24 Nisan 1915'te Ermeni aydınların sürgünü

Ermeni aydınların sürgünü veya diğer adıyla Kızıl Pazar, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı içerisinde iken başkent İstanbul'daki Ermeni toplumunun önde gelen insanları tutuklaması ve tehcir etmesidir. Tutuklular, 24 Nisan 1915 tarihinde Dahiliye Nazırı Talat Paşa'nın emriyle Ankara yakınlarındaki iki merkeze taşındı. 27 Mayıs 1915 tarihinde Tehcir Kanunu'nun kabulü ile birlikte daha sonra sürdürülen bu aydınların çoğu öldürüldü.^[2][3][4] 24 Nisan, Ermeni tehcirinin başlangıç günü olarak kabul edilmekte ve Ermenistan'da ve Ermeni toplulukları tarafından "Ermeni Soykırımını Anma Günü" olarak anılmaktadır.

Ermeni aydınların sürgünü
Ermeni Kırımı
1915'te tutuklanan, sürülen ve sonunda öldürülen Ermeni aydınlardan bazıları: İlk sıra: Kirkor Zöhrap, Taniel Varujan, Rupen Zartaryan, Ardaşes Harutünyan ve Siamanto İkinci sıra: Rupen Sevag, Dikran Çöğüryan, Diran Kelekyan, Tlgadintsi ve Yeruhan
Bölge	Osmanlı İmparatorluğu
Tarih	24 Nisan 1915 (başlangıç tarihi)
Saldırı türü	Tehcir ve sonra öldürme
Ölü	235-270 (24 Nisan) 2.345 (24 Nisan veya sonraki haftalarda tutuklandıktan sonra öldürüldüler.)[1]
İşleyenler	İttihat ve Terakki (Jön Türkler)

Önde gelen sürgünler

Toplam 2.234 kişi sürgün edilmiştir.^[5][6] Aşağıdaki listede sürgün edilen tanınmış Ermenilerden bazıları verilmektedir:^{[7][8][9][10][11][6][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21][22][23]}

• Krikor Zöhrab - Yazar, avukat, şair, hukukçu, siyasetçi, profesör. - Öldürüldü.^{[14][16][17][21][22]}
• Tlgadintsi - Yazar, öğretmen. - Öldürüldü.^[14][21]
• Rupen Zartaryan - Yazar, şair, siyasetçi. - Öldürüldü.^[14][17]
• Yervant Sırmakeşhanlıyan - Yazar, şair. - Öldürüldü.^[14][17]
• E. Agnuni (Haçadur Malumyan) - Gazeteci ve 1908 Devriminin etkin aktörlerinden. - Öldürüldü.^[14][20]
• Rostom Rostomyants - Tüccar ve halk figürü. - Öldürüldü.^[10][21]
• Parunak Feruhan - Bakırköy Belediyesi yöneticilerinden, kemancı - Öldürüldü.^[11][20][23]
• Diran Kelekyan - Yazar, üniversite hocası ve ünlü Türk gazetesi Sabah'ın sahibi - Öldürüldü.^[13][14][21]
• Vartkes Serengülyan - Siyasetçi - Öldürüldü.^[13][20][21]
• Hovhannes Kılıçyan - Kitapçı - Öldürüldü.^[13]
• Taniel Varujan - Şair, yazar - Öldürüldü.^[6][14][17]
• Rupen Sevag - Doktor, şair, yazar. - Öldürüldü.^[6][14][17]
• Karabet Paşayan Han - Doktor, yazar, Osmanlı mebusu, Ermeni Ulusal Meclisi üyesi - Öldürüldü.^[14][21]
• Nazret Dağavaryan - Doktor, yazar. - Öldürüldü.^[13][23]
• Keğam Parseğyan - Yazar, gazeteci, öğretmen. - Öldürüldü.^[14][21]
• Ardaşes Harutünyan - Yazar, gazeteci. - Öldürüldü.^[13][17][21]
• Mihran Agasiyan - Şair ve müzisyen. - Öldürüldü.^[13][16]
• Boğos Danyelyan - Avukat - Öldürüldü.^[10][23]
• Mihrtad Haygazn - Tüccar - Öldürüldü.^[21][23]
• Dikran Çöğüryan - Yazar, ressam öğretmen ve yayıncı. Vostan gazetesi editörü. - Öldürüldü.^[13][17][21]
• Sımpad Pürad - Yazar, halk figürü, şair, Ermeni Millet Meclisi üyesi. - Öldürüldü.^[14][21]
• Siamanto - Yazar, şair, siyasetçi, Ermeni Ulusal Meclisin üyesi - Öldürüldü.^{[6][13][14][17][21]}
• Gomidas Vartabed - Müzisyen, Papaz - Kurtuldu (Delirmiş)^[13]
• Hagop Terziyan - Eczaneci - Öldürüldü.^[10][21]
• Haig Tirâkyan - Siyasetçi - Öldürüldü.^[10][21]
• Harutün Şahrigyan - Siyasetçi, avukat. - Öldürüldü.^[14][21]
• Serovpe Noradungyan - Sanasaryan profesörü - Öldürüldü.^[10][21]
• Şavarş Krisyan - Yazar, ilk Osmanlı gazeteyi kurulan - Öldürüldü.^[14]
• Levon Kirişçiyan - Profesör, şair - Öldürüldü.^[10][16][22]
• Aram Andonyan - Yazar - Kurtuldu^[13]
• Hovannes Kımpetyan - Şair - Öldürüldü.^[14][16]
• Yenovk Şahen - Aktör, tiyatrocu - Öldürüldü.^[10][21]
• Levon, Mihran ve Kevork Kayıkcıyan kardeşleri - İş adamlar - Üçü birden Öldürüldü.^[8][11][20]
• Kevork Hürmüz - Osmanlı imparatorluğunun London Times muhabiri - Öldürüldü.^[21]
• Harutün Cangülyan - Siyasetçi, yazar. - Öldürüldü.^[13][20]
• Melkon Gürciyan (Hrant) - Yazar, profesör, gazeteci - Öldürüldü.^[13][17]
• Harutün Kalfayan - Bakırköy belediye başkanı - Öldürüldü.^[13][23]
• Hamparsum Boyacıyan - Siyasetçi, doktor, 1908 sonrası Ermeni Ulusal Meclisinde Kumkapı delegesi, Osmanlı Parlamentosu'nda Adana Mebusu. - Öldürüldü.^[14][21][23]
• Vramşabuh Samuelov - Tüccar ve bankacı - Öldürüldü.^[10][21]
• Armen Doryan - Fransız şair, gazeteci. - Öldürüldü.^{[14][16][20][21][23]}
• Jak Sayabalyan (Paylag) - 1901-1905 tarihlerin arasında Konya İngiliz Konsolosun tercümanı, bir buçuk yıl sonra konsolos yardımcısı. Başkentte 1909'dan sonra, gazeteci - Öldürüldü.^[13][20][21]
• Gigo (Krikor Torosyan) - Gazeteci (Gigo gazeteyi bulan) - Öldürüldü.^{[13][20][21][22][23]}
• Hampartsum Hampartsumyan - Yazar - Öldürüldü.^[14][21]
• Karekin Çakalyan - Öğretmen - Öldürüldü.^[14]
• Yervant Odyan - Yazar - Kurtuldu^[13]
• Adom Şahen - Yazar - Öldürüldü.^[21]
• Mihrdat Haygazn - Vatansever, eğitimci ve Ermeni Ulusal Meclisi üyesi. - Öldürüldü.^[10]
• Abraham Hayrigyan - Türkolog, Ardi üniversite yönetmeni ve Ermeni Ulusal Meclisi üyesi. - Öldürüldü.^[13][21]
• Mıgırdıç Hovanesyan - Öğretmen - Öldürüldü.^[10]
• Aristakes Kasparyan - Avukat, iş adamı, Ermeni Ulusal Meclisi üyesi - Öldürüldü.^[10][21]
• Püzant Keçyan - Editör, gazete Piuzantion'un sahibi, tarihçi - Kurtuldu (Delirmiş)^[13]
• Onig Mağazacıyan - Kumkapı Progresif Dernek Başkanı - Öldürüldü.^[11]
• Sarkis Minasyan - Droşak baş editörü 1909 sonra öğretmen, yazar ve Osmanlı başkentinde siyasi aktivist; Ermeni Ulusal Meclisin üyesi - Öldürüldü.^[14]
• Haçik İdareciyan - Öğretmen - Öldürüldü.^[10]
• Krikor Hürmüz - Yazar, gazeteci - Öldürüldü.^[13][20]
• Zareh Mumciyan - Tercuman - Öldürüldü.^[8][20]
• Nerses Zakaryan - Vatansever, eğitimci, Ermeni Ulusal Meclisin üyesi. - Öldürüldü.^[10]
• Aris Israelyan - Öğretmen ve yazar. - Öldürüldü.^[13]
• Nerses Papazyan - Azadamard gazetenin editörü, eğitimci ve din adamı - Öldürüldü.^[14][20][21]
• Parseğ Şahbaz - Avukat, gazeteci, köşe yazarı - Öldürüldü.^[13][21]
• Mihran Tabakyan - Eğitimci, yazar - Öldürüldü.^[14][21]
• Krikor Yesayan - Fransız ve matematik öğretmeni, tercuman. - Öldürüldü.^[11]
• Vahan Kehyan - Eğitimci ve zanaatkâr - Öldürüldü.^[8]
• Stepan Miskiciyan - Doktor - Öldürüldü.^[8][10]
• Sarkis Parseğyan - Eğitimci - Öldürüldü.^[14]
• Zabel Esayan - Romancı, şair, yazar, çevirmen ve öğretmen - Kurtuldu.^[14]

Ayrıca bakınız

• Wikimedia Commons'ta 1915'te Ermeni aydınların sürgünü ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
• Ermeni Kırımı kurbanları listesi