คำถามยอดนิยม
ไทมไลน์
แชท
มุมมอง
อำเภอทองแสนขัน
อำเภอในจังหวัดอุตรดิตถ์ ประเทศไทย จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
Remove ads
ทองแสนขัน (ไทยถิ่นเหนือ: 
) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นที่ตั้งของบ่อเหล็กน้ำพี้ซึ่งเป็นแหล่งแร่เหล็กที่มีคุณภาพดีที่สุดของประเทศไทย เพื่อใช้ในการศึกสงครามมาตั้งแต่สมัยโบราณ ดังปรากฏหลักฐานทางประวัติศาตร์มากมายถึงความสำคัญของเหล็กน้ำพี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีความเชื่อมาแต่โบราณว่าเหล็กจากแหล่งเหล็กน้ำพี้มีความแข็งแกร่ง ความศักดิ์สิทธิ์และอาถรรพ์ในตัว[1] โดยจัดให้เหล็กน้ำพี้อยู่ในโลหะธาตุตระกูลเดียวกับ เหล็กไหล[2]
Remove ads
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอทองแสนขันมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียงดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองอุตรดิตถ์และอำเภอท่าปลา
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอน้ำปาด
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอชาติตระการ อำเภอวัดโบสถ์ (จังหวัดพิษณุโลก) และอำเภอพิชัย
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอตรอน
_14.jpg)
_06.jpg)
Remove ads
ประวัติ
สรุป
มุมมอง
จากตำนานพื้นบ้านเล่าว่า เคยมีชาวมอญมาตั้งรกรากอยู่ใกล้ ๆ บ้านแสนขัน ได้หนีมาจากขอมที่บุกรุก จากนั้นมาขอมก็ตามมารบกับมอญอีก ชาวมอญจึงมาหลบอยู่ที่บ้านแสนขัน เพราะว่าก่อนหน้านี้เขตบ้านแสนขันจะเป็นป่าทั้งหมด แต่ทั้งขอมและมอญก็อยู่ไม่ได้จึงได้หนีไป ปล่อยให้ที่บริเวณนี้เป็นที่ร้างอีก จากนั้นมาก็มีชาวไทยเดิมจากเวียงจันทน์ ได้ผ่านมาและเห็นว่าที่ดินบริเวณแห่งนี้มีดินที่อุดมสมบูรณ์ มีแม่น้ำลำธารไหลผ่าน ทำเลดี เหมาะที่จะตั้งรกรากทำมาหากิน จึงกลับไปชวนเพื่อนบ้าน 6–7 ครอบครัวเพื่อมาตั้งรกรากอยู่ที่นั่น โดยขณะนั้นยังไม่มีการเรียกชื่อหมู่บ้าน
หลังจากนั้นชาวหล่มสัก (เพชรบูรณ์) เลย นครไทย (พิษณุโลก) ทราบข่าวว่าที่อุตรดิตถ์จะมีการสร้างพระแท่นศิลาอาสน์ จึงได้เก็บเงินเรี่ยไรจากชาวบ้านได้เงินเป็นจำนวนแสนขัน แล้วจึงได้บรรทุกเงินแสนขันนั้นแบกใส่หลังช้าง ม้า วัว ควายมาตาม ๆ กัน และในขบวนนี้ก็จะมีหัวหน้าอยู่หนึ่งคน เดินทางล่วงหน้าไปก่อนถึงบ้านบ่อทอง และทราบว่าวัดพระแท่นศิลาอาสน์นั้นได้สร้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงได้กลับไปบอกพรรคพวกที่บรรทุกทองมาให้นำไปฝังไว้ที่บ้านบ่อทอง ปัจจุบันได้ตั้งชื่อว่า "ทองแสนขัน" แต่ชาวบ้านได้เรียกสั้น ๆ ว่า "บ้านแสนขัน" มาจนถึงปัจจุบันนี้
เดิมท้องที่ที่เป็นอำเภอทองแสนขันรวมอยู่กับอำเภอตรอน เมื่อประมาณ พ.ศ. 2517 ทางอำเภอตรอนต้องการที่จะแยกท้องที่ดังกล่าวเพื่อตั้งเป็นกิ่งอำเภอขึ้นอีกแห่งหนึ่ง จึงขอแยกท้องที่ตำบลป่าคายซึ่งเป็นตำบลใหญ่ออกเป็น 2 ตำบล โดยเรียกชื่อตำบลที่แยกออกมาว่า "ตำบลบ่อทอง"[3] เมื่อกระทรวงมหาดไทยอนุมัติให้แยกตำบลได้แล้ว ทำให้อำเภอตรอนซึ่งเดิมประกอบด้วยเขตการปกครองตำบล 7 ตำบล คือ ตำบลบ้านแก่ง ตำบลหาดสองแคว ตำบลน้ำอ่าง ตำบลวังแดง ตำบลน้ำพี้ ตำบลผักขวง ตำบลป่าคาย เพิ่มขึ้นเป็น 8 ตำบล เข้าหลักเกณฑ์ที่ขอตั้งเป็นกิ่งอำเภอได้
ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2523 จึงได้รายงานขอแยกท้องที่ คือ ตำบลผักขวง ตำบลน้ำพี้ ตำบลป่าคาย และตำบลบ่อทอง ออกจากอำเภอตรอนขอตั้งเป็นกิ่งอำเภอ และกระทรวงมหาดไทยได้มีประกาศลงวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 ตั้งเป็นกิ่งอำเภอเรียกว่า กิ่งอำเภอทองแสนขัน[4] และต่อมากระทรวงมหาดไทยได้พิจารณาเห็นว่า กิ่งอำเภอทองแสนขันมีท้องที่กว้างขวางมีชุมชนการค้าหนาแน่น มีสภาพเจริญขึ้นกว่าเดิมมากสมควรยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอ ดังนั้น เพื่อประโยชน์แก่การปกครองการให้บริการของรัฐบาลและความสะดวกของประชาชนและส่งเสริมท้องที่ให้เจริญยิ่งขึ้นจึงตราพระราชกฤษฎีกาลงวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2533 จัดตั้ง อำเภอทองแสนขัน[5] โดยให้มีฐานะเป็นอำเภอตั้งแต่วันถัดไป
Remove ads
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอทองแสนขันแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 49 หมู่บ้าน ได้แก่
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอทองแสนขันประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลทองแสนขัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อทอง เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1–3, 9–10, 12
- องค์การบริหารส่วนตำบลผักขวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผักขวงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ่อทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อทอง เฉพาะหมู่ที่ 4–8, 11, 13–15 และบางส่วนของหมู่ที่ 1–3, 9–10, 12
- องค์การบริหารส่วนตำบลป่าคาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าคายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลน้ำพี้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำพี้ทั้งตำบล
สถานที่ท่องเที่ยว
- บ่อเหล็กน้ำพี้
- วนอุทยานถ้ำจันทร์ (อุทยานแห่งชาติคลองตรอน)
อ้างอิง
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads