ปัญจศีล (การเมือง)

บทความนี้เกี่ยวกับการเมืองในอินโดนีเซีย สำหรับศีลห้าในพุทธศาสนา ดูที่ เบญจศีล

ปัญจศีล หรือ ปันจาซีลา (อินโดนีเซีย: Pancasila) เป็นคำที่มาจากภาษาชวาโบราณที่รับมาจากภาษาสันสกฤต หมายถึงหลัก 5 ประการที่เป็นปรัชญาแห่งรัฐของอินโดนีเซีย คือ

• ความเชื่อในพระเจ้าสูงสุดเพียงองค์เดียว (อินโดนีเซีย: Ketuhanan Yang Maha Esa; เกอตูฮานันยังมาฮาเออซา) สัญลักษณ์เป็นรูปดาวบนพื้นดำ
• มนุษยนิยม (อินโดนีเซีย: Kemanusiaan Yang Adil dan Beradab; เกอมานูซียาอันยังอาดิลดันเบอราดับ) สัญลักษณ์เป็นรูปโซ่บนพื้นแดง
• ชาตินิยมแห่งความเป็นอินโดนีเซีย (อินโดนีเซีย: Persatuan Indonesia; เปอร์ซาตูวันอินโดเนซียา) สัญลักษณ์เป็นรูปต้นบันยังซึ่งเป็นมะเดื่อพื้นเมืองชนิดหนึ่ง
• หลักการแห่งประชาธิปไตยที่อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชน (อินโดนีเซีย: Kerakyatan Yang Dipimpin oleh Hikmat Kebijaksanaan, Dalam Permusyawaratan dan Perwakilan; เกอรากียาตันยังดีปิมปินโอเละฮ์ฮิกมัตเกอบีจักซานาอัน ดาลัมเปอร์มูชาวาราตันดันเปอร์วากีลัน) สัญลักษณ์เป็นรูปหัวควาย
• ความยุติธรรมในสังคมสำหรับชาวอินโดนีเซียทั้งหมดโดยเท่าเทียมกัน (อินโดนีเซีย: Keadilan Sosial bagi seluruh Rakyat Indonesia; เกออาดีลันโซซียัลบากีเซอลูรุฮ์รักยัตอินโดเนซียา) สัญลักษณ์เป็นรูปรวงข้าวและดอกฝ้าย

ตราปัญจศีลที่ประกอบด้วยสัญลักษณ์ 5 ประการของปัญจศีล

ครุฑปัญจศีล สัญลักษณ์ในตราแผ่นดินของอินโดนีเซีย

หลักการนี้กำหนดโดยซูการ์โน ในการกล่าวสุนทรพจน์เมื่อ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2488 ต่อคณะกรรมการสืบสวนเพื่อความเป็นเอกราช^[1] หลักปัญจศีลนี้ได้ถุกรวมเข้ากับรัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐเมื่อ พ.ศ. 2521 โดยก่อนหน้านี้จะกล่าวถึงในรัฐธรรมนูญเพียงกว้าง ๆ ต่อมาในปี พ.ศ. 2528 ทุกองค์กรและพรรคการเมืองถูกบังคับให้รับหลักปัญจศีลเป็นอุดมการณ์เดียว ทั้งนี้ ซูฮาร์โตได้เรียกประชาธิปไตยของอินโดนีเซียว่าประชาธิปไตยแบบปัญจศีล แต่การนำหลักปัญจศีลมาตีความของซูฮาร์โต ทำให้หลักปัญจศีลหมดความน่าเชื่อถือก่อนที่ซูฮาร์โตจะหมดอำนาจใน พ.ศ. 2541 แต่ยังเป็นปรัชญาแห่งรัฐของอินโดนีเซียจนถึงปัจจุบัน

กลุ่มมุสลิมอนุรักษนิยมไม่เห็นด้วยกับหลักปัญจศีลเพราะเห็นว่าเป็นการนำสิ่งที่สร้างขึ้นโดยมนุษย์มายกย่องให้สูงกว่าอัลกุรอาน เช่นกลุ่มเจไอ และดารุลอิสลาม^[2]ซึ่งต้องการให้อินโดนีเซียเป็นรัฐอิสลามจึงไม่เห็นด้วยกับหลักปัญจศีล ใน พ.ศ. 2491 เกิดความรุนแรงต่อต้านหลักการของสาธารณรัฐใหม่จนกลายเป็นสงครามกลางเมืองมีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก^[3]