Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Kuşitler veya Kuş Krallığı, Sudan ve Güney Mısır'ın Nil Vadisi'nde yer alan Nübye'de kurulmuş eski bir krallıktır.
Kuş Krallığı Qes (Meroitik dil) | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
y. MÖ 780-y. MS 350 | |||||||||||
MÖ 700 dolaylarında 25. hanedanın Kuşit kalpgahı ve Kuşit İmparatorluğu | |||||||||||
Başkent | Kerma Napata Meroe | ||||||||||
Yaygın dil(ler) | Meroitik dil Mısırca[1] Nubi dilleri | ||||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
Hükümdar | |||||||||||
Tarihî dönem | Tunç Çağı'ndan Geç Antik Çağ'a | ||||||||||
| |||||||||||
Nüfus | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Günümüzdeki durumu | Sudan Mısır |
Nübye'deki Kuşit egemenliği, Geç Tunç Çağı çöküşünden ve Mısır Yeni Krallığının dağılmasından sonra kuruldu. Kuş, erken döneminde Napata'da (modern Karima, Sudan) merkezlenmiştir. Daha sonra, MÖ 8. yüzyılda, Kuşitlerin Mısır'ı işgali ile Kuşit hükümdarlar aynı zamanda Mısır'ın yirmi beşinci hanedanı olarak firavun sıfatına sahip olmuşlardır. Ancak bir yüzyıl sonra Kuşitler, Esarhaddon egemenliği altındaki Yeni Asur İmparatorluğu tarafından Mısır'dan kovulmuşlardır.
Klasik antik dönemde, Kuşitlerin imparatorluk başkenti Meroe'de bulunuyordu. Erken Yunan coğrafyasında, Meroitik krallık "Aethiopia" olarak biliniyordu. Kuş Krallığı MS 4. yüzyılda iç ayaklanmalar nedeniyle zayıflayıp dağılana kadar varlığını korudu. Meroe ise Aksum Krallığı tarafından ele geçirilip yakıldı. Yenilginin ardından Nubiler, daha sonra hristiyanlaşacak Nobatya, Mukurra ve Alodya krallıklarını kurdular.
Meroitik dil, Meroitik dönemde Meroë ve Sudan'da konuşulmuştur (M.Ö. 300’de tasdik edilmiştir). MS 400 civarında nesli tükenmiş dil, Meroitik alfabenin iki biçiminde yazılmıştır. Meroitik yazıdaki en eski yazıt M.Ö. 180–170 yılları arasında üretilmiştir. Bu hiyeroglif, Kraliçe Shanakdakhete tapınağının üzerine oyulmuştur.[2]
Dilin hangi dil ailesine ait olduğu kesinliğe ulaşmamış bir konudur. Kimi çevrelerde dilin Nil-Sahra dilleri ile akrabalığı savunulurken,[3][3] bazı kaynaklarda dilin Mısırca gibi bir Afro-Asyatik dil olduğu vurgulanmaktadır.[4][5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.