ร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาด

ร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาด (อังกฤษ: Clear Air Bill) หรือชื่ออย่างเป็นทางการคือ ร่างพระราชบัญญัติบริหารจัดการเพื่ออากาศสะอาด พ.ศ. .... เป็นร่างกฎหมายที่คณะรัฐมนตรี ประชาชน และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเสนอ เพื่อนำเสนอการควบคุมคุณภาพอากาศอย่างครอบคลุม รวมถึงการจัดการกับแหล่งกำเนิดมลพิษ^[1]

ร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาด
รัฐสภาไทย
ผู้พิจารณา	สภาผู้แทนราษฎรไทย
การร่าง
การยกร่างในชั้นสภาล่าง
วาระที่หนึ่ง	17 มกราคม พ.ศ. 2567
การยกร่างในชั้นสภาสูง
การพิจารณาในสภานิติบัญญัติ
การแก้ไขเพิ่มเติม
การยกเลิก
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
สถานะ: รอการพิจารณา

เบื้องหลัง

บทความหลัก: ปัญหาสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย § มลพิษทางอากาศ

ประเทศไทยเผชิญกับมลพิษทางอากาศอย่างรุนแรงอันเป็นผลมาจากการเผาไหม้พื้นที่เกษตรกรรม การปล่อยมลพิษจากอุตสาหกรรม และการขนส่ง^[2]

ในปี พ.ศ. 2566 ภาคประชาชนได้เสนอร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดและร่างพระราชบัญญัติการรายงานการปล่อยและการเคลื่อนย้ายสารมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม^[3]

เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2567 กลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้ยื่นร่างพระราชบัญญัติการรายงานการปล่อยและการเคลื่อนย้ายสารมลพิษสู่สิ่งแวดล้อมต่อรัฐสภา^[4][5] ได้มีการประกาศใช้ร่างกฎหมายที่คล้ายคลึงกันในอีก 30 ประเทศ ซึ่งอนุญาตให้เข้าถึงข้อมูลเกี่ยวกับมลพิษในระดับท้องถิ่นได้^[4] ร่างกฎหมายกำหนดให้ธุรกิจที่ก่อมลพิษต้องระบุแหล่งที่มาของการปล่อยมลพิษ^[4][1]

หมอกควันในกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2568

บทความหลัก: หมอกควันในกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2568

ในเดือนมกราคมและกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568 คุณภาพอากาศในกรุงเทพมหานครอยู่ในระดับอันตราย ทำให้ต้องปิดโรงเรียนมากกว่า 350 แห่ง และต้องมีโครงการทำงานจากที่บ้านโดยสมัครใจ พร้อมทั้งมีข้อจำกัดเกี่ยวกับรถบรรทุก 6 ล้ออีกด้วย^[6] ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครกล่าวว่า สาเหตุของมลพิษเกิดจากการปล่อยไอเสียจากยานพาหนะ การเผาขยะ และการเผาพืชผลตามฤดูกาล^[6] สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมเปิดเผยว่า ระบบขนส่งสาธารณะในกรุงเทพมหานคร รถไฟฟ้าบีทีเอส รถไฟฟ้าเอ็มอาร์ที รถไฟฟ้ารางเบา และรถโดยสารประจำทาง จะเปิดให้บริการฟรี 1 สัปดาห์ ตั้งแต่วันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2568 เพื่อลดมลพิษ^[7]

หมอกควันดังกล่าวถูกกล่าวถึงว่าเป็นการเน้นย้ำถึงความจำเป็นในการผ่านร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาด^[8][9]

การพิจารณา

ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2566 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสนอร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดเพื่อป้องกันมลพิษและลดข้อจำกัดของรัฐบาลในการควบคุมมลพิษ^[10] ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวได้ถูกโพสต์เพื่อรับฟังความคิดเห็นจากสาธารณชนบนเว็บไซต์ของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจนถึงวันที่ 13 พฤศจิกายน^[10] เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวถูกส่งไปยังสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี เพื่อรอความคิดเห็นจากหน่วยงานภาครัฐ ก่อนนำเสนอต่อคณะรัฐมนตรีในวันที่ 21 พฤศจิกายน^[10]

เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2566 คณะรัฐมนตรีเศรษฐาได้อนุมัติร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดจำนวน 7 ฉบับ^[11] ร่างกฎหมายฉบับหนึ่งได้รับการเสนอโดยเครือข่ายอากาศสะอาด ซึ่งเป็นโครงการทึ่ริเริ่มโดยประชาชนที่เน้นย้ำถึงสิทธิในการมีอากาศบริสุทธิ์^[12]

เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2567 สภาผู้แทนราษฎรได้ผ่านร่างพระราชบัญญัติทั้ง 7 ฉบับในวาระแรกด้วยคะแนน 439 ต่อ 0 เสียง^[13] ต่อมาสภาได้ตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญจำนวน 39 คน เพื่อแก้ไขร่างกฎหมายก่อนที่จะนำเสนอต่อสภาในวาระที่สองและวาระที่สาม^[13]

ร่างที่อยู่ระหว่างการพิจารณาจำนวน 7 ฉบับ ได้แก่:^[14]

1. ร่างพระราชบัญญัติเพื่ออากาศสะอาด เสนอโดยคณะรัฐมนตรี
2. ร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดเพื่อประชาชน เสนอโดยอนุทิน ชาญวีรกูล หัวหน้าพรรคภูมิใจไทย
3. ร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดเพื่อสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน เสนอโดยจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์จากพรรคเพื่อไทย
4. ร่างพระราชบัญญัติกำกับดูแลการจัดการอากาศสะอาดเพื่อสุขภาพแบบบูรณาการ เสนอโดยคนึงนิจ ศรีบัวเอี่ยม ผู้ร่วมก่อตั้งเครือข่ายอากาศสะอาด กับผู้มีสิทธิเลือกตั้งจำนวน 22,251 คน^[13]
5. ร่างพระราชบัญญัติบริหารจัดการเพื่ออากาศสะอาด เสนอโดยตรีนุช เทียนทองจากพรรคพลังประชารัฐ
6. ร่างพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาอากาศเพื่อสุขภาพ เสนอโดยร่มธรรม ขำนุรักษ์จากพรรคประชาธิปัตย์
7. ร่างพระราชบัญญัติฝุ่นพิษและการก่อมลพิษข้ามพรมแดน เสนอโดยภัทรพงษ์ ลีลาภัทร์จากพรรคประชาชน

ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2568 บัณฑูร เศรษฐศิโรตม์ ประธานคณะอนุกรรมาธิการพิจารณากรอบหลัก หลักการสำคัญและโครงสร้างการบริหารโครงสร้าง ร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดฯ แสดงความมั่นใจว่าร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดจะผ่านสภาผู้แทนราษฎรในเดือนเมษายน พ.ศ. 2568^[2] ไทม์ไลน์ของรัฐบาลคาดหวังว่าร่างสุดท้ายของร่างพระราชบัญญัติจะเสร็จภายในกลางเดือนกุมภาพันธ์และจะถูกส่งต่อไปยังสภาในการพิจารณาวาระที่สองและสาม โดยคาดว่าจะผ่านในเดือนเมษายน^[2][15] จักรพล ตั้งสุทธิธรรม ส.ส. พรรคเพื่อไทย ในฐานะประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาด เปิดเผยว่า ขณะนี้กระบวนการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติอากาศสะอาดคืบหน้าไปแล้วกว่าร้อยละ 85 โดยรัฐบาลได้หารือกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียแล้วในปีที่ผ่านมา^[15]

หลังจากผ่านสภาแล้ว วุฒิสภาจะมีเวลา 30 วันในการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว^[2] คาดว่าจะมีผลใช้บังคับในช่วงปลายปี พ.ศ. 2568^[16]

ดูเพิ่ม

• ร่างพระราชบัญญัติการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ