มณฑลนครราชสีมา

มณฑลนครราชสีมา หรือ มณฑลลาวกลาง ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2436 เป็นมณฑลแรกของประเทศสยาม ในช่วงแรกมีเมืองเพชรบูรณ์และเมืองหล่มสักรวมอยู่ด้วย แต่ได้แยกออกไปเป็นอีกมณฑลหนึ่งในปี พ.ศ. 2442

มณฑลนครราชสีมา
มณฑลเทศาภิบาล
พ.ศ. 2436 – 2476
ธง
แผนที่มณฑลนครราชสีมา
เมืองหลวง	นครราชสีมา
การปกครอง
• ประเภท	สมุหเทศาภิบาลต่างพระเนตรพระกรรณ
สมุหเทศาภิบาล
• พ.ศ. 2435–2436	พระยาพิเรนทรเทพ (ทองคำ สีหอุไร) (คนแรก)
• พ.ศ. 2436	พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสรรพสิทธิประสงค์
• พ.ศ. 2436–2444	พระยาสิงห์เสนี (สอาด สิงหเสนี)
• พ.ศ. 2450–2456	พระยาจ่าแสนบดีศรีบริบาล (อวบ เปาโรหิตย์)
• พ.ศ. 2468–2476	พระยาเพชรลดา (สอาด ณ ป้อมเพชร) (คนสุดท้าย)
ยุคทางประวัติศาสตร์	รัตนโกสินทร์
• จัดตั้ง	พ.ศ. 2436
• แยกพื้นที่จัดตั้งมณฑลเพชรบูรณ์	20 มกราคม พ.ศ. 2443
• รวมมณฑลร้อยเอ็ดและมณฑลอุบลเข้าไว้ในการปกครอง	31 มีนาคม พ.ศ. 2469
• ยกเลิกการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล	9 ธันวาคม พ.ศ. 2476
ก่อนหน้า ถัดไป เมืองนครราชสีมา เมืองชัยภูมิ เมืองบุรีรัมย์ เมืองชลบถวิบูลย์ เมืองเพชรบูรณ์ เมืองหล่มสัก มณฑลร้อยเอ็ด มณฑลอุบล มณฑลเพชรบูรณ์ จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดชัยภูมิ จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดอุบลราชธานี จังหวัดสุรินทร์ จังหวัดขุขันธ์ จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดมหาสารคาม
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ไทย

มณฑลนครราชสีมา

ประกอบด้วย 3 เมือง (จังหวัด) 16 อำเภอ ได้แก่

• เมืองนครราชสีมา ประกอบด้วย 9 อำเภอ ดังนี้

1. อำเภอเมืองพิมาย (อำเภอพิมาย)
2. อำเภอนอก (อำเภอบัวใหญ่)
3. อำเภอกลาง (อำเภอโนนสูง)
4. อำเภอจันทึก (อำเภอสีคิ้ว)
5. อำเภอสันเทียะ (อำเภอโนนไทย)
6. อำเภอสองโนน (อำเภอสูงเนิน)
7. อำเภอกระโทก (อำเภอโชคชัย)
8. อำเภอปักธงไชย (อำเภอปักธงชัย)
9. อำเภอพันชนะ (อำเภอด่านขุนทด)

• เมืองชลบถวิบูลย์ ประกอบด้วย 4 อำเภอ ดังนี้^[1]

1. เมืองชัยภูมิ
2. เมืองสี่มุม (อำเภอจัตุรัส)
3. เมืองเกษตรสมบูรณ์ (อำเภอภูเขียว)
4. เมืองโนนลาว (อำเภอโนนไทย)

• เมืองบุรีรัมย์ ประกอบด้วย 4 อำเภอ ดังนี้

1. อำเภอนางรอง
2. อำเภอพุทไธสง
3. อำเภอรัตนบุรี (ปัจจุบันขึ้นกับจังหวัดสุรินทร์)
4. อำเภอตะลุง (อำเภอประโคนชัย)