Cilt kanseri, deriden kaynaklanan kanserdir. Vücudun diğer kısımlarını istila etme veya yayılma yeteneğine sahip anormal hücrelerin türemesinden kaynaklanırlar.[10] Bazal hücreli karsinom, Skuamöz hücreli karsinom ve melanom olmak üzere üç ana cilt kanseri türü vardır.[11] İlk ikisi, daha az yaygın olan bir dizi cilt kanseri ile birlikte melanom dışı cilt kanseri olarak bilinir.[12][13] Bazal hücreli kanser yavaş büyür ve etrafındaki dokuya zarar verebilir ancak uzak bölgelere yayılma veya ölümle sonuçlanma olasılığı düşüktür.[12] Genellikle üzerinde küçük kan damarları bulunan parlak, ağrısız, kabarık bir cilt alanı olarak görülür veya ülserli kabarık bir alan olarak ortaya çıkabilir.[11] Skuamöz hücreli cilt kanserinin yayılma olasılığı daha yüksektir.[12] Genellikle üstü pullu sert bir yumru olarak ortaya çıkar ancak ülser de oluşturabilir.[14] Melanomlar en agresif olanlardır. Belirtileri arasında boyutu, şekli, rengi değişen, düzensiz kenarları olan, birden fazla renge sahip, kaşıntılı veya kanayan bir ben yer alır.[15]
| Cilt kanseri | |
|---|---|
 | |
| Bazal hücreli cilt kanseri. İnci görünümüne ve telanjiektazi'ye dikkat edin. | |
| Uzmanlık | Onkoloji ve dermatoloji |
| Belirtiler | Bazal hücreli: üzerinde küçük kan damarı veya ülserasyon bulunan parlak olabilen ağrısız kabarık deri alanı.[1] Skuamöz hücreli: üstü pullu sert yumru[2] Melanom: boyutu, şekli, rengi değişen veya düzensiz kenarları olan ben.[3] |
| Tipler | Bazal hücreli karsinom (BCC), Skuamöz hücreli cilt kanseri (SCC), melanom[1] |
| Nedenleri | Güneşten Ultraviyole veya Solaryum[4] |
| Risk faktörü | Açık ten, zayıf bağışıklık fonksiyonu[1][5] |
| Tanı | Biyopsi[3] |
| Korunma | Ultraviyole radyasyona maruz kalmanın azaltılması, güneş kremi[6][7] |
| Tedavi | Cerrahi, radyasyon tedavisi, florourasil[1] |
| Sıklık | 5.6 milyon (2015)[8] |
| Ölüm | 111,700 (2015)[9] |
Vakaların %90'ından fazlası güneşten gelen ultraviyole radyasyona maruz kalmaktan kaynaklanmaktadır.[4] Bu maruziyet, üç ana cilt kanseri türünün de riskini artırmaktadır.[4] Ozon tabakasının kısmen incelmesi nedeniyle maruziyet artmıştır.[5][16] Solaryum bir diğer yaygın ultraviyole radyasyon kaynağıdır.[17] Melanomlar ve bazal hücreli kanserler için, çocukluk döneminde maruziyet özellikle zararlıdır.[18] Skuamöz hücreli deri kanserleri için, ne zaman meydana geldiğine bakılmaksızın toplam maruziyet daha önemlidir.[17] Melanomların %20 ila %30'u benlerden türer.[18] Daha açık tenli kişiler, ilaçlar veya HIV/AIDS gibi nedenlerle bağışıklık sistemi zayıf olanlar gibi daha yüksek risk altındadır.[11][12][12][19] Teşhis biyopsi ile yapılır.[15]
Ultraviyole radyasyona maruz kalmanın azaltılması ve güneş kremi kullanımı, melanom ve skuamöz hücreli cilt kanserinin önlenmesinde etkili yöntemler olarak görünmektedir.[18][20] Güneş kreminin bazal hücreli kanser riskini etkileyip etkilemediği net değildir.[20] Melanom dışı cilt kanseri genellikle tedavi edilebilir.[12] Tedavi genellikle cerrahi olarak çıkarılmasıdır, ancak daha az yaygın olarak radyoterapi veya florourasil gibi topikal ilaçları içerebilir.[11] Melanom tedavisi cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedavinin bir kombinasyonunu içerebilir.[15] Hastalığı vücudun diğer bölgelerine yayılmış olan kişilerde yaşam kalitesini artırmak için palyatif bakım kullanılabilir.[15] Melanom, kanserler arasında en yüksek hayatta kalma oranlarından birine sahiptir; Birleşik Krallık'ta insanların %86'sından fazlası ve Amerika Birleşik Devletleri'nde %90'ından fazlası 5 yıldan fazla hayatta kalmaktadır.[21][22]
Sınıflandırma
Bazal hücreli cilt kanseri (bazal hücreli karsinom), skuamöz hücreli cilt kanseri (skuamöz hücreli karsinom) ve malign melanom olmak üzere üç ana cilt kanseri türü vardır.
| Kanser | Açıklama | Görsel |
|---|---|---|
| Bazal hücreli karsinom | İncimsi yarı saydamlıktan et rengine, yüzeydeki küçük kan damarlarına ve bazen karakteristik olabilen ülserasyona dikkat edin. |  |
| Skuamöz hücreli karsinom | Genellikle kırmızı, kabuklu veya pullu bir yama veya yumru olarak ortaya çıkar. Genellikle çok hızlı büyüyen bir tümördür. |  |
| Melanom | Bunlar genellikle şekil veya pigment dağılımı açısından asimetriktir, düzensiz bir sınıra, renk varyasyonuna sahiptir ve genellikle 6 mm'den daha büyük çaptadır.[23] |  |
![[icon]](#/media/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Belirtiler ve semptomlar
Çeşitli cilt kanseri belirtileri vardır. Bunlar arasında ciltte iyileşmeyen değişiklikler, ciltte ülserleşme, cildin renginin değişmesi ve mevcut benlerde pürüzlü kenarlar, benin büyümesi, renginin değişmesi, hissetme şekli veya kanaması gibi değişiklikler yer alır. Cilt kanserinin diğer yaygın belirtileri kaşınan veya yanan ağrılı lezyonlar ve daha koyu benekli büyük kahverengimsi lekeler olabilir.[24]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Nedenler
Güneşe maruz kalmaktan kaynaklanan ultraviyole radyasyon, cilt kanserinin birincil çevresel nedenidir.[25][26][27][28]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Patofizyoloji
Primer olarak epidermis, skuamöz mukoza veya skuamöz metaplazi alanlarından kaynaklanan malign epitelyal tümör skuamöz hücreli karsinom olarak adlandırılır.[29]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Tanı
Tanı biyopsi ve histopatolojik inceleme ile konur.[15]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Önlem
Melanom ve skuamöz hücreli karsinomu önlemek için güneş kremi önerilir.[30][31]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Tedavi
Tedavi, belirli kanser türüne, kanserin yerine, kişinin yaşına ve kanserin birincil mi yoksa nüksetmiş olup olmamasına bağlıdır.
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Öngörü
Bazal hücreli ve skuamöz hücreli karsinomun ölüm oranı %0,3 civarındadır ve ABD'de yılda 2000 kişinin ölümüne neden olmaktadır.
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Epidemiyoloji
Cilt kanserleri 2010 yılı itibarıyla yılda 80.000 ölüme yol açmaktadır; bunların 49.000'i melanom, 31.000'i ise melanom dışı cilt kanserlerinden kaynaklanmaktadır.[32] Bu sayı 1990 yılında 51.000'di.[33]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Melanom
ABD'de 2008 yılında 59.695 kişiye melanom teşhisi konmuş ve 8.623 kişi bu hastalıktan ölmüştür.[34] Avustralya'da her yıl 12.500'den fazla yeni melanom vakası bildirilmekte ve bunların 1.500'den fazlası hastalıktan ölmektedir. Avustralya, dünyada kişi başına düşen melanom insidansının en yüksek olduğu ülkedir.[35]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Melanom olmayan
Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 2.000 kişi bazal veya skuamöz hücreli cilt kanserlerinden ölmektedir. Bu oran son yıllarda düşmüştür. Ölümlerin çoğu yaşlı olan ve kanser yayılana kadar doktora gitmemiş olabilecek kişilerde ve bağışıklık sistemi bozukluğu olan kişilerde görülmektedir.[36]
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
