Peshawar

Pešavar (paštu: پېښور‎; hindko: پِشور; urdu: پشاور‎; engleski: ; perz. پیشاور „pogranični grad“) je glavni grad pakistanske provincije Hajber-Pahtunva sa 3.055.254 stanovnika (2010). Takođe je administrativni i ekonomski centar teritorije Plemenska područja pod federalnom upravom.^[1]

Pešavar پشاور (urdu)
Osnovni podaci
Država	Pakistan
Gradonačelnik	Hadži Gulam Ali
Pokrajina	Hajber-Pahtunva
Stanovništvo
Stanovništvo	3.055.254 (2010)
Gustina stanovništva	1.354 st./km²
Geografija
Koordinate
Vremenska zona	UTC+5
Nadmorska visina	510 m
Površina	2.257 km²
Pešavar Pešavar na karti Pakistana
Ostali podaci
Poštanski kod	25000
Pozivni broj	092

Pre podele Britanske Indije zvao se Purušapura, od sanskritske reči Pušpapura, što je značilo „grad cveća“.

Pešavar se nalazi u velikoj dolini blizu istočnog ulaza u klanac Hajber, između iranske visoravni i doline Inda. To je strateška lokacija na raskršću puteva koji vode ka Centralnoj Aziji i južnoj Aziji.

Pešavar ima jedan državni i jedan privatni univerzitet. Pored grnčarije, u gradu se proizvode tekstil i cipele.

Klima

Klimatski dijagram Pešavara

Pešavar po Kepenovoj klasifikaciji ima polusuvu klimu sa vrlo vrućim letima i blagim zimama. Zima počinje sredinom novembra i traje do kasnog marta. Letnji meseci su od maja do septembra. Srednje najviše dnevne temperature u toku leta prelaze 40 °C, dok je srednja minimalna temperatura 25 °C. Srednja minimalna dnevna temperatura u tomu zime je 4 °C, a maksimalna 18,35 °C.

Za razliku od većeg dela Pakistana Pešavar ne leži u zoni monsuna. Kiše ima i u leto i u zimu.

Historija

Džamija Al-Zaruni u Pešavaru

Pešavar su osnovali pre oko 2.000 godina kraljevi Gandhara i duže vreme je trgovački centar između indijskog potkontinenta, Avganistana i centralne Azije. Grad je bio istočna granica Kušanskog carstva pod Kaniškom. 1275. godine grad je posetio Marko Polo.

Babur, osnivač Mogulskog carstva, sagradio je u Pešavaru utvrđenje 1530. godine. Kasnije je, tokom izgradnje puta Delhi – Kabul i stvaranjem vrtova pod Šer Kan Surijem, započeo razvoj Pešavara.

Godine 1834. u Pešavar su upali Siki pod vođstvom Maharadže Randžit Singa i zapalili su veliki deo grada. Siki su upravljali gradom preko 30 godina. Nakon raspada Sikskog carstva, zbog svađa u porodici Maharadža, Britanci su preuzeli kontrolu.

Pred teroristički napad 11. septembra 2001. godine Osama Bin Laden je razgovarao u jednom pešavarskom hotelu, u kome su, imeđu ostalih, bili smešteni i teroristi.

Demografija

Građani Pešavara su većinom Paštuni. Paštuni čine značajanu nacionalnu grupu i većinski narod u pakistanskoj provinciji Hajber-Pahtunva. Paštuni žive i u Avganistanu, gde su takođe značajna etnička grupa. Druga najveća grupa su Hindkovanci. Pored njih, u gradu žive desetine hiljada Tadžika, Hazara, Uzbeka, Persijanaca i drugih.

Izbeglice

Zbog Avganistanskog građanskog rata i sovjetske invazije, veliki broj izbeglica se slivao u Pešavar. Na mestu ranijeg kampa za izbeglice Nasir Bag i Kača Garni^[2] 2002. godine je nastala nova zajednica, Regi Lalma.

Od 2007. godine, napravljeni su novi kampovi za prihvat izbeglica u Pešavaru. U delu grada Hajatabad nalazi se puno izbeglica iz Avganistana.^[3]