Simetriya

Ang simetriya (συμμετρία) (Ingles: symmetry) sa pang-araw-araw na buhay ay tumutukoy sa isang pakiramdam ng maayos at magandang proporsyon at balanse.^[1][2][a] Sa matematika, ang termino ay may mas tumpak na kahulugan at kadalasang ginagamit upang sumangguni sa isang bagay na di-nababago sa ilalim ng ilang transpormasyon, gaya ng pagsasalin, pagmuni-muni, pag-ikot, o pag-scale. Bagaman ang dalawang kahulugan ng salita na ito ay minsan ay masasabing magkahiwalay, ang mga ito ay masalimuot na magkakaugnay.

Symmetry (kaliwa) at asimetriya (kanan)

Isang eperong pangkat ng simetriya na may simetriyang oktahedral. Ang dilaw na rehiyon ay nagpapakita ng pangunahing domain.

Isang fractal na hugis na may simetriyang repleksiyonal, paikot na simetriya at pagkakatulad sa sarili, tatlong anyo ng simetriya. Ang hugis na ito ay nakuha sa pamamagitan ng isang may hangganang panuntunan ng subdibisyon.

Ang simetriya sa matematika ay maaaring obserbahan na may paggalang sa pagpasa ng oras; bilang isang spatial na relasyon; sa pamamagitan ng heometrikang pagbabago; sa pamamagitan ng iba pang mga uri ng transpormasyong punsiyonal; at bilang isang aspeto ng abstract na mga bagay, kabilang ang mga teoretikong modelo, wika, at musika.^[3][b]

Ang kabaligtaran ng simetrya ay asimetriya, na tumutukoy sa kawalan ng simetrya.

Mga nota

1. Halimbawa, itinuring ni Aristoteles ang esperikong hugis sa mga makalangit na katawan, na iniuugnay ang pormal na tinukoy na geometric na sukat ng simetriya sa natural na kaayusan at pagiging perpekto ng kosmos.
2. Ang mga simetriko na bagay ay maaaring materyal, tulad ng isang tao, kristal, kubrekama, mga tile sa sahig, o molekula, o maaari itong isang abstract na istraktura tulad ng isang mathematical equation o isang serye ng mga tono (musika).