พิชัย รัตตกุล

พิชัย รัตตกุล (16 กันยายน พ.ศ. 2469 – 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565^[1]) เป็นนักการเมืองชาวไทย อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ คนที่ 4 อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตประธานรัฐสภาและประธานสภาผู้แทนราษฎร อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหลายสมัย และเคยได้รับเลือกเป็นประธานสโมสรโรตารีสากล ระหว่างปี พ.ศ. 2545 – 2546

พิชัย รัตตกุล ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
พิชัย ใน พ.ศ. 2553
ประธานรัฐสภาไทย และ ประธานสภาผู้แทนราษฎรไทย
ดำรงตำแหน่ง 30 มิถุนายน พ.ศ. 2543 – 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543 (4 เดือน 10 วัน)
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
นายกรัฐมนตรี	ชวน หลีกภัย
ก่อนหน้า	วันมูหะมัดนอร์ มะทา
ถัดไป	อุทัย พิมพ์ใจชน
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 30 เมษายน พ.ศ. 2526 – 9 ธันวาคม พ.ศ. 2533 (7 ปี 7 เดือน 9 วัน)
นายกรัฐมนตรี	เปรม ติณสูลานนท์ ชาติชาย ชุณหะวัณ
ดำรงตำแหน่ง 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540 – 28 มิถุนายน พ.ศ. 2543 (2 ปี 7 เดือน 14 วัน)
นายกรัฐมนตรี	ชวน หลีกภัย
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
ดำรงตำแหน่ง 21 เมษายน พ.ศ. 2519 – 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 (5 เดือน 15 วัน)
นายกรัฐมนตรี	เสนีย์ ปราโมช
ก่อนหน้า	ชาติชาย ชุณหะวัณ
ถัดไป	อุปดิศร์ ปาจรียางกูร
หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์
ดำรงตำแหน่ง 3 เมษายน พ.ศ. 2525 – 26 มกราคม พ.ศ. 2534 (8 ปี 9 เดือน 23 วัน)
ก่อนหน้า	ถนัด คอมันตร์
ถัดไป	ชวน หลีกภัย
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	16 กันยายน พ.ศ. 2469 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 (95 ปี) โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรคการเมือง	ประชาธิปัตย์ (2501–2565)
คู่สมรส	คุณหญิง จรวย รัตตกุล (สมรส 2488; เสียชีวิต 2557)
บุตร	พิจิตต รัตตกุล พัชรี ว่องไพฑูรย์ อาณัฐชัย รัตตกุล
ลายมือชื่อ

ประวัติ

พิชัย รัตตกุล เกิดวันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 2469 ที่จังหวัดพระนคร ในครอบครัวคนไทยเชื้อสายจีนซึ่งบรรพบุรุษได้เดินทางมาประเทศไทยเมื่อต้นกรุงรัตนโกสินทร์ โดยเป็นบุตรของ นายพิศาลกับนางวิไล รัตตกุล
พิชัยเป็นบุตรคนโต จากพี่น้องทั้งหมด 9 คน ดังนี้

• นาย พิชัย รัตตกุล
• ร้อยตรี ไพโรจน์ รัตตกุล (สมรสกับ นางประพันธ์ศรี ลีลานุช)
• นายแพทย์ ปราโมทย์ รัตตกุล
• นางสาว ยุพิน รัตตกุล
• นางสาว สุภาพรรณ รัตตกุล
• นาง ยุพยงค์ รัตตกุล (สมรสกับ นาย Harry Studhalter)
• คุณหญิง สุภัจฉรีย์ ภิรมย์ภักดี (สมรสกับ นายจำนงค์ ภิรมย์ภักดี)
• นาง ยุพเรศ เที่ยงธรรม (สมรสกับ นายสุนัย เที่ยงธรรม)
• นาย แสนดี รัตตกุล (สมรสกับ นางสุพรรณี เอี่ยมสกุลรัตน์)

นายพิชัยจบการศึกษาระดับมัธยมจาก โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน จากนั้นจึงไปศึกษาต่อด้านพาณิชยศาสตร์ที่โรงเรียนเซนต์สตีเฟ่น ที่ฮ่องกง หลังจบการศึกษาแล้วได้กลับมาดูแลธุรกิจของครอบครัว ก่อนจะเข้าสู่แวดวงการเมือง

ชีวิตครอบครัว สมรสกับ คุณหญิงจรวย รัตตกุล (สกุลเดิม ศิริบุญ) มีบุตร-ธิดา 3 คน คือ ดร.พิจิตต รัตตกุล อดีตผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงเทพมหานคร, คุณหญิงพัชรี ว่องไพฑูรย์ (สมรสกับ ดร.วีระนนท์ ว่องไพฑูรย์) และ ดร.อาณัฐชัย รัตตกุล

นายพิชัยได้ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 ณ โรงพยาบาลศิริราช หลังจากเข้ารับการรักษาโรคมะเร็งปอด^[2]ในวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2565 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาพระราชทานเพลิงศพวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

งานการเมือง

นายพิชัยเข้าสู่แวดวงการเมืองด้วยการเป็นสมาชิกพรรคประชาธิปัตย์ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม-สิงหาคม พ.ศ. 2501 และเป็นส.ส.ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ในการเลือกตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2512 ก่อนเกิดเหตุการณ์ 14 ตุลาไม่นาน นายพิชัยได้เป็น 1 ใน 100 ของบุคคลที่ลงชื่อคัดค้านการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของจอมพลถนอม กิตติขจร และเป็น 1 ใน 4 สมาชิกพรรคประชาธิปัตย์ที่ลงชื่อในคราวนั้น (อีก 3 คนคือ นายดำรง ลัทธพิพัฒน์, นายเทพ โชตินุชิต, นายชวลิต อภัยวงศ์) เขาได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516^[3]

ได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ในรัฐบาลหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช^[4] แต่ยังมิได้เริ่มปฏิบัติงาน เนื่องจากไม่ได้รับความไว้วางใจจากสภาในการแถลงนโยบาย^[5] ต่อมาในปี พ.ศ. 2519 ได้รับแต่งตั้งอีกครั้ง^[6] จนกระทั่งพ้นจากตำแหน่งเนื่องจากนายกรัฐมนตรีลาออก และได้รับแต่งตั้งอีกสมัยหนึ่ง^[7] แต่ดำรงตำแหน่งเพียง 12 วัน และได้เข้าเฝ้าถวายสัตย์ปฏิญาณเพียงวันเดียวก็ต้องพ้นจากตำแหน่ง เนื่องจากการรัฐประหารของพลเรือเอก สงัด ชลออยู่

ได้เป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ใน พ.ศ. 2525 หลังจากการครบวาระของ พันเอก (พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ซึ่งพรรคประชาธิปัตย์ในช่วงนี้ได้ร่วมเป็นพรรคร่วมรัฐบาลที่ให้การสนับสนุนการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ซึ่งนายพิชัยได้เป็นรองนายกรัฐมนตรีด้วย^[8] ในปี พ.ศ. 2529 จากนั้นในรัฐบาล พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ นายพิชัยและพรรคประชาธิปัตย์ได้เป็นพรรคร่วมรัฐบาลในวาระแรก และเขาได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี^[9] แต่ในวาระที่ 2 ของการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี นายพิชัยและพรรคประชาธิปัตย์ได้ถอนตัวจากการร่วมรัฐบาลเนื่องจากมีเสียงสนับสนุนรัฐบาลในสภา ฯ เป็นจำนวนมาก เนื่องจากไม่ต้องการให้เกิดสภาพการเป็นเผด็จการรัฐสภา

ในวาระของการเป็นหัวหน้าพรรคของนายพิชัยนั้น ได้มีเหตุการณ์ความแตกแยกในพรรคเกิดขึ้น เมื่อ "กลุ่ม 10 มกรา" ที่นำโดยนายวีระ มุสิกพงศ์ ได้ลาออกจากพรรคไป เนื่องจากความขัดแย้งกันในแต่งตั้งหัวหน้าพรรค

จากนั้น เมื่อ นายชวน หลีกภัยเป็นหัวหน้าพรรคและเป็นนายกรัฐมนตรีในสมัยที่ 2 นายพิชัยได้ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบกิจการเกี่ยวกับต่างประเทศและรับผิดชอบการจัดมหกรรมกีฬาเอเชียนเกมส์ 1998 และได้ดำรงตำแหน่งประธานรัฐสภาด้วย^[10] หลังจากนี้ไม่นาน นายพิชัยได้วางมือจากการเมืองเนื่องจากมีอายุที่มากแล้ว จนได้รับฉายาว่า "คุณปู่" แต่ยังมีตำแหน่งเป็นสภาที่ปรึกษาของพรรคประชาธิปัตย์อยู่

ในแวดวงสังคม นายพิชัย มีตำแหน่งเป็นประธานสโมสรโรตารีในประเทศ และเป็นคนไทยคนแรก ที่ได้ดำรงตำแหน่ง ประธานสโมสรโรตารีสากลในระหว่าง พ.ศ. 2545 – 2546

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2527 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[11]
• พ.ศ. 2526 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[12]
• พ.ศ. 2528 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[13]
• พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ^[14]
• พ.ศ. 2493 – เหรียญพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  นิการากัว :
  • พ.ศ. 2543 - เครื่องอิสริยาภรณ์ตระกูลโฆเซ เด มาร์โคเลตา ชั้น กราน ครูซ^[15]

•  อิตาลี :
  • พ.ศ. 2547 - เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสาธารณรัฐอิตาลี ชั้นที่ 2^[16]

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของพิชัย รัตตกุล

4. เอ็กจุ่ง แซ่ตั้ง (ไล่หู)                             2. พิศาล รัตตกุล (ตันบั๊กเส็ง)                                   20. เจ่ง แซ่โง้               10. แดง แซ่โง้                       21. นิ่ม แซ่โง้               5. กิมเน้ย แซ่ตั้ง                             11. เกียว แซ่โง้                       1. พิชัย รัตตกุล                                         6. เจริญ ศิริบุญ (ไล่เทียม จิว)                             3. วิไล รัตตกุล                                   28. พลตำรวจตรี พระพิจารย์พลกิจ (ยู่เซ็ก ดุละลัมพะ)               14. อุ่ม คำจิ่ม (บั๊ก เซียว)                       7. สอาด คำจิ่ม (ปลั่ง)                             15. กิมสี คำจิ่ม (ยี่สุ่น)