Ronnie James Dio

Roni Džejms Dio (rođen Ronald Džejms Padavona, 10. jul 1942 - 16. maj 2010) bio je američki hevi metal pevač i tekstopisac. Osnovao je i učestvovao u brojnim grupama, uključujući ELF, Rejnbou, Blek Sabat, Dio i Heven & Hel. On je zaslužan za popularizaciju "metalskog roga" u metalnoj kulturi i poznat je po svojim tematski srednjovekovnim tekstovima. Posedovao je moćni svestrano vokalni opseg kojim je bio sposoban da peva kako hard rok, tako i lakše balade. Čuveni gitarista grupa Dip Perpl i Rejnbou, Riči Blekmor, nakon saslušanja kako Dio peva izjavio je: "Osećao sam jezu kroz kičmu."^[4] Dio je tokom njegove karijere prodao preko 47 miliona albuma širom sveta.

Roni Džejms Dio
Roni Džejms Dio na turneji između Raja i Pakla na Čarter jedan paviljonu u Čikagu, IL, USA 11. juna, 2009. Foto: Adam Bielavski.
Datum rođenja	10. jul 1942.
Mesto rođenja	Portsmut, Nju Hempšir (Sjedinjene Američke Države)
Datum smrti	16. maj 2010.
Mesto smrti	Los Anđeles, Kalifornija[1] (Sjedinjene Američke Države)
Zanimanje	muzičar, tekstopisac, producent
Aktivni period	1957–2010
Instrument	vokal, gitara, bas gitara, truba, horna, klavijature
Žanr	rok, hard rok, bluz rok, hevi metal, dum metal, pauer metal[2][3]
Izdavačka kuća	Atlantic, Decca, Derby, Eagle, Eagle Rock Entertainment, Electrosound Group Midwest, Epic, I.R.S., Interfusion, Jove, Kapp, Lawn, Line, Mayhem, MCA, MGM, Niji Entertainment Group, Parkway, Polydor, Purple, Reb, Reprise, Rhino, Roadrunner, Safari, Sanctuary, Seneca, Spitfire, Stateside, Swan, Valex, Vertigo, Warner Bros
Vezani članci	Rejnbou, Blek Sabat
Zvaničan sajt	ronniejamesdio.com

Rane godine, obrazovanje i muzička obuka

Roni Džejms Dio je rođen u Portsmutu, Nju Hempšir 10. jula 1942. godine u američkoj porodici italijanskih disidenata koji su se doselili u Portsmut iz Kortlanda, gde je Dio odrastao, a potom se vratili u Kortland. Deo mladosti je, pod uticajem oca koji je bio operski pevač, slušao velike operske zvezde, pod čijim uticajem je bio tokom odrastanja, a najveći uticaj na njega je ostavio američki tenor Mario Lanca^[5]. Njegovo prvo i jedino formalno muzičko obrazovanje je započelo kada je sa 5 godina počeo da uči da svira trubu. Tokom srednje škole je igrao u školskom bendu i bio jedan od najmlađih članova. Bio je izabran da igra u zvaničnoj školskoj plesačkoj grupi. Takođe, tokom srednje škole je formirao svoju prvu rokenrol grupu, The Vegas Kings (ime je uskoro promenio u Roni i Rumblersi, a zatim Roni i crvene kapice). Iako je započeo svoju rokenrol karijeru na trubi, brzo je prešao na bas gitaru, a potom preuzeo dužnost pevača i pokazao sve svoje vokalne veštine.

Diplomirao je na Kortlandskoj školi 1960. godine. Iako je tvrdio u kasnijem intervjuu da je ponudio stipendiju za prestižni ″Juilliard School of Music″, on to nije nastavio zbog njegovog stalnog interesovanja za rokenrol muziku^[6]. Umesto toga, nakon diplomiranja, pohađao je Univerzitet u Bufalu, smer farmakologije^[7] On je samo prisustvovao predavanjima od 1960. do 1961, ali je svirao trubu u univerzitetskom koncertnom bendu,tako da zbog većeg interesovanja za muziku i zauzetosti sa čestim svirkama i koncertima nije diplomirao.

Uprkos tome što je poznat po svom moćnom glasu i pevačkim veštinama, tvrdio je da nikada nije imao bilo kakav vokalni trening. Umesto toga, on je pripisao svoju pevačku sposobnost upotrebi ispravne tehnike disanja kojom je ovladao dok je učio da svira trubu.

Karijera

Rana karijera

Diova muzička karijera, počela je 1957. godine kada je nekoliko muzičar Kortlanda (Njujork) oformio bend, Vegas Kings. Postava grupacije koja se sastojala: Dio na bas gitari, Bili DeVolf vokal, Nik Pantas na gitari, Tom Rogers za bubnjevima, a Džek Muski je svirao saksofon. Godine 1958. bend ponovo menja svoje ime od Roni i Rumblersi na Roni i crvene kapice. Muski je napustio bend 1960. godine, a novi gitarista, Dik Botof, pridružio se bendu. Za crvene kapice je objavio dva singla: Prvi singl je bio "Conquest"/"Lover" ("Osvajanje" / "Ljubavnik"). Drugi singl je bio "An Angel Is Missing"/"What'd I Say"("Anđele, da li si nestala?" / "Šta sam rekao"), koji je Dia doveo na vodeće vokale za oba koloseka.

Objašnjenja se razlikuju zašto je Padavona usvojio umetničko ime "Dio". Jedna priča je da je Dio izabrao taj naziv pozivajući se na prezime vođe Sicilijanske mafije Džonija Dia ^[8] Drugi kažu da je Padavonina baka rekla da je imao dar od Boga i treba da se zove "Dio". Bez obzira na inspiraciji, Padavona prvi put koristi taj naziv na snimku iz 1960 godine, kada ga je dodao u drugom izdanju benda na Seneka. Ubrzo nakon toga, bend je promenio svoj naziv u Roni Dio i proroci. Postava Proroci je trajala nekoliko godina, tokom obilaska Njujorka. Oni su snimili jedan singl za Atlantik Rekords^[9], jedan album i neki od singlova (kao što su "Mr. Misery" ("Gospodin Miseri"), koji je objavljen za izdavačku kuću Svan) u čijem projektu je označen Roni Dio kao solo umetnik, čak iako je ostatak Proroka doprineo snimanju. Grupa je objavila nekoliko singlova u narednim godinama, sve do početka 1967. godine. Dio je nastavio da koristi svoje pravo ime u javnostu u svim narednim muzičkim projektima.

Krajem 1967. godine Roni Dio i Proroci, transformisani su u nov naziv benda ELF kom se priključio i klavijaturista. Nakon saobraćajne nesreće u februaru 1968. godine u kojoj je poginuo gitarista Nik Pantas, a Dio i ostali članovi benda u bolnici, grupa menja skraćeni naziv u Vilenjake i koristili taj naziv sve do sredine 1972. godine, kada je objavljen njen prvi pravi Album pod nazivom ELF. Tokom narednih nekoliko godina, grupa je postala redovna predgrupa za Dip perpl. Elf je snimio tri albuma do snimanja prvog albuma Rainbov (engleski Band) početkom 1975. što je dovelo do raspuštanju raspuštanja grupe ELF.

Sastavi

Članovi banda

The Vegas Kings (1957–1958) Ronnie & The Rumblers (1958)	Ronnie James Dio – bas Billy DeWolfe – vokali Nick Pantas – guitara Jack Musci – saksofon Tom Rogers – bubnjevi
Ronnie (Dio) & The Red Caps (1958–1961) (Ime 'Dio' je dodato na njihovo drugo izdanje)	Ronnie James Dio – Vokali/bas Nick Pantas – guitara Dick Bottoff – guitara Tom Rogers – bubnjevi
Ronnie Dio & The Prophets (1962–1967)	Ronnie James Dio – Vokali/bas Nick Pantas – guitara Dick Bottoff – guitara Tom Rogers – bubnjevi

• The Vegas Kings (1957–1958)
• Ronnie & The Rumblers (1958)
• Ronnie & The Red Caps (1958–1961)
• Ronnie Dio & The Prophets (1961–1967)
• The Electric Elves (1967–1969)
• The Elves (1969–1970)
• Elf (1970–1975)
• Rainbow (1975–1979)
• Black Sabbath (1979–1982, 1991–1992, 2007)
• Dio (1982–1991, 1993–2010)
• Hear 'n Aid (1985)
• Heaven & Hell (2006–2010)

Hronologija

Izdanja

Ronnie & The Red Caps

Year	A-Side	B-Side	Format	Label	Cat. No.	Country	Notes
1958	Conquest	Lover	7」	Reb	59-45-105	USA	Ronnie didn't sing lead vocals on either of these tracks.
1958	Judy I Love You	-	7」	-	-	-	Unreleased
1960	An Angel Is Missing	What I'd Say	7」	Seneca	S 178-102	USA	Released as "Ronnie Dio and the Red Caps"

Ronnie Dio & The Prophets

Singles

Year	A-Side	B-Side	Format	Label	Cat. No.	Country	Notes
1962	The Ooh-Poo-Pah-Doo	Love Pains	7」	Atlantic	2145	Canada, USA	-
1962	Will You Still Love Me Tomorrow	Bad Man In Town	7」	Audiodisc/Swan	-	USA	Unreleased, acetate only
1963	Gonna Make It Alone	Swingin』 Street	7」	Lawn	218	USA	-
1963	Mr. Misery	Our Year	7」	Swan	4165	USA	-
1963	Che Tristezza Senza Te (Mr. Misery)	Our Year	7」	Derby	DB 5084	Italy	「Mr. Misery」 sung in Italian, 「Our Year」 sung in English
1964	Mr. Misery	Our Year	7」	Stateside	35-ESS.21	India	-
1964	Love Potion No. 9	Love Potion No. 9	7」	Valex	001	USA	-
1965	Say You're Mine Again	Where You Gonna Run To Girl	7」	Kapp	697	Canada, USA	-
1965	Smiling By Day (Crying By Night)	Dear Darling (I Won't Be Comin' Home)	7」	Kapp	725	Canada, USA	-
1965	Walking Alone	The Way Of Love	7」	Kapp	770	Canada, USA	-
1967	Walking In Different Circles	10 Days With Brenda	7」	Parkway	P-143	USA	-

Albumi

Year	Title	Format	Label	Cat. No.	Country	Notes
1963	Dio At Domino's	LP	Jove	J-108	USA	The album sleeve notes this is a "live" recording, but it is not live in the sense of being recorded at a concert. Most likely, the album was cut live in the studio.

The Electric Elves

Year	A-Side	B-Side	Format	Label	Cat. No.	Country	Notes
1967	Hey, Look Me Over	It Pays To Advertise	7」	MGM	K 13839	USA	-

The Elves

Singlovi

Year	A-Side	B-Side	Format	Label	Cat. No.	Country	Notes
1969	Walking In Different Circles	She's Not The Same	7」	Decca	732507	USA	-
1970	Amber Velvet	West Virginia	7」	MCA	MU 1114	Sweden, UK	-
1970	Amber Velvet	West Virginia	7」	Decca	732617	USA	-

Bootlegs

Year	Title	Format	Label	Cat. No.	Country	Notes
1971	Live At The Beacon	LP	-	-	USA	Bootleg

Elf

Studijski albumi

Year	Title	Format	Label	Notes
1972	Elf	LP, CS, CD	Epic	-
1974	Carolina County Ball	LP, CS, CD	Purple, Line, Safari, MGM	Known as L.A. 59 in USA
1975	Trying to Burn the Sun	LP, CS	Safari, Interfusion	-

Kompilacije

Year	Title	Format	Label	Notes
1974	The History of Syracuse Music, Vol. VI	LP	ECEIP	Various Artists compilation, includes a live version of 「Rockin' Chair Rock 'N' Roll Blues」.
1978	The Gargantuan Elf Album	CD	Safari	Both Carolina County Ball and Trying to Burn the Sun albums on one CD, minus the song "Happy".
1989	20 Years of Syracuse Rock	CS	-	Nazne kompilacije Artista
1994	The Elf Albums	CD	Connoisseur Collection, Festival	Both Carolina County Ball and Trying to Burn the Sun albums on one CD.

Bootlegs

Year	Title	Format
1972	Live At The Bank	LP
1973	Live! And My Soul Shall Be Lifted	LP, CD

Rainbow

• Ritchie Blackmore's Rainbow (1975) UK Silver
• Rising (1976) UK Gold
• On Stage (1977) UK Silver
• Long Live Rock 'n' Roll (1978) UK Silver
• Finyl Vinyl (1986)
• Live in Germany 1976 (1990)
• Ritchie Blackmore: Rock Profile Volume Two (1991)
• Live In Munich 1977 (2006)
• Deutschland Tournee 1976 (2006)
• Live In Cologne (2007)
• Live In Düsseldorf (2007)
• Live In Nurnberg (2007)
• The Polydor Years: 1975-1986 (2007)

Black Sabbath

• Heaven and Hell (1980) US Platinum UK Gold
• Black And Blue (VHS) (1980)
• Heavy Metal: Music from the Motion Picture (1981) (One track, an alternate take of "The Mob Rules")
• Mob Rules (1981) US Gold UK Silver
• Live Evil (1982)
• Dehumanizer (1992)
• Black Sabbath: The Dio Years (2007)
• Live at Hammersmith Odeon (2007)
• The Rules of Hell (Boxed Set) (2008)

Dio

• Holy Diver (1983) US Platinum UK Silver
• The Last in Line (1984) US Platinum UK Silver
• Sacred Heart (1985) US Gold
• Intermission (1986)
• Dream Evil (1987)
• Lock up the Wolves (1990)
• Dio - Sacred Heart: The DVD (1991)
• Diamonds – The Best of Dio
• Strange Highways (1994)
• Angry Machines (1996)
• Inferno - Last in Live (1998)
• Magica (2000)
• The Very Beast of Dio (2000) US Gold
• Killing the Dragon (2002)
• Master of the Moon (2004)
• We Rock ~ Dio (DVD 2005)
• Evil or Divine - Live In New York City (2005)
• Holy Diver - Live (2006)

Heaven and Hell

• Live from Radio City Music Hall (2007) US Gold
• The Devil You Know (2009)
• Neon Nights: 30 Years of Heaven & Hell (2010)

Gostovanja

• Bobby Comstock & The Counts: "Your Big Brown Eyes" 7" Single (1960), "Run My Heart" 7" Single (1963)
• The Angels: My Boyfriend's Back 7" Single (1963), My Boyfriend's Back (1963)
• Austin Gravelding: Self Made Man (1970)
• Roger Glover: The Butterfly Ball and the Grasshopper's Feast (1974)
• David Coverdale: Northwinds (1978)
• Kerry Livgren: Seeds of Change (1980), The Best of Kerry Livgren (2002)
• Heaven: Where Angels Fear to Tread (1983)
• Rough Cutt: LA's Hottest Unsigned Rock Bands (1983), KLOS 95 1/2 Rock To Riches (1983), Rough Cutt (1984), Rough Cutt Live (1996), Anthology (2008)
• Hellion: 12 Commandments In Metal (1985), To Hellion And Back (2014) (production only)
• Hear 'n Aid: Hear 'n Aid (1986), "Stars" 7"/12" Single (1986), Hear 'n Aid: The Sessions (VHS video) (1986)
• Eddie Hardin & Guests: Wizard's Convention (1994)
• Dog Eat Dog: Play Games (1996)
• Munetaka Higuchi With Dream Castle: Free World (1997)
• Pat Boone: In a Metal Mood: No More Mr. Nice Guy (1998)
• Various Artists: Humanary Stew: A tribute to Alice Cooper (1999), Not The Same Old Song And Dance: A Tribute to Aerosmith (1999), We Wish you a Metal Xmas and a Headbanging New Year (2008)
• Deep Purple: Live at the Royal Albert Hall (1999), Live at the Rotterdam Ahoy (2001), The Soundboard Series (2001)
• Eddie Ojeda: Axes 2 Axes (2005)
• Ian Gillan: Gillan's Inn (2006)
• Queensrÿche: Operation: Mindcrime II (2006), Mindcrime at the Moore (2007)
• Tenacious D: The Pick of Destiny (2006)
• Girlschool: Legacy (2008)
• David "Rock" Feinstein: Bitten By The Beast (2010)
• The Rods: Vengeance (2011)

Drugi mediji

• The Black Sabbath Story (Dokumentarni film, vol. 2) (1992)
• Metal: A Headbangers Journey (Dokumentarni film) (2005)
• Heavy: The Story of Heavy Metal (Dokumentarni film) (2006)
• Tenacious D in the Pick of Destiny (Film) (2006)
• That Metal Show - Season 2, Episode 8: Heaven & Hell (2009)