Loading AI tools
Yeryüzünde ortaya çıkmış ilk canlılar Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Yeryüzündeki ilk yaşam, en az yaklaşık 3,5 milyar yaşında olduğu düşünülen hidrotermal baca çökeltilerinde bulunan fosilleşmiş mikroorganizmalardır.[1][2] Yaşamın varlığı üzerine en eski kanıtlar 3,77 ila 4,28 milyar yıl öncesi arasında değişkenlik gösterir.[2][4][5] En erken tahminlere göre 4,5 milyar yıl önce okyanusların oluşmasından kısa süre sonra yaşam ortaya çıkmıştır.[2][3][6][7] Yeryüzündeki yaşamın en eski doğrudan kanıtı, 3,47 milyar yıllık Avustralya Apex chert kayalarında çökelmiş mikroorganizmaların mikrofosilleridir.[8][9]
Yeryüzü, şimdiye dek evrende yaşam barındırdığı bilinen tek gezegendir.[10][11] Yeryüzünde varlığı üzerine en eski kanıtlar 3,77 milyar yıl öncesi ile 4,28 milyar yıl öncesi arasında değişir.[2][4] Yeryüzünün canlıküresi (biyosfer), yüzeyin en az 19 km altına kadar uzanır,[12][13][14][15] ve en az 76 km'ye kadar[16] atmosfere sahip olup[17][18][19] toprak, hidrotermal bacalar ve kayaçlar içerir.[20][21] Ayrıca Antarktika buzullarının en az 9.144 metre altını[22][23][24] ve okyanusun en derin kısımlarını da içerir.[25][26][27][28][29] Temmuz 2020'de deniz biyologları, "yarı askıya alınmış canlandırmada" oksijensiz soluyan mikroorganizmaların (çoğunlukla) 101,5 milyon yıl kadar yaşlı organik olarak yoksun tortullarda bulunduğunu bildirdiler. Bu mikroorganizmalar, 762 metre (2.500 ft) derinliğindeki Güney Büyük Okyanus Girdabı'nda (SPG) ("okyanustaki en ölü nokta") deniz tabanının altında bulunur ve şimdiye değin bulunan en uzun yaşayan canlılar olabilir.[30][31] Belirli sınama koşulları altında, canlıların uzay boşluğunda yaşayabildikleri de gözlemlenmiştir.[32][33] Daha yakın bir zamanda (Ağustos 2020) Uluslararası Uzay İstasyonu üzerinde yürütülen çalışmalara göre, bakterilerin uzayda üç yıl boyunca canlı kaldıkları belirlendi.[34][35] Canlıkürenin toplam kütlesinin 4 trilyon ton karbon içerdiği sanılıyor.[36] Bir araştırmaya göre, "Mikropları her yerde bulabilirsiniz, [farklı] koşullara iyi bir biçimde uyarlanabilirler ve nerede olurlarsa olsunlar canlı kalırlar."[26]
Yeryüzü üzerinde yaşamış tüm canlılardan beş milyarın üstünde olan tüm türlerin,[37] %99'dan çoğunun soyunun tükendiği sanılmaktadır.[38][39] Yeryüzündeki var olan türlerin sayısıyla ilgili bazı kestirimler 10 milyon ile 14 milyon arasında değişmektedir,[40] bunların yaklaşık 1,2 milyonu belgelenmiştir ve yüzde 86'sından çoğu tanımlanmamıştır.[41] Bununla birlikte, Mayıs 2016 tarihli bir bilimsel bildiri, şu anda yeryüzünde 1 trilyon türün olduğunu ve yalnızca milyonda birinin (106) tanımlandığını iddia ediyor.[42] Başkaca, Dünya'da en çok sayıda bulunan canlı benzeri varlık olan[43] ve bazı biyologların canlı olarak saydığı virüslerden aşağı yukarı 10 nonilyon (1030) tane var olduğu düşünülüyor.[44]
Yerküre'nin yaşı yaklaşık 4,54 milyar yıl olup[45][46][47] yeryüzündeki yaşamın tartışmasız en eski kanıtı 3,5 milyar yıl öncesine aittir.[48][49][50] Bazı bilgisayar tasarıları, yaşamın 4,5 milyar yıl önce başladığını öne sürüyor.[4][5]
3,465 milyar yıllık Avustralya Apex çört kayalarının bir zamanlar mikroorganizmalar içermesi yeryüzündeki yaşamın en eski "doğrudan" kanıtıdır.[8][9] Batı Avustralya'da 3,48 milyar yıllık kumtaşında mikrobiyal mat fosiller keşfedildi.[51][52][53][54] Biyojenik grafit,[55] ve olasılıkla stromatolitlerin[56][57][58] kanıtı, Grönland'ın güneybatısındaki 3,7 milyar yıllık metasedimanter kayaçlarda keşfedildi. Batı Avustralya'daki 4,1 milyar yıllık kayalarda olası "yaşam kalıntıları" bulundu.[59] Güney Afrika'da, muhtemelen Barberton Yeşiltaş Kuşağı'nın paleo-deniz altı hidrotermal damar sisteminde yaklaşık 3,42 milyar yaşında yaşayan metanojenler ve / veya metanotroflardan oluşan "varsayımsal filamentli mikrofosiller" tanımlanmıştır.[1][60]
Fosilleşmiş mikroorganizmalar (mikrofosiller), Kanada'nın Quebec eyaletindeki Nuvvuagittuq Kuşağı'nda bulunan eski bir deniz yatağındaki hidrotermal menfez çökeltilerinde bulunmuştur. Bunlar 4.28 milyar yıl kadar eski olabilir, bu da Dünya'daki en eski yaşam kanıtıdır ve 4.41 milyar yıl önce okyanus oluşumundan sonra "yaşamın neredeyse aniden ortaya çıktığını" düşündürmektedir.[2][3][6][7] Hatta bazı araştırmacılar yaşamın yaklaşık 4,5 milyar yıl önce başlamış olabileceğini düşünüyorlar.[4][5] Biyolog Stephen Blair Hedges'e göre, "Eğer yaşam Dünya'da nispeten hızlı bir şekilde ortaya çıktıysa... o zaman evrende yaygın olabilir".[63][64][65] Karasal yaşam formlarının uzaydan tohumlanmış olabileceği ihtimali göz önünde bulunduruldu.[66][67] Ocak 2018'de yapılan bir araştırma, Dünya'da bulunan 4,5 milyar yıllık meteorların sıvı su ile birlikte yaşam için gerekli olabilecek prebiyotik kompleks organik maddeler içerdiğini ortaya koydu.[62][68]
Karadaki yaşama gelince, 2019'da bilim insanları Kuzey Kanada'da Ourasphaira giraldae adlı fosilleşmiş bir mantarın keşfedildiğini ve bu mantarın bir milyar yıl önce, bitkilerin karada yaşadığı düşünülmeden çok önce karada yetişmiş olabileceğini bildirdiler.[69][70][71] Temmuz 2018'de bilim adamları, karadaki en eski canlının 3,22 milyar yıl önce yaşamış bir bakteri olabileceğini bildirdiler.[72] Mayıs 2017'de, Batı Avustralya'nın Pilbara Kratonu'ndaki 3,48 milyar yıllık kaynaç taşında karadaki mikrobiyal yaşamın ilk kanıtı bulunmuş olabilir.[73][74]
Modern organizmaların (Bakteri ve Arke alemlerindeki) genomlarını karşılaştırarak, son evrensel ortak atanın (SEOA) varlığını ve yaşını ve minimal bir gen setini çıkarmak mümkündür.[75][76] Bir moleküler saat modeli, SEOA'nın 4,477 ile 4,519 milyar yıl önce, Hadean dönemi içinde yaşamış olabileceğini öne sürmektedir.[4][5][lower-alpha 1]
Yeryüzündeki ilk yaşam (resimler için sağdaki "göster"e tıklayın) |
---|
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.