Tondar-69
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Za ostala značenja, vidite Tondar.Tondar-69 (perz. تندر-۶۹, dosl. "grom") je iranska taktička balistička raketa[1] (ponekad navođena i kao kratkometna balistička raketa[1][2]) razvijena početkom 1990-ih godina na temelju kineske rakete CSS-8.[1][2][4] Oba modela su modifikacije starijih antiavionskih raketa i prema dostupnim informacijama nisu korišteni u ratovima.
Remove ads
Razvoj
Sistem Tondar-69 plod je tehnološke kooperacije Irana i Kine, države kojoj se Teheran okrenuo 1980-ih zbog loših odnosa s obje tadašnje hladnoratovske supersile, Sjedinjenim Državama i Sovjetskim Savezom.[5] Preteča Tondara-69 je CSS-8[1][2][4] (poznata i kao Projekt 8610, M-7[1][2] ili DF-7[4]), kineska raketa zemlja-zemlja koja predstavlja modifikaciju antiavionske rakete HQ-2, inače kineske verzije sovjetskog sistema S-75 Dvina.[2][4] Konverzija ovih modela nastupila je jer su projektili zemlja-zrak postajali zastarjeli, kao i za potrebom gomilanja zaliha tipa zemlja-zemlja. Najsrodniji taktički projektili CSS-8 i Tondaru-69 su američki sistem MGM-52 Lance i ruska OTR-21 Točka.[4] Iako iranski odnosno kineski model imaju veći domet od dva srodna projektila, nosivost bojeve glave je nešto manja.[4] Prve kineske rakete CSS-8 Iran je pribavio kasnih 1980-ih[4] (vjerojatno 1989) i do 1992. godine isporučeno mu je ukupno 90 komada, a kasnije je primio još 110 dodatnih projektila.[2] Iranu je također isporučena i popratna oprema poput mobilnih lansera, kao i tehnologija za lokalnu proizvodnju svih komponenti.[4] Prema zapadnjačkim analizama, Iran je (kao i Kina) konvertirao vlastite zalihe HQ-2 u kopneni Tondar-69, dok je ostatak prenamijenio u sofisticiraniji antiavionski Sajad-1 s nekim autohtonim elementima.[1] U odnosu na kineski CSS-8, iranski Tondar-69 ima 15 – 40% veći maksimalni domet.[1]
Remove ads
Tehničke karakteristike
Tondar-69 ima dužinu od 1080 cm, dijametar mu iznosi 500 – 650 mm, ukupna masa 2650 kg uključujući bojevu glavu od 150 – 200 kg,[2] a domet od 150[2] do maksimalno 210 km.[1] Broj stupnjeva projektila i vrsta raketnog goriva variraju ovisno o izvorima, ali najčešće se navodi kao dvostupanjski s krutim gorivom.[1][2] Prema drugim procjenama Tondar-69 je jednostupanjskog tipa,[2] a izvorni CSS-8 rabi tekuće gorivo.[4] Sistem navođenja i tip platforme za Tondar-69 nisu poznati, iako se navodi da kineski CSS-8 koristi inercijalni sistem odnosno mobilne lansirne rampe.[4] Tijelo projektila najčešće je obojano u zelene i plave tonove, a na vojnim paradama i vježbama bio je postavljen i na transportne erektore-lansere (TEL) i statične lansirne rampe. Kao najveća mana Tondara-69 navodi se mala preciznost.[2]
Remove ads
Operativna historija
Kao i kineski CSS-8, iranski Tondar-69 nije korišten u ratnim okolnostima s obzirom da je početak razvoja uslijedio mjesecima nakon svršetka Iransko-iračkog rata (1980–1988). Također, sukladno dostupnim informacijama Iran nije proslijedio sistem trećoj strani. Projektili Tondar-69 ušli su u operativnu službu 1992. godine, a testirani su prilikom vojnih vježbi Veliki poslanik 4 u septembru 2009.[1][3] odnosno Veliki poslanik 7 u julu 2012. godine.[1] Prema stranim procjenama iz kasnih 2000-ih i ranih 2010-ih, Iran raspolaže sa 100 – 200 projektila Tondar-69[1][2][3] odnosno 20 – 30 mobilnih lansera,[3] te s dodatnih 175 – 200 originalnih projektila CSS-8[2][3] odnosno još 30 lansera za iste.[3]
Srodni sistemi
CSS-8, kineska verzija sovjetskog sistema S-75 Dvina na čijoj se tehnologiji temelji Tondar-69[1][2][4]
Sajad-1, raketa zemlja-zrak bazirana na kineskoj HQ-2, također modifikacija S-75 Dvine[1]
Korisnici
Reference
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads