Забони сомалӣ

Забони сомалӣ (ё сомалиёӣ) — забони мансуб ба забонҳои кушии шохаи оилаи забонҳои афросӣ. Забонҳои наздик ба Сомалӣ оромо ва афарӣ мебошанд. Ин забон на танҳо дар Сомалӣ, балки дар кишварҳое мисли Ҷибути (аксарияти аҳолӣ), Эфиопия ва Кения ҳарф мезанад паҳн шудааст. Аз сабаби ҷанги шаҳрвандӣ дар Сомалӣ, чун забони модарӣ дар тамоми ҷаҳон паҳн шудааст. Шумораи дақиқи гуфтугӯкунандагони забони сомалӣ маълум нест, аммо тақрибан 15-25 миллион нафар гуфта мешавад.

Забони сомалӣ
Номи қавмӣ	сумол. Af-Soomaali сумол. اف صومالِ сумол. 𐒖𐒍 𐒈𐒝𐒑𐒛𐒐𐒘
Кишварҳо	Ҷибути[1]  Эфиопия[2]  Кения[3]  Сумолӣ[4]  Сумалиланд
Шумораи умумии гӯишварон	16 200 000 тан (2019)[5]
Таснифот
забонҳои ҳомӣ-сомӣ Cushitic[d] East Cushitic[d] Lowland East Cushitic[d] Omo–Tana[d] Macro-Somali[d] Somali languages[d] забони сомалиягӣ
Хат	алифбои лотинӣ[6], Wadaad's writing[d] ва Osmanya[d]
Коди забонӣ
ГОСТ 7.75–97	сом 615
ISO 639-1	so
ISO 639-2	som
ISO 639-3	som
WALS	som
Ethnologue	som
Linguasphere	14-GAG-a
ABS ASCL	9208
IETF	so
Glottolog	soma1255
Ниг. низ: Лоиҳа:Забоншиносӣ

Паҳншавии з. сомалӣ

Забонҳои афросӣ

Дар забон иқтибосҳо аз арабӣ мавҷуданд — аксар вақт дар байни истилоҳоти динӣ. Иқтибосҳо аз забонҳои англисӣ ва итолиёӣ аз замонҳои мустамликадорӣ боқӣ мондаанд.

Шумораҳо

	Лотинӣ[7]	Осмония
0	eber	𐒗𐒁𐒗𐒇
1	kow	𐒏𐒙𐒓
2	laba	𐒐𐒖𐒁𐒖
3	saddex	𐒈𐒖𐒆𐒆𐒗𐒄
4	afar	𐒖𐒍𐒖𐒇
5	shan	𐒉𐒖𐒒
6	lix	𐒐𐒘𐒄
7	toddoba	𐒂𐒙𐒆𐒆𐒙𐒁𐒖
8	siddeed	𐒈𐒘𐒆𐒆𐒜𐒆
9	sagaal	𐒈𐒖𐒌𐒛𐒐
10	toban	𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
11	kow iyo toban	𐒏𐒙𐒓 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
12	laba iyo toban	𐒐𐒖𐒁𐒖 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
13	saddex iyo toban	𐒈𐒖𐒆𐒆𐒗𐒄 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
14	afar iyo toban	𐒖𐒍𐒖𐒇 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
15	shan iyo toban	𐒉𐒖𐒒 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
16	lix iyo toban	𐒐𐒘𐒄 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
17	toddoba iyo toban	𐒂𐒙𐒆𐒆𐒙𐒁𐒖 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
18	sideed iyo toban	𐒈𐒘𐒆𐒜𐒆 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
19	sagaal iyo toban	𐒈𐒖𐒌𐒛𐒐 𐒘𐒕𐒙 𐒂𐒙𐒁𐒖𐒒
20	labaatan	𐒐𐒖𐒁𐒛𐒂𐒖𐒒
30	soddon	𐒈𐒙𐒆𐒆𐒙𐒒
40	afartan	𐒖𐒍𐒖𐒇𐒂𐒖𐒒
50	konton	𐒏𐒙𐒒𐒂𐒙𐒒
60	lixdan	𐒐𐒘𐒄𐒆𐒖𐒒
70	todobaatan	𐒂𐒙𐒆𐒙𐒁𐒛𐒂𐒖𐒒
80	sideetan	𐒈𐒘𐒆𐒜𐒂𐒖𐒒
90	sagaashan	𐒈𐒖𐒌𐒛𐒉𐒖𐒒
100	boqol	𐒁𐒙𐒎𐒙𐒐
1000	kun	𐒏𐒚𐒒
1000000	milyan	𐒑𐒘𐒐𐒕𐒖𐒒
1000000000000	bilyan	𐒁𐒘𐒐𐒕𐒖𐒒

Навишт

Барои забони Сомалӣ се намуди хат истифода мешуд: алифбои арабӣ ,лотинӣ ва алифбои онҳо — осмония. Пеш аз давраи мустамлика алифбои арабӣ истифода мешуд, ки истифодаи он бо паҳншавии ислом дар Сомалӣ алоқаманд буд. Нависандаи Сомалӣ дар соли 1920 пайдо шуд, аммо дере нагузашта (дар 1972), пас аз табаддулоти низомӣ дар соли 1969, он таҳти мамнӯъияти ногуфта қарор гирифт ва дар ниҳоят лотинӣ ҳамчун навиштаи расмӣ қабул карда шуд.

МФА	Лотинӣ	Ҳуруфи арабӣ 1963	Осмония
/ʔ/	'	ء	𐒀
/b/	B b	ب	𐒁
/t/	T t	ت	𐒂
/tʃ/	J j	ج	𐒃
/ħ/	X x	ح	𐒄
/χ/	Kh kh	خ	𐒅
/d/	D d	د	𐒆
/r/	R r	ر	𐒇
/s/	S s	س	𐒈
/ʃ/	Sh sh	ش	𐒉
/ɖ/	Dh dh	ط	𐒊
/ʕ/	C c	ع	𐒋
/g/	G g	غ	𐒌
/f/	F f	ف	𐒍
/ɢ/	Q q	ق	𐒎
/k/	K k	ك	𐒏
/l/	L l	ل	𐒐
/m/	M m	م	𐒑
/n/	N n	ن	𐒒
/w/, /ʉ:/, /u:/	W w	و	𐒓
/h/	H h	ه	𐒔
/j/, /i:/, /ɪ:/	Y y	ي	𐒕
/æ/, /ɑ/	A a	ا	𐒖
/e/, /ɛ/	E e	ئ	𐒗
/i/, /ɪ/	I i	ى	𐒘
/ɞ/, /ɔ/	O o	ؤ	𐒙
/ʉ/, /u/	U u	و	𐒚
/æ:/, /ɑ:/	Aa aa	آ	𐒛
/e:/, /ɛ:/	Ee ee	أى	𐒜
/i:/, /ɪ:/	Ii ii	ىٓ	𐒕
/ɞ:/, /ɔ:/	Oo oo	أو	𐒝
/ʉ:/, /u:/	Uu uu	وٓ	𐒓