การยึดครองญี่ปุ่น

การยึดครองญี่ปุ่นโดยฝ่ายสัมพันธมิตรหลังสงครามโลกครั้งที่สองยุติ อันมีสหรัฐอเมริกาเป็นผู้นำ และเครือจักรภพอังกฤษเป็นผู้สนับสนุน ซึ่งเป็นการยึดครองแผ่นดินญี่ปุ่นโดยชาวต่างชาติเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นกว่า 2,000 ปี การยึดครองดังกล่าวเปลี่ยนแปลงประเทศญี่ปุ่นจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เข้าสู่ระบอบประชาธิปไตยซึ่งทำให้หวนคิดถึงการเมือง "นิวดีล" (New Deal) ของอเมริกาในคริสต์ทศวรรษ 1930 การยึดครองดังกล่าวมีชื่อรหัสว่า ปฏิบัติการบัญชีดำ (Operation Blacklist) สิ้นสุดลงด้วยสนธิสัญญาซานฟรานซิสโก ที่ลงนามเมื่อวันที่ 8 กันยายน ค.ศ. 1951 และมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 28 เมษายน ค.ศ. 1952 อันเป็นการฟื้นฟูเอกราชของญี่ปุ่น โดยยกเว้นหมู่เกาะรีวกีวก่อน ค.ศ. 1972

ญี่ปุ่นภายใต้การยึดครองของสัมพันธมิตร 連合国軍事占領下の日本 Rengōkoku gunji senryō-ka no Nihon
1945–1952
ซ้าย: ธงเรือราษฎร์และธงนาวี ขวา: ธงทางการ (โดยพฤตินัย)
อาณาเขตของญี่ปุ่นภายใต้การยึดครองโดยฝ่ายสัมพันธมิตร หมู่เกาะญี่ปุ่นถูกปกครองโดยผู้บัญชาการทหารสูงสุดฝ่ายสัมพันธมิตรตั้งแต่ ค.ศ. 1945–1952 (ยกเว้นเกาะอิโวจิมะ​จนถึง ค.ศ. 1968 และเกาะโอกินาวะ​จนถึง ค.ศ. ปี 1972) ไต้หวันของญี่ปุ่น และหมู่เกาะสแปรตลีถูกปกครองปกครองโดยสาธารณรัฐจีน จังหวัดคาราฟูโตะ และหมู่เกาะคูริลถูกปกครองโดยสหภาพโซเวียต เกาหลีของญี่ปุ่น ทางตอนใต้ของเส้นขนานที่ 38 องศาเหนือถูกปกครองโดยรัฐบาลกองทัพสหรัฐประจำเกาหลีจนได้รับเอกราชใน ค.ศ. 1948 ปัจจุบันคือเกาหลีใต้ เกาหลีของญี่ปุ่น ทางตอนเหนือของเส้นขนานที่ 38 องศาเหนือถูกปกครองโดยการปกครองพลเมืองเกาหลีของโซเวียตจนได้รับเอกราชใน ค.ศ. 1948 ปัจจุบันคือเกาหลีเหนือ ดินแดนกวันตงถูกปกครองโดยสหภาพโซเวียตระหว่าง ค.ศ. 1945–1955 และกลับคืนสู่จีนใน ค.ศ. 1955 ดินแดนแปซิฟิกใต้ถูกปกครองโดยสหรัฐระหว่าง ค.ศ. 1945–1947 และเปลี่ยนเป็นดินแดนหมู่เกาะแปซิฟิกในภาวะทรัสตีใน ค.ศ. 1947
สถานะ	การยึดครองทางทหาร
ภาษาราชการ	ญี่ปุ่น อังกฤษ
ผู้บัญชาการ
• 1945–1951	พลเอก ดักลาส แมกอาเธอร์
• 1951–1952	พลเอก แมทธิว ริจเวย์
จักรพรรดิ
• 1945–1952	โชวะ
นายกรัฐมนตรี
• 1945	นารูฮิโกะ ฮิงาชิกูนิ
• 1945–1946	คิจูโร ชิเดฮาระ
• 1946–1947	ชิเงรุ โยชิดะ
• 1947–1948	เทะสึ คะตะยะมะ
• 1948	ฮิโตะชิ อิชิดะ
• 1948–1952	ชิเงรุ โยชิดะ
ประวัติศาสตร์
• การยอมจำนน, เอกราชเกาหลี	15 สิงหาคม ค.ศ. 1945
• เริ่มต้นครอบครอง	28 สิงหาคม 1945
• ยกไต้หวันกับเปสกาโดเรสคืนให้กับจีน	25 ตุลาคม ค.ศ. 1945
• รัฐธรรมนูญใหม่	3 พฤษภาคม ค.ศ. 1947
• เกาหลีใต้	15 สิงหาคม ค.ศ. 1948
• เกาหลีเหนือ	9 กันยายน ค.ศ. 1948
• สนธิสัญญาซานฟรานซิสโก	28 เมษายน 1952
ก่อนหน้า ถัดไป จักรวรรดิญี่ปุ่น ญี่ปุ่น หมู่เกาะรีวกีวภายใต้การปกครองของสหรัฐ รัฐบาลกองทัพสหรัฐประจำเกาหลี สหภาพโซเวียต การปกครองพลเมืองเกาหลีของโซเวียต จีน ดินแดนหมู่เกาะแปซิฟิกในภาวะทรัสตี

การยอมแพ้ของญี่ปุ่น

ญี่ปุ่นยอมจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตรเมื่อวันที่ 14 สิงหาคม ค.ศ. 1945 เมื่อรัฐบาลญี่ปุ่นชี้แจงสัมพันธมิตรถึงการยอมรับปฏิญญาพ็อทซ์ดัม ซึ่งเป็นวันที่สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะทรงประกาศความพ่ายแพ้อย่างไม่มีเงื่อนไขทางวิทยุ การประกาศนั้นเป็นครั้งแรกของสมเด็จพระจักรพรรดิที่ประกาศทางวิทยุและครั้งแรกของประชาชนที่ได้ยินเสียงของพระจักรพรรดิ

วันดังกล่าวเป็นที่รู้จักในชื่อวันชัยเหนือญี่ปุ่น (V-J - Victory over Japan) ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนสู่การสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สองและการเริ่มต้นของเส้นทางที่ยาวนานในการฟื้นฟูประเทศญี่ปุ่น ในวันชัยเหนือญี่ปุ่นนั้น แฮร์รี ทรูแมน ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกานัดหมายจอมพลดักลาส แมคอาเธอร์ ในฐานะผู้บัญชาการสูงสุดของฝ่ายสัมพันธมิตร (Supreme Commander for the Allied Powers (SCAP)) สำหรับแผนดำเนินการยึดครองญี่ปุ่น

เนื่องจากในระหว่างสงครามนั้น บรรดาชาติมหาอำนาจต่างๆของฝ่ายสัมพันธมิตรวางแผนที่จะแบ่งประเทศญี่ปุ่นเพื่อปกครองเอง ซึ่งหลังจากฝ่ายสัมพันธมิตรรบชนะเยอรมนีแล้วได้ยึดครองเป็นที่เรียบร้อย ด้านผู้บัญชาการสูงสุดของฝ่ายสัมพันธมิตรจึงเป็นผู้ควบคุมโดยตรงบนเกาะหลักของญี่ปุ่น (ฮนชู ฮกไกโด ชิโกกุ และคีวชู) และเกาะโดยรอบ โดยการเป็นเจ้าของดินแดนต่าง ๆ ถูกแบ่งให้กับชาติมหาอำนาจของฝ่ายสัมพันธมิตร ดังนี้

• สหภาพโซเวียต : เกาหลีเหนือ (ไม่ได้ยึดครองทั้งหมด) เกาะซาฮาลิน และหมู่เกาะคูริล

• สหรัฐอเมริกา : เกาหลีใต้ (ไม่ได้ยึดครองทั้งหมด) โอกินาวะ หมู่เกาะอามามิ หมู่เกาะโบนิน และหมู่เกาะไมโครนีเชีย

• สาธารณรัฐจีน : ไต้หวันและเผิงหู

• สหราชอาณาจักร : หมู่เกาะอันดามันและนิโคบาร์ ฮ่องกง หมู่เกาะโซโลมอน

สำหรับการเข้ายึดครองดินแดนต่าง ๆ ของญี่ปุ่นนั้น ไม่มีสาเหตุชัดเจนว่าเหตุใดแผนจึงถูกเปลี่ยนแปลง ซึ่งก็มีทฤษฎีทั่วไปรวมถึงอำนาจที่เพิ่มขึ้นของสหรัฐอเมริกาในการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ อีกทั้งแฮรี่ ทรูแมนไม่เชื่อมั่นในสหภาพโซเวียตมากนัก เมื่อเปรียบเทียบกับแฟรงกลิน โรสเวลต์ อีกทั้งสหภาพโซเวียตเคยมีความตั้งใจในการยึดครองเกาะฮกไกโด ซึ่งอาจนำมาใช้เป็นฐานของลัทธิคอมมิวนิสต์ในประเทศญี่ปุ่น อย่างไรก็ตาม มีความแตกต่างระหว่างการยึดครองเยอรมันตะวันออกและเกาหลีเหนือของโซเวียต ซึ่งทางประธานาธิบดีแฮรี่ ทรูแมน ไม่ยอมให้แผนการของฝ่ายคอมมิวนิสต์สำเร็จ