganskih Prusa.^[3] Teutonski viteški red podigao je 1232. novi zamak na brdašcu, pored kog je niklo naselje, nukleus današnjeg grada.^[3] Chełmno je postao jedno od teutonskih glavnih fortifikacija i sjedišta njihove vojske. Teutonci su mu 1233. dodjelili relativno liberalna gradska prava (nalik na Magdeburško pravo). Chełmnsko pravo je kasnije postalo model po kojem je preko 200 gradova osnovano.^[3] Nešto kasnije - 1243., osnovana je i biskupija Chełmno ^[3]

Polovicom 13. vijeka, grad je preseljen na današnju lokaciju. Period od 13 -14. vijeka bio je vrijeme velikog procvata grada, koji je prosperirao na trgovini.^[3]

Tokom 14. vijeka Chełmno je bio član Hanze, moćne trgovačke gilde koja je kontrolirala trgovinu po Baltiku.^[1] Nakon slabljenja Teutonskog viteškog reda grad je 1466, vraćen u okrilje Kraljevine Poljske.

Od 1772. pa sve do 1920. bio je dio Kraljevine Pruske, odnosno Njemačkog Carstva, a nakon plebiscita održanog 1920. postao je dio obnovljene Poljske Republike.^[1]

Na samom početku Drugog svjetskog rata za Invazije Poljske, jedinice Wehrmachta pobile su oko 5.000 ljudi u gradu i okolici.^[1]

Od 1772. do 1975. bio je regionalni administrativni centar, a od 1999. je sjedište povjata.^[1]

Danas je Chelmno industrijski grad sa tvornicom dijelova za poljoprivredne mašine, i tvornicama namještaja, odjeće i prehrambenih proizvoda.^[1]

Kao grad sa još uvjek dobro očuvanom historijskom jezgrom, još uvijek ima bedeme sa tornjevima i gradska vrata (14. -15. vijek), pet starih crkava i kasno renesansu vijećnicu, Chelmno je i popularna turistička destinacija.^[1]

Pobratimski gradovi

Chełmno ima ugovore o partnerstvu sa slijedećim gradovima;^[4]

• Hann. Münden Njemačka (od 1992.)
• Letovice Češka (od 2012.)
• Kaniv Rusija (od 2016.)
• Falkirk Ujedinjeno Kraljevstvo (od 2017.)