Vele Polje

Vele Polje je naseljeno mesto u gradskoj opštini Crveni Krst na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se u južnom delu Aleksinačke kotline, 24 kilometra severno, na putu od Toponice ka selima Vrelo i Paligrace. Prema popisu iz 2002. bilo je 537 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 652 stanovnika).

Vele Polje
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Nišavski
Grad	Niš
Gradska opština	Crveni Krst
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	537
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	369 m
Vele Polje Vele Polje na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	NI

Historija

Vele Polje je staro, još u srednjem veku formirano selo. Ime mu znači veliko polje. Turski popis 1454/55. godine, neposredno nakon pada ovih krajeva u turske ruke, zatekao ga je pod današnjim nazivom, kao razvijeno selo sa 33 kuće i dažbinom u iznosu 2.967 akči. Nakon četiri decenije, 1498. godine, evidentirano je kao veliko selo, zeamet Ibrahim-bega iz Niša sa 111 domova, 35 samačkih, 9 udovičkih domova, 2 rajinske vodenice (koje rade pola godine) i sa dažbinama koje iznose 15.717 akči.

Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas, a imalo je 100 kuća, 11 udovička domaćinstva, 16 samačka domaćinstva.^[1]

Izveštaji austrijskih uhoda s kraja 18. veka (1783. i 1784. godine) takođe su ga spomenuli sa 60 kuća. Početkom 20. veka, godine 1910. selo je imalo 93 domaćinstva i 718 stanovnika, a 1921. godine 110 domačinstava i 790 stanovnika.

Iz doba okupacije Turske, poznati meštanin Kitka je bio hajduk.

Po oslobođenju od Turaka, Vele Polje se razvijalo, pre svega, kao ratarsko-stočarsko selo. Prostraniji šumski fondovi turskog i postturskog perioda isticali su i značaj prodaje drveta i drvene građe. Zbog većih kompleksa obradive i plodnije zemlje, Vele Polje je iskazivalo veći stepen imućnosti u odnosu na okolna sela. Vremenom je, čak, ispoljilo tendenciju razvoja ka manjem lokalnom središtu. Dominirajući poljoprivredni karakter je zadržalo i u periodu posle Drugog svetskog rata, premda su se od šezdesetih godina ispoljile izrazite tendencije iseljavanja i zastarevanja (staračka domaćinstva). Od 1975. godine javile su se i tendencije kupovanja parcela za izgradnju vikend kuća. Prema popisnim podacima, u selu je u 1971. godini živelo 81 poljoprivredno, 49 mešovitih i nepoljoprivrednih domaćinstava

Interesantno je po tome što su meštani igradili veštački kanal takozvana „Reka「 koji uzima vodu iz reke poviše sela i prolazi skoro polovinom sela. Kanal služi za navodnjavanje bašti u neposrednoj blizini sela. Na kanalu je izgrađena i vodenica.

Demografija

U naselju Vele Polje živi 462 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 50,2 godina (49,2 kod muškaraca i 51,1 kod žena). U naselju ima 192 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,79.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 1072 [2] 1953. 1120 1961. 1143 1971. 512 1981. 770 1991. 652 652 2002. 546 537

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			525	97.76%
Romi			6	1.11%
Crnogorci			1	0.18%
Nemci			1	0.18%
Bugari			1	0.18%
nepoznato			1	0.18%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[3]

	m			ž
?	2			2
80+	8			20
75-79	14			19
70-74	28			35
65-69	24			28
60-64	25			29
55-59	21			21
50-54	23			14
45-49	16			11
40-44	16			8
35-39	15			12
30-34	14			12
25-29	14			13
20-24	7			3
15-19	10			14
10-14	7			14
5-9	12			10
0-4	6			10
prosek	49.2			51.1

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 191 213 241 136 240 221 192

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 45 63 29 22 13 15 5 - - - 2.79

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 237 42 165 18 12 - 241

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 20 162 57 1 1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	169	78	-	1	26	1	28	9	1	8
Ženski	116	97	-	-	8	-	-	3	1	-
Oba	285	175	-	1	34	1	28	12	2	8
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	-	5	1	4	1	-	-	6
Ženski	-	-	1	3	2	1	-	-	-
Oba	-	-	6	4	6	2	-	-	6