ดาวยักษ์

ดาวยักษ์ (อังกฤษ: giant star) คือดาวฤกษ์ชนิดหนึ่งที่มีรัศมีและโชติมาตรสัมบูรณ์มากกว่าดาวฤกษ์ในแถบลำดับหลักที่มีอุณหภูมิยังผลเท่ากัน^[1] โดยทั่วไปดาวยักษ์จะมีรัศมีระหว่าง 10 ถึง 100 เท่าของรัศมีดวงอาทิตย์ และความส่องสว่างระหว่าง 10 ถึง 1,000 เท่าของดวงอาทิตย์ ดาวฤกษ์ที่มีความสว่างยิ่งกว่าดาวยักษ์จะเรียกว่า ดาวยักษ์ใหญ่ และดาวยักษ์ใหญ่ยิ่ง^[2][3] บางครั้งดาวฤกษ์ในแถบลำดับหลักที่มีความร้อนสูงและส่องสว่างมาก ๆ ก็อาจถูกเรียกว่าดาวยักษ์ได้เช่นเดียวกัน^[4] การที่ดาวยักษ์มีรัศมีและความส่องสว่างที่สูงมาก ทำให้มันอยู่เหนือแถบลำดับหลัก (ค่าความส่องสว่างระดับ V ตามการจัดประเภทดาวฤกษ์ของเยอร์เกสบนแผนภาพของแฮร์ตสปรอง–รัสเซิล เทียบกับกับระดับความส่องสว่าง II หรือ III^[5]

แผนภาพของแฮร์ตสปรอง–รัสเซิล

ชนิดสเปกตรัม

ดาวแคระน้ำตาล

ดาวแคระขาว

ดาวแคระแดง

ดาวแคระเล็ก

ดาวแคระ

แถบลำดับหลัก

ดาวยักษ์เล็ก

ดาวยักษ์

ดาวยักษ์สว่าง

ดาวยักษ์ใหญ่

ดาวยักษ์ใหญ่ยิ่ง

โชติมาตร

สัมบูรณ์

(M_V)

โครงสร้างภายในของดาวฤกษ์ที่คล้ายดวงอาทิตย์ กับดาวยักษ์แดง ภาพจาก ESO

ตัวอย่าง

ดาวยักษ์ซึ่งเป็นที่รู้จักแพร่หลาย ซึ่งมีสีต่าง ๆ ดังเช่น :

• ดาวอัลไซโอนี (η Tauri), ดาวยักษ์สีน้ำเงิน-ขาว (B-type) ^[6] เป็นดาวสว่างที่สุดในกระจุกดาวลูกไก่^[7]
• ดาวธูบัน (α Draconis), ดาวยักษ์สีขาว (A-type)^[8]
• σ Octantis, ดาวยักษ์สีขาว (F-type)^[9]
• ดาวคาเพลลา (α Aurigae Aa), ดาวยักษ์สีเหลือง-ขาว (G-type) หนึ่งในกลุ่มดาวที่เรียงตัวกันเป็นกลุ่มดาวคาเพลลา^[10]
• ดาวอาร์คตุรุส (α Bootes), ดาวยักษ์สีส้ม (K-type)^[11]
• ดาวมิรา (ο Ceti), ดาวยักษ์สีแดง (M-type)^[12]