สาเหตุของสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เป็นสงครามทั่วโลกที่เริ่มขึ้นเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 เมื่อจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการีประกาศสงครามต่อราชอาณาจักรเซอร์เบีย และสิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1918 เมื่อมีการลงนามสงบศึกระหว่างฝ่ายสัมพันธมิตรกับจักรวรรดิเยอรมัน การระบุสาเหตุที่แท้จริงของสงครามยังคงเป็นที่ถกเถียง นักวิชาการพยายามค้นหาว่าเหตุใดมหาอำนาจสองฝ่าย (จักรวรรดิเยอรมันและจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี กับฝ่ายรัสเซีย ฝรั่งเศส และสหราชอาณาจักร) จึงสู้รบกันในปี ค.ศ. 1914 และวิเคราะห์ว่าสามารถหลีกเลี่ยงความขัดแย้งนี้ได้หรือไม่

เครือข่ายความสัมพันธ์ของชาติยุโรปก่อนเกิดสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ออตโตมันร่วมกับเยอรมนีหลังสงครามเริ่มไม่นาน ขณะที่อิตาลีวางตัวเป็นกลางในปี ค.ศ. 1914 ก่อนจะเข้ากับฝ่ายไตรภาคีในปี ค.ศ. 1915

แผนที่โลกแสดงประเทศที่เข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่หนึ่งในปี ค.ศ. 1917 สีเขียวคือฝ่ายสัมพันธมิตร สีส้มคือฝ่ายมหาอำนาจกลาง และสีเทาคือประเทศเป็นกลาง

ปัจจัยทั่วไปที่นำไปสู่สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ได้แก่ ระบบเครือข่ายพันธมิตรอันซับซ้อน^[1] การแข่งขันทางการเมืองและเศรษฐกิจ คติแสนยนิยมและจักรวรรดินิยม การเจริญของแนวคิดชาตินิยม และสุญญากาศทางอำนาจของจักรวรรดิออตโตมันที่กำลังเสื่อมถอย^[2] ปัจจัยอื่น ๆ ที่สำคัญรวมถึงกรณีพิพาทเรื่องอาณาเขตที่ไม่ได้รับการแก้ไข ความเปลี่ยนแปลงดุลอำนาจของยุโรปที่รับรู้ได้^[3] วิธีการปกครองที่สับสนกระจัดกระจาย การแข่งขันในทางอาวุธช่วงทศวรรษก่อนหน้า และการวางแผนปฏิบัติการทางทหาร^[4]

นักวิชาการมุ่งความสนใจไปที่ฤดูร้อน ค.ศ. 1914 หลังการลอบปลงพระชนม์อาร์ชดยุกฟรันซ์ แฟร์ดีนันท์แห่งออสเตรีย โดยกัฟรีโล ปรินซีป ชายชาวเซิร์บ-บอสเนีย^[5] เกิดวิกฤตการณ์เดือนกรกฎาคม ซึ่งเป็นช่วงเวลาตึงเครียดทางการทูตและการทหารในยุโรป วิกฤตการณ์ถูกยกระดับกลายเป็นความขัดแย้งระหว่างออสเตรีย-ฮังการีกับเซอร์เบียที่มีพันธมิตรของทั้งสองฝ่ายเข้าร่วม สิ่งหนึ่งที่ยกระดับวิกฤตการณ์นี้คือ การประเมินสถานการณ์ที่ผิดพลาด (เช่น เยอรมนีที่เชื่อว่าสหราชอาณาจักรจะเป็นกลาง^[6] หรือเชื่อว่าสงครามจะไม่ยืดเยื้อ สิ้นสุดก่อนคริสต์มาส ค.ศ. 1914^[7]) ความเชื่อที่ว่าสงครามเป็นสิ่งที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ ไปจนถึงการแผ่ขยายของวิกฤตการณ์อันเป็นผลมาจากความล่าช้าและความเข้าใจผิดทางการทูต ซึ่งก่อนหน้าวิกฤตการณ์เดือนกรกฎาคม มหาอำนาจต่างขัดแย้งกันด้วยปัญหาในยุโรปและอาณานิคมมานานหลายทศวรรษ ซึ่งความขัดแย้งนี้สามารถสืบย้อนไปได้ถึง ค.ศ. 1867^[8]

นักวิชาการยังคงมีความเห็นไม่ลงรอยในเรื่องสาเหตุที่แท้จริงของสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เนื่องจากมีมุมมองต่อปัจจัยหลักและความสำคัญของแต่ละปัจจัยต่างกันไป นอกจากนี้การศึกษาสาเหตุยังเปลี่ยนแปลงไปตามเวลาจากหลักฐานที่พบและอุดมการณ์ของตัวนักประวัติศาสตร์ ทัศนะหลักที่แบ่งนักประวัติศาสตร์ออกเป็นสองฝ่ายคือ ฝ่ายหนึ่งเชื่อว่าเยอรมนีกับออสเตรีย-ฮังการีเป็นผู้ขับเคลื่อนให้เกิดเหตุการณ์^[9] ขณะที่อีกฝ่ายมองว่าเป็นผลพวงจากปัจจัยต่าง ๆ จำนวนมาก สองทัศนะนี้ยังสามารถแยกย่อยได้เป็นความเห็นว่าเยอรมนีจงใจก่อสงคราม^[10] ความเชื่อว่าสงครามไม่ได้ถูกวางแผนไว้ แต่ต้นเหตุหลักมาจากเยอรมนี^[11] และความเห็นว่ามหาอำนาจอื่นมีส่วนในการก่อสงครามเช่นกัน^[12]