Ugljikovodici

Ugljikovodici su organski kemijski spojevi ugljika i vodika. Sastoje se od "kostura" atoma ugljika na koje su vezani atomi vodika (i nekih drugih elemenata.

Metan - predstavnik alkana

Eten - predstavnik alkena

Etin - predstavnik alkina

Benzen - predstavnik arena

Podjela

Glavna podjela ugljikovodika je prema obliku ugljikovog "kostura". Dalje se dijele uglavnom po zasićenosti.

• aciklički (alifatski) - atomi ugljika čine lančaste molekule.
  • zasićeni - alkani - atomi ugljika su vezani samo jednostrukom kovalentnom vezom.
  • nezasićeni
    • alkeni - osim jednostruke, između atoma ugljika postoji i dvostruka kovalentna veza.
    • alkini - osim jednostruke, između atoma ugljika postoji i trostruka kovalentna veza.
• ciklički - atomi ugljika čine prstenaste molekule.
  • karbociklički - prsten je građen samo od atoma ugljika.
    • zasićeni - cikloalkani - atomi ugljika su vezani samo jednostrukom kovalentnom vezom.
    • nezasićeni - cikloalkeni - osim jednostruke, između atoma ugljika postoji i dvostruka kovalentna veza.
    • aromatski - areni - u prstenu su jednostruka i dvostruka kovalentna veza poredane naizmjenično.
  • heterociklički - u prstenu postoje i drugi atomi (koji se nazivaju heteroatomima) osim atoma ugljika (npr. atom kisika, dušika, sumpora...).

Aromatski ugljikovodici

Naziv dolazi od grčkog aroma (miris). U 19.st. Kekule otkriva strukturu benzena. Molekulska formula benzena je C₆H₆, a izvori su katran kamenog ugljena, nafta.

        C
        |
        C
       / \
    H-C   C-H
      |   |
    H-C   C-H
       \ /
        C
        |
        C

Poznatiji aromatski ugljikovodici: antracen i naftalen.

Reakcije ugljikovodika

• Supstitucija - reakcije supstitucije ili zamjene su reakcije zasićenih i aromatskih ugljikovodika pri čemu se atom vodika iz molekule zamjenjuje atomom drugog elementa ili drugom skupinom, pri veoma jakoj svjetlosti.

reakcija supstitucije smjese klora i metana

• Adicija (lat. additio - dodavanje, pribrajanje). U matematici znači pribrajanje. U organskoj kemiji, vezivanje vodikovih atoma, atoma drugih elemenata ili radikala, te odvajanje na dvostruke ili trostruke veze nezasićenih organskih spojeva.

reakcija adicije klora na eten

Vanjske veze

• Hemija ugljovodonika

Ugljikovodici na Wikimedijinoj ostavi