Grčki učenjaci u renesansi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Mnogi stručnjaci smatraju migracijske talase bizantskih učenjaka i iseljenika u periodu nakon križarske pljačke Carigrada i kraja Bizantskog Carstva 1453. godine ključnima za oživljavanje grčkih i rimskih studija koji su doveli do razvoja renesansnog humanizma[4] i nauke. Ti iseljenici bili su gramatičari, humanisti, pjesnici, pisci, štampari, predavači, muzičari, astronomi, arhitekti, akademici, umjetnici, pisari, filozofi, naučnici, političari i teolozi.[5] U Zapadnu Evropu donijeli su mnogo veće očuvane ostatke i nakupljeno znanje iz svoje vlastite (grčke) civilizacije, koje na Zapadu većinom nije preživjelo mračno doba.
_Calling_of_the_Apostles.JPG)
Njihova glavna uloga u renesansnom humanizmu bilo je podučavanje grčkog jezika svojim zapadnjačkim kolegama u univerzitetima ili privatno zajedno sa širenjem antičkih tekstova. Njihove preteče bili su Barlaam od Seminare (Bernardo Massari) i Leonzio Pilato, obojica iz kulturološki bizantske Kalabrije na jugu Italije. Utjecaj ta dva učenjaka na najranije renesansne humaniste nedvojben je.[6]
Collegio Pontifico Greco bio je zadužbina Grgura XIII, koji je osnovao koledž u Rimu radi prijema mladih Grka iz bilo koje nacije u kojoj se koristio bizantski obred, pa tako i radi grčkih izbjeglica u Italiji kao i Rutena i Malkita iz Egipta i Sirije. Ti mladi ljudi morali su proučavati svete nauke kako bi širili kasnija sveta i svjetovna učenja među svojim sugrađanima i olakšali ponovno ujedinjavanje šizmatičnih crkava. Izgradnja Koledža i Crkve sv. Atanasija, povezanih mostom preko Via dei Greci, odmah je započeta. Prvi studenti su došli iste te godine (1577) i smještani su drugdje do završetka koledža.[7]
Osim stanovnika južne Italije koji su živjeli na bivšim bizantskim teritorijima tog poluostrva i Sicilije, koje su još uvijek bile u bliskoj vezi sa bizantskom kulturom (i gdje se u mnogim područjima još uvijek govorio Grčki), do 1500. je u Veneciji postojala zajednica od oko 5000 ljudi koji su govorili grčki. Venecijanci su također vladali Kretom, Dalmacijom i raštrkanim ostrvima i lučkim gradovima bivšeg carstva, čijim su populacijama doprinijeli izbjeglice iz ostalih bizantskih provincija kojima je više odgovarala venecijanska nego osmanska vladavina. Kreta je bila naročito značajna zbog kretske škole ikonoslikarstva, koja je nakon 1453. postala najvažnija u grčkom svijetu.[8]
Remove ads
Doprinos grčkih učenjaka talijanskoj renesansi
Iako su ideje iz antičkog Rima već bile popularne među učenjacima 14. vijeka i njihov značaj u renesansi je nedvojben, pouke koje su sa sobom donijeli bizantski intelektualci promijenile su tok humanizma i same renesanse.[nedostaje referenca] Iako je grčko učenje utjecalo na sve predmete studia humanitatis[nedostaje referenca], historija i filozofija su bile duboko oblikovane tekstovima i idejama donesenim iz Bizanta. Historija je promijenjena ponovnim otkrićem i širenjem zapisa grčkih historičara i to poznavanje grčkih historijskih traktata pomoglo je tome da predmet historija postane vodič ka moralnom životu zasnovanom na istraživanju prošlih događaja i ljudi. Posljedice tog obnovljenog znanja grčke historije mogu se uočiti u spisima humanista o vrlinama, što je bila popularna tema. Konkretno, te posljedice odražavaju se u primjerima iz grčke antike koji prikazuju vrline, kao i poroke. Filozofija ne samo Aristotela već i Platona utjecala je na renesansu izazvavši rasprave o čovjekovom mjestu u svemiru, besmrtnosti duše i sposobnosti čovjeka da poboljška sebe vrlinom. Procvat filozofskih zapisa u 15. vijeku otkriva utjecaj grčke filozofije i nauke na renesansu. Odjek tih promjena trajao je vijekovima nakon renesanse ne samo u djelima humanista, već i u obrazovanju i vrijednostima Evrope i zapadnog društva sve do dana današnjeg.[10][11][12]
Deno Geanakopoulos je u svom djelu o doprinosu bizantskih učenjaka renesansi rezimirao njihovo ulaganje u tri glavne promjene u renesansnoj misli: 1) U Firenci u ranom 14. vijeku sa ranog, centralnog naglaska na retoriku na onaj s naglaskom na metafizičkoj filozofiji uvođenjem i ponovnim tumačenjem platonskih tekstova, 2) U Veneciji i Padovi smanjenjem dominantnosti averoističkog Arostotela u nauci i filozofiji dopunjavanjem, ali ne potpunim zamjenjivanjem istog bizantskim tradicijama koje su iskorištavale antičke i bizantske komentatore o Aristotelu, 3) i ranije sredinom 15. vijeka u Rimu, naglaskom ne samo na bilo koju filozofsku školu već proizvodnju autentičnijih i pouzdanijih verzija grčkih tekstova relevantnih za sva polja humanizma i nauke i s poštovanjem prema grčkim ocima i crkvi. Teško manje važan bio je njihov direktan ili indirektan utjecaj na egzegezu samog Novog zavjeta Visarionovim nadahnućem biblijskih prepravki latinske Vulgate Lorenza Valle u svjetlu grčkog teksta.[10]
Remove ads
Učenjaci
- Leo Allatius, Rim, bibliotekar Vatikanske biblioteke
- George Amiroutzes, Firenca, aristotelovac
- Henrik Aristippus
- Mihajlo Apostolius, Rim
- Aristobulus Apostolius
- Arsenius Apostolius
- Jovan Argiropul, univerziteti Firence, Rim
- Simon Atumano, biskup Gerace u Kalabriji
- Basilios Bessarion
- Barlaam od Seminare, podučio je Petrarku osnove grčkog jezika
- Zacharias Calliergi, Rim
- Laonik Halkokondil
- Dimitrij Halkokondil, Milano
- Teofil Halkokondil, Firenca
- Manuil Hrisohlor, Firenca, Pavija, Rim, Venecija, Milano
- Jovan Hrisohlor, učenjak i diplomata: u srodstvu sa Manuilom Hrisohlorom, pokrovitelj Francesca Filelfa
- Andronicus Contoblacas, Bazel, učitelj Johanna Reuchlina
- Johannes Crastonis, Modena, grčko-latinski rječnik
- Andronicus Callistus, Rim
- Demetrius Cydones
- Mathew Devaris, Rim
- Demetrios Ducas
- Elia del Medigo, Venecija
- Antonios Eparchos, Venecija, učenjak i pjesnik
- Theodorus Gaza, prvi dekan Univerziteta u Ferrari, Napulj i Rim
- George Gemistos Plethon, učitelj Bessariona
- George od Trebizonda, Venecija, Firenca, Rim
- George Hermonymus, Univerzitet u Parizu, učitelj Erazma, Reuchlina, Budaeusa i Jacquesa Lefèvrea d'Étaplesa
- Georgios Kalafatis (ca. 1652 – ca. 1720), grčki profesor teoretske i praktične medicine[13]
- Andreas Musalus (ca. 1665/6 – ca. 1721), grčki profesor matematike, filozof i arhitektonski teoretičar[14]
- Nicholas Kalliakis
- Mathaeos Kamariotis
- Isidor od Kijeva
- Ioannis Kigalas (ca. 1622 – 1687), grčki učenjak i profesor filozofije i logike[15]
- Ioannis Kottounios, Padova
- Konstantinos Kallokratos
- Konstantin Laskaris, Univerzitet u Messini
- Janus Laskaris ili Rindacenus, Rim
- Leonard od Chiosa, rimokatolički prelat rođen u Grčkoj
- Nikolaos Loukanis, Venecija
- Maksim Grk studirao u Italiji prije preseljenja u Rusiju
- Maximos Margunios, Venecija
- Marcus Musurus, Univerzitet u Padovi
- Michael Tarchaniota Marullus, Ancona i Firenca, prijatelj i učenik Jovianusa Pontanusa
- Leonardos Philaras (1595–1673), rani pobornik grčke nezavisnosti[16]
- Nicholas Kalliakis (Nicolai Calliachius) (1645–1707) - bio je grčki učenjak i filozof koji je doživio uspjeh u Italiji.[17]
- Leozio Pilatus, podučio je Boccacia osnove grčkog jezika
- Maksim Planud, Rim, Venecija
- Franciscus Portus, Venecija, Ferrara, Geneva
- John Servopoulos, učenjak, profesor, Oxford
- Nikolaos Sophianos, Rim, Venecija: učenjak i filozof, stvoritelj Totius Graeciae Descriptio
- Nicholas Leonicus Thomaeus, Venecija, Padova
- Iakovos Trivolis, Venecija
- Gregory Tifernas, Pariz, učitelj Jacquesa Lefèvrea d'Étaplesa i Roberta Gaguina
- Gerasimos Vlachos, Venecija
- Francesco Maurolico, matematičar i astronom iz Sicilije
Remove ads
Slikarstvo i muzika
- Marco Basaiti, slikar
- Belisario Corenzio, slikar, Napulj
- Mihail Damaskenos, Venecija, kretski slikar
- Thomas Flanginis, Venecija, finansirao je osnivanje Flanginisove škole za učitelje
- El Greco, nadimak kretskog slikara Dominikosa Teotokopoulosa, Italija, Španija
- Francisco Leontaritis, Italija, Bavarska: pjevač i kompozitor
- Anna Notaras, Venecija, prva grčka štamparska presa
- Angelos Pitzamanos (1467–1535), kretski slikar, Otranto, južna Italija[18]
- Janus Plousiadenos, Venecija, himnograf i kompozitor
- Theodore Poulakis, Venecija, slikar
- Emmanuel Tzanes, Venecija, kretski slikar
- John Rhosos, Rim, Venecija, poznat pisar
- Antonio Vassilacchi, slikar sa Milosa, radio je u Veneciji sa Paolom Veronesom
Povezano
- Bizantska umjetnost
- Kretska škola
- Bizantska nauka
- Grčki koledž
- Popis bizantskih učenjaka
- Renesansni humanizam
Reference
Izvori
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads