Helal (Arapça: حلال), Dini terim. Meşru, yasal veya uygun anlamındadır. Haram teriminin zıt anlamındadır. Çoğu zaman Mübah ile eş anlamlı olarak da kullanılır.[1]
Helal ayrıca en az iki şahit huzurunda tarafların kabullerini sözlü olarak beyan ettiği ve mehir (boşanma tazminatı) miktarının kararlaştırıldığı bir tören ile evlenilmiş eş anlamında da kullanılır.
Helal, ibaha, haram
Fıkıhçılar Şeriatta esas olanın ibaha (helal olma) olduğu, haram ve yasak olma durumunun istisna olduğunu ve adına nass denilen şer'i kaynaklarca bu haram ve yasak oluşun açıkça belirtilmiş olması gerektiğini ifade ederler. Ayrıca bu kaynaklar şer'i delil olma açısından geçerli bir kaynak olmalı ve kendi içerisinde çelişki barındırmamalıdır.
İlgili ayetler
Maide 3[2] ve Maide 5'te[3] helal ile ilgili ifadeler vardır.
Tartışmalar ve sorunlar
- Ayetlerin tercüme edilmesinde başvurulan kapsam genişletme eğilimindeki mealler. (Kur'an mealleri)
- Herhangi bir davranış veya eylemin veya yiyeceğin haram sayılması veya sayılmamasının gerekçeleri inananlar açısından son derece önemlidir. Haram hükmüne varmada kullanılan dini kaynaklar nelerdir? Bu kaynaklar bütün anlayışlarda aynı ve ortak bir anlayışı mı temsil ediyor, yoksa farklı anlayışlara göre bir anlam ifade etmeyen kaynaklardan mı oluşmaktadır? Örneğin hadisler ya da kıyas yoluyla haram olduğuna hükmedilen yiyecek ve içecekler.
- Yorumlar ile ayetlerin kapsamlarının genişletilmesi; örneğin şarabı haram kılan ayetten yola çıkarak içerisinde eser miktarda alkol bulunan her türlü yiyecek ve içeceğin haram sayılması veya aklı giderdiği gerekçesi ile her türlü uyuşturucu maddenin haram sayılması mümkün müdür? Ya da ayetlerin sebepleri kapsamında insan sağlığına ve nesline zarar verdiği gerekçesi ile her türlü sağlığa zararlı yiyecek ve içeceğin bu kapsama alınması? Bu kapsamda sarhoş etmeyecek derecede alkol içeren içeceklerin durumu tartışmalı olabilir. Türkiye'de bazı kesimlerin haram sayma eğiliminde oldukları bu türden biralar için Arap ülkeleri ve İran'da "helal bira" deyimi kullanılmaktadır.[4]
- Günümüzde evrensel bir boyuta ulaşan ve farklı kültürlerin doğal davranışı olan tüketim alışkanlıkları nasıl karşılanacaktır; Örneğin köpek, maymun, köpek balığı, kaplan eti, hint domuzu, kapibara, yılan vs.
- Kendilerini Kur'an Müslümanı olarak görenler Kur'an'daki haram ve helaller dışında başka hiçbir hükmü kabullenmezler. Kur'an'ın yanında hadisleri de kabul edenler ile yalnızca Kur'an'ı kabul edenler arasında tartışmalar ve ihtilaflar yaşanmaktadır.
Helal ve Koşer
Bir ürünün "helal" olması için gerekli şartları taşıdığını ifade eden ve tüm dünya Müslümanları tarafından kabul görmüş bir "helal" sertifikasyonu yoktur. Bu tür sertifikasyon yapan bağımlı ya da bağımsız birçok kurum ve kuruluş olsa da, Yahudilerin kaşer (Kosher) kurumu gibi bir sistemi mevcut değildir. Türkiye'de TSE tarafından helal sertifikası verilmektedir.[5] Ayrıca bu konudaki çalışmalar, Gimdes 4 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Dünya Helal Birliği adlı kuruluşlar tarafından da yapılmaktadır. 31 Mart 2013 tarihi itibarıyla İİT İslam İşbirliği Teşkilatına bağlı SMIIC İslam ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü çalışmakta olup, merkezi İstanbul'dadır. SMIIC-1 SMIIC-2 standartları yayımlanmıştır. Enstitünün 20 daimi 13 gözlemci ülkesi mevcuttur. Türkiye'de TSE ve Dünya Helal Birliği (World Halal Union) 23 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SMIIC standardını kabul edip buna göre HELAL SERTİFİKASI vermektedirler. Helal AKREDİTASYON henüz tamamlanmamıştır. SMIIC çatısı altında olmayan İslam ülkeleri de vardır.
Helal Gıda Nedir?
Helal gıda,Müslüman gıda tüketicilerinin hassasiyetleri doğrultusunda inançlarına uygun İslami gıda şartlarının yerine getirilmesiyle oluşan sonuçtur. Helal girdi olmadan helal gıda sonucu elde edilemez. Helal gıda üretimi İslami esaslara dayanan süreçler toplamının neticesinde ortaya çıkan bir neticedir.
Kur'an'da helal gıda ile ilgili ayetler
- Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıkların temiz olanlarından yiyin ve Allah’a şükredin; eğer O’na kulluk ediyorsanız. (2:172)[6]
- Ey insanlar! Yeryüzünde bulunan maddelerin helâl ve temiz olanlarından yiyin; şeytanın peşinden gitmeyin, çünkü o apaçık düşmanınızdır. (2:168)[7]
- Allah’ın size verdiği helâl ve temiz rızıklardan yiyin ve iman etmiş olduğunuz Allah’ın yasaklarından sakının. (5:88)[8]
- Allah’ın size verdiği helâl ve güzel rızıktan yiyip için ve eğer yalnız Allah’a kulluk ediyorsanız O’nun nimetine de şükredin. (16:114)[9]
- Ey peygamberler! Tertemiz nimetlerden yiyip için, güzel işler yapın. Kuşkusuz ben yaptıklarınızı eksiksiz bilmekteyim. (23:51)[10]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
