Ermeni Bagratuni Krallığı
880'lerin başında kurulan bağımsız krallık / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ermeni Bagratuni Krallığı veya Bagratuni Ermenistanı (Ermenice: Բագրատունյաց Հայաստան Bagratunyats Hayastan ya da Բագրատունիների թագավորություն, Bagratunineri t’agavorut’yun, "Bagratunis krallığı"), I. Aşot tarafından, Büyük Ermenistan'ın Arap Emeviler ve Abbasi egemenliği altında yaklaşık iki yüzyıl süren yabancı egemenliğinin ardından 880'lerin[2] başında kurulan bağımsız bir devlettir. Bölgedeki iki çağdaş güç olan Abbasiler ve Bizanslılar, bölgedeki insanlara boyun eğdirmek ve Ermeni nakharar soylu ailelerinin birçoğunu dağıtmak için uğraşırken Aşot, Arapları Ermenistan'dan uzaklaştıracak bir hareketin öncüsü olarak kendini öne sürmeyi başardı.[3]
Bagratuni Krallığı | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
880'ler-1045 | |||||||||||||||||||
Bagratuni Ermenistan'ı, 1000 yıllarında | |||||||||||||||||||
Başkent | Bagaran (885–890) Şirakavan (890–929) Kars (929–961)[1] Ani (961–1045) | ||||||||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Ermenice | ||||||||||||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||||||
Bagratuni Hanedanlığı | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||||||||
• Toplam | 140.000 km2 | ||||||||||||||||||
Para birimi | İperpiron Abbasi dinarı | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Günümüzdeki durumu | Ermenistan Azerbaycan Gürcistan İran Türkiye |
Hem Bizanslı hem de Arap liderler tarafından sınırlarına yakın bir tampon devleti korumaya istekli olmasıyla Aşot'un prestiji arttı. Halife, Aşot'ı 862'de "prenslerin prensi" olarak ve daha sonra 884 veya 885'te kral olarak tanıdı. Bagratuni krallığının kurulması daha sonra Taron, Vaspurakan, Kars, Haçın ve Sünik gibi çeşitli Ermeni prenslik ve krallıklarının kurulmasına yol açtı.[4] Tüm bu devletleri bir arada tutmak zorken Bizanslılar ve Araplar, krallığın durumunu kendi kazanımları için sömürme konusunda zaman kaybetmediler. III. Aşot yönetiminde Ani krallığın başkenti haline geldi ve gelişen bir ekonomi merkezi ve kültürel merkez haline geldi.[5]
11. yüzyılın başlarında krallık düşmeye başladı ve daha sonra çöktü. İmparator II. Basileios'un Güneybatı Ermenistan'ın bazı kısımlarını topraklarına katmaya başlamasıyla Kral Hovhannes-Smbat topraklarını terk etmeye zorlandı ve 1022'de ölümünün ardından krallığını Bizanslılara “vereceğini” söyledi. Ancak Hovhannes-Smbat'ın 1041'de ölümünden sonra başa gelen halefi II. Gagik, Ani'yi teslim etmeyi reddetti ve 1045'e kadar direnişe devam etti. İç ve dış tehditlerle boğuşan krallığı sonunda Bizans kuvvetleri tarafından ele geçirildi.[6]