กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ร้อยเอก กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา (9 มกราคม พ.ศ. 2476 – 12 มกราคม พ.ศ. 2553) เป็นสถาปนิกชาวไทย นักธุรกิจ ผู้ก่อตั้งสำนักงานออกแบบคาซ่า อาจารย์และอดีตคณบดีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (คนที่ 4 พ.ศ. 2517–2521)^[1], นักแสดง นักบินสมัครเล่น อดีตนักกีฬายิงปืนทีมชาติในกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนปี พ.ศ. 2503 และปี พ.ศ. 2507^[2] อดีตผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร คนที่ 11 และศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (สถาปัตยกรรมร่วมสมัย) ปี พ.ศ. 2550

ศาสตราจารย์กิตติคุณ ร้อยเอก กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา ม.ป.ช. ม.ว.ม. จ.ภ. ต.อ.จ.
ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร คนที่ 11
ดำรงตำแหน่ง 19 เมษายน พ.ศ. 2535 – 18 เมษายน พ.ศ. 2539
ก่อนหน้า	พลตรี จำลอง ศรีเมือง
ถัดไป	พิจิตต รัตตกุล
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	9 มกราคม พ.ศ. 2476 จังหวัดพระนคร​ ประเทศสยาม
เสียชีวิต	12 มกราคม พ.ศ. 2553 (77 ปี) โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย​
พรรคการเมือง	พลังธรรม (2531–2539) ประชากรไทย (2539–2553)
คู่สมรส	สุชาดา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา
บุตร	3 คน
ศิษย์เก่า	สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) โรงเรียนอัสสัมชัญ
อาชีพ	สถาปนิก อาจารย์ นักธุรกิจ นักกีฬายิงปืน นักแสดง ทหารบก
รางวัล	ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (สถาปัตยกรรมร่วมสมัย)
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	พ.ศ. 2500 – พ.ศ. 2503
ยศ	ร้อยเอก
อาชีพสถาปนิก การทำงาน บริษัท คาซ่า จำกัด ผลงานสำคัญ อาคารใหม่สวนอัมพร โบสถ์เซเวียร์ อาคารศูนย์การค้าริเวอร์ซิตี้ (ฟาสาดเดิม) เอ็มบีเคเซ็นเตอร์ อาคารสำนักงานใหญ่การบินไทย ถนนวิภาวดีรังสิต ห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัลซิดลม

กฤษฎา เป็นสถาปนิกผู้บุกเบิกงานสถาปัตยกรรมสมัยใหม่คนสำคัญของไทย ด้วยผลงานออกแบบที่เป็นที่รู้จักกันดีเช่น เอ็มบีเคเซ็นเตอร์ อาคารศูนย์การค้าริเวอร์ซิตี้ อาคารสำนักงานใหญ่ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) โบสถ์เซเวียร์ เป็นต้น ผลงานของกฤษฎา มักเป็นอาคารเชิงพาณิชย์ขนาดใหญ่และส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร

ประวัติ

กฤษฎา เกิดเมื่อวันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2475 (นับแบบปัจจุบันคือปี พ.ศ. 2476) เป็นบุตรของหม่อมหลวงวงศ์อรุณ อรุณวงษ์ จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาจากโรงเรียนอัสสัมชัญ (อสช 12977) ปริญญาตรีและโททางสถาปัตยกรรมศาสตร์ จากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2498, 2499 ได้รับทุนจากรัฐบาลฝรั่งเศส ไปศึกษาด้านสถาปัตยกรรมที่ โรงเรียนวิจิตรศิลป์เอกอลเดโบซาร์ และดูงานสถาปัตยกรรม เป็นเวลา 6 เดือน ในปี พ.ศ. 2503^[3] กฤษฎา สมรสกับ สุชาดา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา มีบุตรด้วยกัน 3 คน เป็นชาย 2 คน หญิง 1 คน

การทำงาน

กฤษฎา เคยรับราชการที่กรมยุทธโยธาทหารบกหลังสำเร็จการศึกษา จนถึงยศร้อยเอก แล้วจึงโอนมาเป็นอาจารย์สอนวิชาสถาปัตยกรรมศาสตร์ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2503–2532) และมหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นอดีตนายกสมาคมสถาปนิกสยาม (อาษา) , อดีตอุปนายกของสภาสถาปนิกเอเซีย (ARCASIA) , อดีตรองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ฝ่ายโยธา (พ.ศ. 2533–2535) และผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (19 เมษายน 2535 – 18 เมษายน 2539) โดยการสนับสนุนของ พล.ต.จำลอง ศรีเมือง อดีตผู้ว่าฯ คนก่อน ได้รับมอบปริญญา สถาปัตยกรรมศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้รับการเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (สถาปัตยกรรมร่วมสมัย) ประจำปี พ.ศ. 2550 เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2551 จากการเสนอของคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ (กวช.)^[4]

กฤษฎา เป็นผู้ก่อตั้งบริษัท คาซา (CASA) มีผลงานออกแบบอาคารหลายแห่ง ที่มีชื่อเสียง เช่น อาคารใหม่สวนอัมพร^[5] อาคารสินธร ถนนวิทยุ^[6] อาคารห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล สาขาชิดลม สาขาสีลม^[7] และสาขาหัวหมาก สำนักงานใหญ่ธนาคารกรุงเทพ สาขาสีลม^[4] ตึกไอบีเอ็ม ถนนพหลโยธิน^[6] สำนักงานใหญ่การบินไทย^[6] และเมื่อปี 2539 ได้รับเลือกให้เป็นสถาปนิกดีเด่นของสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์^[8]

ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งร้อยเอก กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา เป็นราชบัณฑิตประเภทวิชาสถาปัตยศิลป์ สาขาวิชาสถาปัตยกรรม สํานักศิลปกรรม ตั้งแต่วันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2551^[9]

ถึงแก่กรรม

กฤษฎา ถึงแก่กรรมด้วยโรคเส้นเลือดหัวใจโป่งพอง เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2553 ที่โรงพยาบาลศิริราช รวมอายุได้ 77 ปี^[10] มีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2553 ณ วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร

ผลงานออกแบบ

อาคารใหม่สวนอัมพร

อาคารศูนย์การค้าริเวอร์ซิตี้ (ฝั่งซ้าย; สิ่งตกแต่งด้านหน้าอาคารเดิม)

อาคารสำนักงานใหญ่การบินไทย ถนนวิภาวดีรังสิต

เอ็มบีเคเซ็นเตอร์

• อาสนถานแม่พระนิรมล จังหวัดอุบลราชธานี (พ.ศ. 2503)
• โรงแรมมโนราห์ (พ.ศ. 2506)
• อาคารกรุงเทพสหกล (พ.ศ. 2510)
• อาคารสมาคมนักข่าวไทย (พ.ศ. 2510)
• อาคารเรียนคณะวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล (พ.ศ. 2510)
• อาคารบรรยายรวมคณะวิทยาศาสตร์การแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล (พ.ศ. 2510)
• อาคารสารสิน (พ.ศ. 2511)
• อาคารสวนใหม่อัมพร (พ.ศ. 2511)
• โบสถ์เซเวียร์ (พ.ศ. 2513)
• อาคารเซเวียร์ฮอลล์ (พ.ศ. 2513)
• ห้องสมุด เอ.ยู.เอ. (พ.ศ. 2513)
• ธนาคารไทยทนุ สาขาสีลม (พ.ศ. 2513)
• บ้านศาสตราจารย์กิตติคุณ ร้อยเอก กฤษฎา อรุณวงษ์ ณ อยุธยา (พ.ศ. 2514)
• โรงพยาบาลสงขลานครินทร์ หาดใหญ่ (พ.ศ. 2516)
• ธนาคารกรุงเทพสำนักงานใหญ่ (พ.ศ. 2517)
• โรงแรมเพลสซิเดนท์ (พ.ศ. 2517)
• ห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัลซิดลม (พ.ศ. 2517)
• อาคารสินเอเซีย (พ.ศ. 2517)
• อาคารสินธร (พ.ศ. 2521)
• อาคารศรีวิกรม (พ.ศ. 2522)
• อาคารอมารีแอร์พอร์ต (พ.ศ. 2523)
• ริเวอร์ เฮาส์ คอนโดมิเนียม (พ.ศ. 2524)
• อาคารชาญอิสระ (พ.ศ. 2525)
• อาคารเอส.พี.อินเตอร์ชันแนล (พ.ศ. 2525)
• ศูนย์การค้ามาบุญครองเซ็นเตอร์ (พ.ศ. 2525)
• อาคารเซ็นทรัลชิดลม ทาวเวอร์ (พ.ศ. 2526)
• อาคารสาธรธานี (พ.ศ. 2526)
• อาคารบ้านโป่ง (พ.ศ. 2526)
• อาคารสำนักงานใหญ่ บริษัท การบินไทย จำกัด (พ.ศ. 2527)
• อาคารเอส.พี. (ไอ.บี.เอ็ม.) (พ.ศ. 2528)
• อาคารสกล (พ.ศ. 2529)
• อาคารบิวตี้ เจมส์ (พ.ศ. 2530)
• ส่วนต่อขยายอาคารสำนักงานใหญ่ บริษัท การบินไทย จำกัด (พ.ศ. 2531)
• อาคารซี.ที.ไอ.ทาวเวอร์ (พ.ศ. 2531)
• อาคารอาร์.เอส.ทาวเวอร์ (พ.ศ. 2532)
• อาคารหะรินทร (พ.ศ. 2532)

วงการบันเทิง

กฤษฎา เป็นนักบินสมัครเล่น เคยมีผลงานเป็นนักแสดงรับเชิญ ในภาพยนตร์เรื่อง เสือ โจรพันธุ์เสือ (2541) โดยรับบทเป็น พระยาบริรักษ์ประชาราษฎร์ บิดาของ เสือใบ (อำพล ลำพูน) ตัวเอกในเรื่อง และ เรื่องพรางชมพู (2545)^[11] แสดงละครโทรทัศน์เทิดพระเกียรติเรื่อง พ่อ ตอน ชีวิตที่พอเพียง (2542) และแสดงละครเวที

การแข่งขันกีฬาโอลิมปิก

กฤษฎา ได้เข้ารับราชการในกองทัพไทยในปี พ.ศ. 2500 – 2503 และได้เป็นนักกีฬายิงปืนทีมชาติในกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนปี พ.ศ. 2503 ณ กรุงโรม ประเทศอิตาลี และปี พ.ศ. 2507 ณ กรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น^[2]

ยศกองอาสารักษาดินแดน

กฤษฎา ได้รับพระราชทานยศนายกองเอกแห่งกองอาสารักษาดินแดน^[12]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2534 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[13]
• พ.ศ. 2529 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[14]
• พ.ศ. 2551 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)^[15]
• พ.ศ. 2511 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยานุจุลจอมเกล้า (ต.อ.จ.)^[16]
• พ.ศ. 2525 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)^[17]
• พ.ศ. 2536 – เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1^[18]
• พ.ศ. 2539 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)^[19]
• พ.ศ. 2525 – เหรียญกาชาดสมนาคุณ ชั้นที่ 1 (เหรียญทอง)